Op basis van de 3 praktijkonderzoeken is een routekaart ontwikkeld. De routekaart verkent in 7 stappen verschillende duurzaamheidsprincipes en maakt deze inzichtelijk en meetbaar. Ontwerpers en onderzoekers kunnen de methode samen gebruiken om producten circulair, veilig en duurzaam te ontwerpen.
De inzichten en resultaten kunnen gebruikt worden om ontwerpen, producten en ketens te verbeteren. Dat is een continu proces van meten en verbeteren. De acties die nodig zijn om producten duurzamer, veilig en meer circulair te maken zullen voor elke product anders zijn. Een medisch hulpmiddel is veilig voor patiënten maar vaak nog niet ontworpen voor hergebruik of recycling.
Een zonnepaneel wekt hernieuwbare energie op maar kan schadelijke stoffen bevatten die aandacht nodig hebben tijdens het ontwerp, gebruik en de verwerking van zonnepanelen. Het verbeteren van duurzaamheid, veiligheid en circulariteit vraagt om een goede samenwerking tussen ontwerpers en onderzoekers. In het onderzoeksprogramma DIRECT is aan de hand van de stappen in deze routekaart geoefend met deze vorm van samenwerken en informatie uitwisselen.
- Stap 1 tot en met 3 zijn bedoeld om te inventariseren hoe en waarvan het product is gemaakt, en wie daarbij betrokken is.
- In stap 4 wordt met de informatie uit stap 1tot en met 3 gekozen welk duurzaamheidsthema eerst wordt aangepakt.
- In stap 5 en stap 6 volgt een aanpak om de impact van een of meerdere duurzaamheidsaspecten door te rekenen. Denk bijvoorbeeld aan landgebruik, de mate van giftigheid voor het waterleven, of recyclebaarheid. Hiervoor kunnen bestaande methodieken gebruikt worden, of nieuwe methodieken worden ontwikkeld. Dit vraagt echter vaak specialistische (wetenschappelijke) kennis.
- In stap 7 kunnen ontwerpers en beleidsmakers aan de hand van de uitkomsten keuzes maken om het ontwerp te verbeteren.
Stap 1: Waarvan is het product gemaakt
Stap 1: Waarvan is het product gemaakt?
In stap 1 verkent een ontwerper van welke materialen een product wordt gemaakt. Zo krijgt de ontwerpen van elk materiaal een beter begrip van de chemische samenstelling en de impact op de gezondheid en het milieu. Materiaalkeuze is belangrijk om een veilige en circulaire economie te realiseren. Door bij het ontwerp al na te denken over hergebruik en recycling, kunnen materialen veilig in een kringloop gehouden worden. Als de chemische samenstelling van materialen niet (volledig) bekend is, is het complex om het juiste materiaal te kiezen.
Stap 2: Wat is de grondstofketen?
Stap 2: Wat is de grondstofketen?
In stap 2 wordt de keten in kaart gebracht. Dat gaat bijvoorbeeld over de inkoop en herkomst van grondstoffen. Maar ook over hoe lang en door wie producten worden gebruikt. En natuurlijk over wat er na gebruik mee gebeurt. Worden de producten ingezameld? Hoe worden ze verwerkt? En kunnen ze als grondstof dienen voor weer nieuwe producten?
Stap 3: Wie zijn er betrokken?
Stap 3: Wie zijn er betrokken?
In stap 3 worden de belangrijke stakeholders in kaart gebracht. Meer inzicht in hun positie, waarden en belangen kan helpen om knelpunten en kansen voor de transitie naar een veilige, duurzame en circulaire economie te inventariseren.
Stap 4: Wat is het doel?
Stap 4: Wat is het doel?
In stap 4 wordt op basis van de informatie verzameld in stap 1 tot en met 3 gereflecteerd op de verbeterpunten voor het productontwerp en een actieplan gemaakt.
Stap 5: Welke impact is te meten?
Stap 5: Welke impact is te meten?
In stap 5 wordt een selectie gemaakt welke duurzaamheidsaspecten (eerst) doorgerekend gaan worden. Daarmee kan een product verbeterd worden of vergeleken met een ander product.
Stap 6: Hoe wordt impact gemeten?
Stap 6: Hoe wordt impact gemeten?
Stap 6 beschrijft welke tools er beschikbaar zijn om meer inzicht te krijgen in de duurzaamheidsaspecten uit stap 5.
Op de websites sustainabilitymethod.com en metenvanduurzaamheid.nl vindt u overzichten van methoden om de duurzaamheid te meten.
Stap 7: Wat kan er nog beter?
Stap 7: Wat kan er nog beter?
In stap 7 wordt berekend hoe groot de impact is op veiligheid, duurzaamheid en circulariteit? Dit kan aan de hand van een kwantitatieve of kwalitatieve methode. Vervolgens worden verbeterpunten geïdentificeerd; Andere materialen gebruiken bijvoorbeeld, of een product langer gebruiken. Vervolgens kan de impact van dit nieuwe ontwerp worden berekend en geëvalueerd.