Het aantal besmettingen met de omikronvariant is nu nog in de minderheid, maar neemt op dit moment razendsnel toe. De nieuwe variant verspreidt zich zo snel, dat omikron waarschijnlijk nog voor de jaarwisseling de meest voorkomende coronavariant zal zijn. Deze snelle verspreiding kan tot een hoge piek in ziekenhuis- en IC (intensive care)-opnames leiden. Een piek die de zorgcapaciteit ruim kan overschrijden. Om dit voor te zijn adviseert het OMT (Outbreak Management Team) op korte termijn een uitbreiding van de avondlockdown.
De opkomst van de omikronvariant in Nederland komt op het moment dat het effect van de kabinetsmaatregelen van eind november zichtbaar wordt. Het aantal IC (intensive care)- en ziekenhuisopnames neemt nu af, net als het aantal nieuwe besmettingen (figuur 1). Toch laten de modellen zien dat deze afname van korte duur is. Dat komt doordat de omikronvariant zich heel erg snel kan verspreiden, ook onder gevaccineerden (figuur 2).
Figuur 1: Op dit moment neemt het aantal bezette bedden op de intensive care af. Dit verwachte aantal stijgt in de komende periode volgens de modellen snel.
Figuur 2: De snelheid waarmee de omikronvariant zich in Nederland verspreidt is ongeveer 2 keer hoger vergeleken met de deltavariant afgelopen zomer.
Scenario’s
Modelleurs van het RIVM berekenden in verschillende scenario’s hoe snel het virus zich kan verspreiden onder verschillende omstandigheden. Ondanks de veel onzekerheden, lijkt het duidelijk dat alleen de huidige maatregelen onvoldoende zijn om de belasting van de zorg in de ziekenhuizen en verpleeghuizen beheersbaar te houden. Extra maatregelen kunnen het aantal besmettingsgevallen verminderen en daarmee de druk op de zorg verlichten. Ook zorgen maatregelen voor extra tijd om tijdens de boostercampagne zoveel mogelijk personen te vaccineren. Zo zou het instellen van een strenge lockdown kunnen zorgen dat het aantal opnames op de intensive care sterk terugloopt.
Onzekerheid
Omdat we de omikronvariant nog maar kort kennen is nog veel onzeker. Het staat nog niet vast voor hoeveel opnames de variant kan zorgen, hoe goed de bescherming door eerdere besmettingen of vaccinaties is en wat de boostervaccinatiegraad gaat worden. Het zou dus ook kunnen dat de belasting op de zorg lager uitvalt. Bijvoorbeeld als omikron minder ziekmakend blijkt. Het OMT (Outbreak Management Team) benadrukt dat verschillende essentiële eigenschappen van de omikronvariant, zoals het ziekmakend vermogen, nog niet duidelijk zijn. Het risico is nu echter te groot om niet heel snel maatregelen te nemen, aangezien de variant zich heel snel verspreidt. Als duidelijk is dat omikroninfecties veel milder verlopen, dan zal snel een advies komen om de lockdown weer te versoepelen.
Booster
De hoogte van de piek en het aantal zieken en ziekenhuisopnames kunnen teruggebracht worden door zo veel mogelijk gevaccineerde mensen, zo snel mogelijk hun boosterprik te geven. Verder helpt het verhogen van de vaccinatiegraad onder nog niet-gevaccineerde personen. Om de boostercampagne de kans te geven zoveel mogelijk mensen tijdig te bereiken, is het belangrijk nu extra maatregelen te nemen. Maatregelen bovenop de avondlockdown vertragen de opkomst van de omikronvariant, dit kan ertoe bijdragen dat zo veel mogelijk mensen op tijd gevaccineerd zijn.