De ziekte van Creutzfeldt-Jakob (CJD) is een zeldzame, dodelijke hersenziekte. CJD (Creutzfeld Jacob) veroorzaakt snel verlopende dementie, stijfheid en problemen met zien, spreken en coördinatie. Vooral oudere mensen krijgen CJD.
De ziekte van Creutzfeldt-Jakob (CJD) wordt veroorzaakt door lichaamseigen eiwitten (prionen) met een afwijkende vorm. Prionen komen onder andere in de hersenen voor. Als normale prionen in contact komen met afwijkende prionen, veranderen zij zelf ook van vorm. Hierdoor ontstaan steeds meer afwijkende prionen in de hersenen. Deze beschadigen het hersenweefsel. De patiënt wordt daar ernstig ziek van en overlijdt uiteindelijk.
CJD (Creutzfeld Jacob) kan verschillende oorzaken hebben. Op basis van deze oorzaken kan CJD onderverdeeld worden in vier verschillende vormen:
- sporadische vorm: hierbij is de oorzaak onbekend
- genetische vorm: deze vorm is erfelijk
- iatrogene vorm: hierbij raakt iemand besmet tijdens een medische behandeling
- variantvorm: de oorzaak bij deze vorm is het eten van rundvlees dat is besmet met BSE (Bovine Spongiforme Encephalopathie, de zogenaamde ‘gekkekoeienziekte ) (gekkekoeienziekte). Bekijk voor meer informatie de pagina over de variantvorm van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob. De informatie hieronder gaat over de andere drie vormen.
Hoe herken ik de ziekte van Creutzfeldt-Jakob?
De klachten van CJD zijn:
- snel verlopende dementie (steeds meer vergeten en in de war raken)
- coördinatiestoornissen (moeite met het precies sturen en uitvoeren van bewegingen)
- problemen met spreken
- slecht zien
- stijfheid
Mensen met CJD overlijden hier altijd aan. Meestal gebeurt dit ongeveer vijf maanden na de eerste klachten.
Wie kunnen er ziek worden van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob?
De ziekte van Creutzfeldt-Jakob komt vooral voor bij ouderen. De gemiddelde leeftijd van patiënten ligt tussen de 60 en 70 jaar.
Hoe krijg ik de ziekte van Creutzfeldt-Jakob?
Bij de meeste van de patiënten met CJD is niet bekend hoe de ziekte is ontstaan. Dit wordt de sporadische vorm van CJD genoemd. Een klein deel van de patiënten heeft de genetische vorm van CJD. Dat is het gevolg van een gen dat de patiënt heeft geërfd van één van de ouders. De iatrogene vorm kan overgedragen worden door besmet operatiegereedschap. Dit komt zelden voor. Bij deze vorm kan de tijd tussen besmet raken en ziek worden wel 40 jaar zijn. Bij de andere vormen van CJD is niet bekend hoe snel iemand ziek wordt.
Hoe voorkom ik de ziekte van Creutzfeldt-Jakob?
Omdat de oorzaak van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob vaak niet bekend is, kan deze ziekte niet voorkomen worden. Ook kunt u niet immuun worden voor deze ziekte. Omdat de ziekte wordt veroorzaakt door een lichaamseigen eiwit, kan het lichaam hier geen antistoffen tegen aanmaken.
In het ziekenhuis zijn er hygiënemaatregelen om besmettingen via operatiegereedschap te voorkomen.
Is Creutzfeldt-Jakob te behandelen?
Er is geen behandeling tegen de ziekte van Creutzfeldt-Jakob.
Hoe vaak komt Creutzfeldt-Jakob voor in Nederland?
In Nederland krijgt elk jaar gemiddeld één tot twee personen per miljoen mensen de ziekte van Creutzfeldt-Jakob.
