Waarom willen de vijf landen een verbod op het gebruik van PFAS (Per- en polyfluoralkylstoffen)?
Om de risico’s van de stoffen voor mens en milieu te beperken, is het noodzakelijk om de zeer grote groep van PFAS als één groep aan te pakken. Hiermee willen de lidstaten voorkomen dat de ene schadelijke PFAS wordt vervangen door de andere. De grootste zorg over het gebruik van PFAS is dat deze gefluoreerde stoffen nauwelijks in het milieu afbreken. Het gebruik van deze stoffen leidt tot verontreiniging van onder andere grond- en drinkwater. Metingen tonen aan dat PFAS verspreid in het Europese milieu worden aangetroffen. De productie en het gebruik van PFAS hebben ervoor gezorgd dat drinkwaterbronnen in verschillende Europese landen zijn verontreinigd. Bij de mens zijn verschillende PFAS in het bloed gemeten. En hoewel de concentraties van de meeste bekende en onderzochte PFAS (PFOA (perfluoroctaanzuur) en PFOS (perfluoroctaansulfonaten)) afnemen door de genomen wettelijke maatregelen, worden deze stoffen vaak vervangen door nieuwe stoffen uit de PFAS groep waar ook zorgen over bestaan. Informatie over de schadelijkheid van deze vervangende stoffen is vaak beperkt. In de literatuur worden schadelijke effecten van verschillende PFAS beschreven zoals leverschade, schade aan het immuunsysteem en een lager geboortegewicht.
Welke PFAS vallen onder het voorgestelde verbod?
Tijdens het opstellen van het voorstel zal exact bepaald worden welke PFAS onder het verbod vallen. Vooralsnog wordt uitgegaan van een brede definitie van de PFAS groep. Op basis van de beschikbare informatie kan de reikwijdte van het verbod worden onderbouwd en indien nodig aangepast. Onder andere bedrijven wordt opgeroepen relevante informatie aan te leveren over onder meer (essentieel) gebruik van deze stoffen en mogelijke alternatieven. Als uitgangspunt wordt de volgende definitie gehanteerd:
“Stoffen die tenminste één alifatisch -CF2- of -CF3- element bevatten”
In de aanvullende informatie bij deze oproep voor informatie wordt uitvoerig ingegaan op de definitie van PFAS die als startpunt bij het maken van het restrictiedossier wordt gehanteerd.
Welke PFAS toepassingen vallen onder het voorstel?
In het voorstel zal naar verwachting een breed verbod worden aanbevolen op het gebruik van PFAS in zowel consumentenproducten als in professionele en industriële toepassingen. Er wordt een breed verbod voorgesteld omdat verondersteld wordt dat alle toepassingen bijdragen aan de verspreiding van PFAS in het milieu. PFAS worden in het milieu niet afgebroken. Uitzonderingen op het verbod worden alleen overwogen indien aangetoond kan worden dat het gebruik in die specifieke toepassing essentieel is.
Wanneer zal het voorgestelde verbod ingaan?
Dat is afhankelijk van veel verschillende factoren. De komende twee jaar wordt het voorstel door de vijf landen opgesteld. Vervolgens wordt een dossier met dit voorstel ingediend bij het Europees Chemicaliën Agentschap (ECHA (European Chemicals Agency)), waarna ECHA’s wetenschappelijke comités (Risk Assessment Committee and Socio-Economic Analysis Committee) hun opinie hierover vormen. Tenslotte, moeten de lidstaten in Brussel overeenstemming bereiken over het restrictievoorstel. Voor meer informatie over het restrictieproces zie: https://echa.europa.eu/restriction-process.