Samenvatting

Uit een verkennend onderzoek van het RIVM blijkt dat kruidenproducten uit de traditionele Chinese geneeskunde (Traditional Chinese Medicine; TCM) gebruikt worden voor alle denkbare medische aandoeningen. Op een enkele uitzondering na, zijn deze producten geen geneesmiddelen, maar warenwetproducten. Voor de consument en de beroepsbeoefenaars kan dit verwarrend zijn. Zij zouden er onterecht vanuit kunnen gaan dat kruidenproducten geneesmiddelen zijn. Zo worden deze producten niet conform de geneesmiddelenwetgeving door de overheid op een veilig gebruik beoordeeld en goedgekeurd vóórdat ze op de Nederlandse markt verschijnen, maar is de Warenwet van toepassing. Daarnaast leeft bij consumenten het hardnekkige misverstand dat natuurlijke producten, zoals kruiden, altijd veilig zijn. De verschillende autoriteiten vinden de wet- en regelgeving voor deze producten duidelijk en goed toepasbaar. Uit het onderzoek blijkt echter onder andere dat de wettelijke status van kruidenpreparaten in Europa niet is geharmoniseerd, dat het toezicht op de kwaliteit van de producten incidenteel is en dat het Warenwetbesluit Kruidenpreparaten uit 2001 gedateerd is. De toe te kennen wettelijke status (geneesmiddel of warenwetproduct) heeft directe gevolgen voor de eisen die aan de productie, distributie en het gebruik van deze producten worden gesteld. Daarom beveelt het RIVM aan om vanuit de overheid duidelijk naar consumenten en beroepsbeoefenaren te communiceren welke praktische betekenis deze status heeft voor de kwaliteit, effectiviteit en veiligheid van het gebruik van deze producten. Het aantal bedrijven dat zich als handelaar in producten uit de traditionele Chinese geneeskunde bij de Kamer van Koophandel heeft geregistreerd is de afgelopen 25 jaar sterk gegroeid, van enkele tot meer dan 150 in 2013. Hieruit zou de verwachting afgeleid kunnen worden dat de omvang van het gebruik van kruidenproducten uit de traditionele Chinese geneeskunde is gestegen. De daadwerkelijke omvang van het gebruik van deze producten is echter onbekend. In hoeverre het gebruik van producten uit de traditionele Chinese geneeskunde mogelijk schadelijk is voor de gezondheid, is onduidelijk. Meldingen daarover lijken incidenteel en uitsluitend bij zware gevallen te worden gedaan, zoals bij de verwisselingen van de kruiden Aristolochia (1992) en Steranijs (2001) met een schadelijk alternatief. De werkelijke gezondheidsschade zou onderbelicht kunnen zijn. Nader onderzoek naar de aard en omvang van het gebruik van deze producten als pseudo-geneesmiddelen wordt aanbevolen.