De variantvorm van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob (vCJD) is een zeldzame, dodelijke hersenziekte die meestal bij jongere mensen voorkomt. vCJD (Creutzfeldt-Jakob variant) wordt veroorzaakt door het eten van rundvlees van koeien die zijn besmet met de gekkekoeienziekte (BSE).
Wat is de variantvorm van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob?
De variantvorm van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob wordt veroorzaakt door lichaamseigen eiwitten (prionen) met een afwijkende vorm. Prionen komen onder andere in de hersenen voor. Als normale prionen in contact komen met afwijkende prionen, veranderen zij zelf ook van vorm. Hierdoor ontstaan steeds meer afwijkende prionen in de hersenen. Deze afwijkende prionen beschadigen het hersenweefsel. De patiënt wordt dan ernstig ziek en overlijdt uiteindelijk.
Naast vCJD (Creutzfeldt-Jakob variant) zijn er ook andere vormen van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob. Deze vormen hebben andere oorzaken dan besmet rundvlees. Daarover vindt u meer informatie op de pagina over de ziekte van Creutzfeldt-Jakob.
Hoe herken ik de variantvorm van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob?
De variantvorm van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob wordt gekenmerkt door psychiatrische klachten, zoals:
- psychoses (dingen horen, zien en denken die niet echt zijn)
- veranderend gedrag
- ernstige depressies
Verder kan de patiënt last krijgen van gevoelsstoornissen. Later kunnen er ook andere klachten van het zenuwstelsel bij komen. De patiënt verliest steeds meer de controle over het maken van bewegingen. Bijvoorbeeld bij het lopen. Hierna raakt de patiënt volledig verlamd. Uiteindelijk overlijdt de patiënt. Dit gebeurt gemiddeld twaalf tot veertien maanden na de eerste klachten.
Welke mensen kunnen erg ziek worden van de variantvorm van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob?
De variantvorm van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob komt meestal voor bij jongere mensen. De gemiddelde leeftijd van patiënten met vCJD is 29 jaar.
Hoe krijg ik de variantvorm van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob?
Mensen krijgen vCJD door het eten van rundvlees van koeien met BSE (Bovine Spongiforme Encephalopathie, de zogenaamde ‘gekkekoeienziekte ). Vooral wanneer er hersen- of zenuwweefsel in dit vlees zit. Dankzij veel verschillende maatregelen, zoals strenge regels voor de voedselveiligheid van rundvlees, is de kans op besmetting nu veel kleiner dan vroeger.
Daarnaast is er een heel kleine kans op besmetting bij bloedtransfusies. Mogelijk kan iemand ook besmet raken tijdens een hersen- of ruggenmergoperatie, maar dat is tot nu toe niet aangetoond.
Het kan jaren duren voordat iemand ziek wordt na blootstelling. Soms zelfs tientallen jaren. Hoelang het precies duurt, is niet duidelijk. Onderzoekers vermoeden dat dit voor een deel afhangt van erfelijke factoren. Ook hangt het af van de manier waarop iemand besmet is geraakt: via besmet vlees, bloed of het zenuwstelsel.
Hoe voorkom ik de variantvorm van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob?
Zelf kunt u niet veel doen om te voorkomen dat u vCJD krijgt. Wel zijn er verschillende maatregelen om de veiligheid van rundvlees te garanderen en zo de kans op vCJD te verkleinen. Zo moeten dieren die verdacht worden van BSE altijd gemeld worden bij de overheid. Ook zijn er strenge regels voor de slacht van dieren en voor de ingrediënten in veevoer.
Is de variantvorm van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob te behandelen?
Er is geen behandeling voor vCJD. De patiënt overlijdt er altijd aan.
Hoe vaak komt de variantvorm van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob voor?
De variantvorm van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob komt bijna nooit voor. In Nederland is de variantvorm van CJD (Creutzfeld Jacob) al meer dan 10 jaar niet meer voorgekomen. Dat komt doordat er sinds 1997 strenge regelgeving is, waardoor met BSE besmet vlees bijna niet meer voorkomt in Nederland.
Over de hele wereld zijn er ruim tweehonderd gevallen van vCJD bekend. Deze patiënten komen vooral uit het Verenigd Koninkrijk. In Nederland zijn er drie patiënten met vCJD bekend.
