Samenvatting

Sinds 2019 zijn gemeenten bezig lokaal preventieakkoorden op te zetten om de gezondheid van inwoners te verbeteren. Door mensen gezond te houden kan de druk op de gezondheidszorg worden verminderd. Het RIVM evalueert hoe zes van de eerste tien lokale en regionale preventieakkoorden hun ambitie hebben vertaald naar concrete activiteiten. Ook is beschreven wat de plannen voor de toekomst zijn. Met deze informatie kunnen gemeenten van elkaar leren.

De preventieakkoorden hebben effect op de manier waarop preventie binnen de deelnemende partijen wordt aangepakt. Ze hebben onderwerpen op de agenda gezet, hebben preventie minder vrijblijvend gemaakt, en zijn een schakel tussen landelijk beleid en lokaal maatwerk. Daarnaast hebben ze ervoor gezorgd dat partijen uit verschillende sectoren samen doelen en acties hebben opgesteld en nieuwe verbindingen zijn aangegaan. De preventieakkoorden lopen nog niet lang genoeg om te kunnen zeggen welk effect ze op de gezondheid hebben.

In de evaluatie zijn twee thema’s uitgelicht: mentale gezondheid en overgewicht. De interventies die gemeenten hiervoor aanbieden blijken sterk te verschillen per doelgroep, thema en aanpak. Sommige zijn nieuw en vanuit het preventieakkoord ontstaan. Andere bestonden al en zijn in het preventieakkoord ondergebracht.

Voor de toekomst wordt gekeken of de preventieakkoorden kunnen worden gecombineerd met of gekoppeld aan de lokale nota volksgezondheid of lokale coalitieakkoorden, of met de sportakkoorden. Een andere ontwikkeling is het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA). In dit akkoord maken het rijk, gemeenten en verzekeraars landelijke afspraken, onder andere over preventie. De thema’s overlappen sterk met die uit de lokale en regionale preventieakkoorden. Het is daarom belangrijk om te blijven volgen hoe de preventieakkoorden zich hiertoe gaan verhouden. De preventieakkoorden zijn immers een belangrijke schakel tussen landelijk beleid en lokaal maatwerk.

De evaluatie is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport)) en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG Vereniging Nederlandse Gemeenten (Vereniging Nederlandse Gemeenten)).