Na meisjes krijgen nu ook jongens de kans zich te beschermen tegen HPV (humaan papillomavirus)-kanker. Het vaccinatieprogramma wordt uitgebreid na toenemend inzicht in de vormen van kanker die door het humaan papillomavirus (HPV) kunnen worden veroorzaakt. Omdat het vaccin het beste werkt voordat iemand in aanraking komt met het virus, gaat de vaccinatieleeftijd omlaag van dertien naar tien jaar. Een HPV-infectie kan kanker aan de mond- en keelholte, penis, anus, vagina, schaamlippen en baarmoederhals veroorzaken. Zowel jongens als meisjes ontvangen de uitnodiging voor de HPV-vaccinatie in het jaar dat ze tien worden. In 2022 en 2023 krijgen daarnaast alle twaalf- tot achttienjarigen die nog niet tegen HPV zijn gevaccineerd, een uitnodiging om zich alsnog te beschermen tegen HPV-kanker.
Bescherming tegen hoogrisico-typen
HPV (humaan papillomavirus) is een zeer besmettelijk en veelvoorkomend virus, waar acht op de tien mensen ooit mee geïnfecteerd raakt. Meestal ruimt het lichaam het virus zelf op, soms blijft het langer in de cellen aanwezig. Dan is het mogelijk dat er (een voorstadium van) kanker ontstaat. Er zijn meer dan honderd verschillende typen HPV, waaronder varianten met een hoog risico op kanker. De HPV-typen 16 en 18 zijn het meest gevaarlijk, samen veroorzaken ze zo’n 70% van alle gevallen van baarmoederhalskanker en het grootste gedeelte van de andere HPV-kankers. Het vaccin beschermt tegen deze twee typen. Jaarlijks krijgen in Nederland bijna 400 mannen kanker door HPV, ongeveer 80% daarvan kan voorkomen worden met de HPV-vaccinatie. Ook draagt de vaccinatie van jongens bij aan de bescherming van de gehele bevolking via groepsimmuniteit.
Langdurige werking
Het HPV-vaccin is geregistreerd voor gebruik bij kinderen vanaf negen jaar. Bij de start van de HPV-vaccinatie in 2010 werden meisjes vanaf dertien jaar uitgenodigd, om er zeker van te zijn dat ze lang genoeg beschermd waren. Uit onderzoeken in binnen- en buitenland is gebleken dat de vaccinatie langdurig beschermt en kan deze eerder worden aangeboden. Dat is belangrijk, want het vaccin werkt het beste voordat iemand in aanraking is geweest met het virus. Door de leeftijd te verlagen naar tien jaar worden kinderen nog beter beschermd tegen HPV-infecties en is het effect van de vaccinatie zo groot mogelijk. HPV-virussen zitten vooral op de huid en slijmvliezen rond de geslachtsorganen en in de mond-keelholte, waardoor het behalve via seks ook makkelijk wordt doorgegeven via handen, vingers en mond.
Nog een kans
Oscar Brouwer, uroloog in het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis, is gespecialiseerd in zeldzame vormen van kanker: “Steeds meer jonge mannen krijgen de diagnose peniskanker. Soms is een (gedeeltelijke) penisamputatie noodzakelijk om een leven te redden. Dat heeft uiteraard grote impact op iemands leven. Ik spreek vaak patiënten die terug in de tijd zouden willen reizen voor een vaccinatie, maar voor hen is het helaas te laat.” Jeanne-Marie Hament, programmamanager van het Rijksvaccinatieprogramma en woordvoerder van de HPV-vaccinatiecampagne, vult aan: “Na advies van de Gezondheidsraad, starten we nu met het aanbieden van de HPV-vaccinatie aan jongens. Zo worden ook zij beschermd tegen HPV-kanker en daarnaast draagt het vaccineren van zowel jongens als meisjes bij aan het creëren van groepsimmuniteit.”
De HPV-vaccinatie is onderdeel van het Rijksvaccinatieprogramma dat wordt gecoördineerd door het RIVM. Zie voor meer informatie ook HPV-kanker op Rijksvaccinatieprogramma.nl.