Nieuwe Hoeven is een psychogeriatrisch verpleeghuis aan de rand van de Maashorst. De natuurwaarde biedt iets extra’s aan mensen in het verpleeghuis. Bij Nieuwe Hoeven zijn ze al zo’n 10 jaar bezig om het buiten leven op de kaart te zetten.

Buiten beleven bij Nieuwe Hoeven

Buitenleven bij Nieuwe Hoeven
Kalveren grazen achter een hek. Op de achtergrond staat een gebouw
Hooimijt bij Nieuwe Hoeven
De hooimijt. Op de voorgrond een wilde tuin

Aanpak

Er wordt geanticipeerd op de nieuwe tijdsgeest: ‘elke dag zo fijn mogelijk’. Ondanks de uitdagingen van het leven met dementie wordt gepoogd een zo hoog mogelijke levenskwaliteit te behouden. Op Nieuwe Hoeven speelt groen en buitenleven een zo groot mogelijke rol in het wonen en leven. Natuur is herkenbaar voor mensen met dementie, het geeft beleving en het wordt gebruikt als drager van activiteiten (tuinen, bloemen en groenten en fruit). Het natuuraspect bij Nieuwe Hoeven bestaat uit verschillende onderdelen:

Binnen in het verpleeghuis

  • Bij Nieuwe Hoeven halen ze de natuur naar binnen. Er zijn moswanden, natuur decoraties als bijvoorbeeld berkenstammen en verschillende natuurtafels.
  • Verschillende (elementen van) meubels zijn van natuurlijke materialen gemaakt.
  • Foto’s van het natuurgebied hangen door het hele huis verspreid.
  • Er zijn veel vogels in volières in het verpleeghuis.
  • Er is een grote boomstam met daaromheen een bankje om op te zitten in een open ruimte in het verpleeghuis.

Buitenomgeving van het verpleeghuis

  • Alle huiskamers hebben een eigen (groente)tuin waarin groente voor de maaltijden wordt geteeld.
  • Er is een voedselbos waar eetbare noten kastanjes en bessen groeien
  • Er is zijn 4 dierenweides met allerlei soorten dieren, bijvoorbeeld geiten, kippen en Berkshire varkens.
  • Er is een fruittuin en fruit pluk route, waar diverse soorten appels, peren, kersen, noten, perziken, pruimen, frambozen en bessen groeien die de bewoners kunnen opeten.
  • Er zijn twee teeltvelden voor groenten op basis van permacultuur. Op deze manier probeert Nieuwe Hoeven zo zelfvoorzienend mogelijk te zijn.
  • Er is een grote bloemen en kruiden pluktuin
  • Er is een buitenontmoetingsplaats met theehuis in de vorm van een hooiberg.
  • Er is een landwinkel met producten uit de eigen tuin en uit de werkplaatsen van Carrousel Groen, aangevuld met streekproducten.
  • Nieuwe Hoeven ligt aan de rand van de Maashorst, een groot natuurgebied. Hierdoor is altijd groen aanwezig in de omgeving.
  • De groene omgeving nodigt mensen uit om te gaan wandelen en fietsen.
  • Er zijn een aantal tuinen rondom de locatie. Mensen worden gestimuleerd om hier te gaan wandelen.
  • Ook kunnen mensen gebruik maken van het groen buiten de locatietuinen, door te wandelen of fietsen in de omgeving.

Om het woon-leef concept steeds meer vorm te geven vinden de komende tijd allerlei aanpassingen plaats. Inmiddels is gestart met nieuwbouw bij Nieuwe Hoeven.  Het nieuwe gebouw zal groepswoningen in de natuur hebben met een centraal ontmoetingsgebouw.  Het krijgt het karakter van een buurtschap in een bouwstijl van boerderijschuren en architectuur in de sfeer van de Brabantse boerderijen in de omgeving. De verwachte oplevering van fase 1 is november 2022 en naar verwachting zal ruim een halfjaar later (2023) de gehele nieuwbouw worden voltooid. 

Het uitgangspunt van Nieuwe Hoeven is om zo hoog mogelijke kwaliteit van leven te hebben voor bewoners door een andere manier van zorg te bieden. Door verandering van verpleeghuiszorg krijgt het ziekteproces een ander perspectief.

Doel en doelgroep

Het doel van de natuur in en rondom het psychogeriatrische verpleeghuis is de gezondheid en de welzijnsbeleving van de bewoners te bevorderen. Daarnaast is het doel dat vaardigheden (bijvoorbeeld zelfredzaamheid en eigen regie) beter in stand worden gehouden. Tevens wordt de natuur ingezet als interventiemiddel bij onbegrepen gedrag. Dat wil zeggen dat bij onrust van een client wordt bewust begeleid verblijf in de natuur opgezocht om de onrust te verminderen.

Doelgroep

Het natuuraspect bij Nieuwe Hoeven is met name gericht op de bewoners, mensen met dementie. Daarnaast is het ook gericht op werknemers en bezoekers. In het nieuwe concept zal sprake zijn van een Green Community, waarbij ook andere doelgroepen mogelijk een plek kunnen krijgen.

Twee tuinstoelen op een grasveld onder een boom

Werking

Literatuuronderzoek

In de aanpak zitten meerdere elementen die volgens het Wat Werkt Dossier Natuur werken of waarschijnlijk werken, waaronder: 

  • Patiënten in ziekenhuizen* zijn meer tevreden met een ruimte waarin planten staan dan met een ruimte zonder planten (1).
  • Natuurgeluiden, zoals van vogels, zachte wind of water, dragen bij aan stressverlichting bij patiënten in ziekenhuizen* (1).
  • Een groene omgeving (zoals tuin, dakterras, bos) in en rondom een verpleeghuis voor mensen met dementie kan de mentale gezondheid van de inwoners bevorderen. Daarbij gaat het om een vermindering van agitatie, een positievere stemming en een verbeterde kwaliteit van leven (1).

* Onderzocht in een andere setting dan van het huidige voorbeeld.

Overzicht literatuur

  1. Wat Werkt Dossier Natuur

Eigen onderzoek

  • Vanuit eigen observaties blijkt dat er een verschil te zien is bij bewoners, bezoekers en familieleden. Voor mensen die interesse hebben in de natuur of graag wandelen spreekt de omgeving aan.

Aansluiting andere doelen Green Deal

  • Etensresten (groenten/fruitschillen) worden gevoerd aan de Berkshire varkens. Na verloop van tijd zullen de varkens ook gebruikt worden voor consumptie. Het kwalitatief 5* vlees wordt gebruikt in de keukens van de woongroepen. Dit draagt bij aan circulaire economie.
  • Door hergebruik van materialen wordt bijgedragen aan CO2 carbon dioxide (carbon dioxide) reductie.
  • Er wordt gewerkt met streekproducten.
  • Door het natuur concept is ‘Carrousel Groen’ ontwikkeld. Dit is een innovatieve werkplaats voor mensen met een ondersteuningsvraag. Doelstelling hierbij is een lokale inclusieve samenleving. Iedereen doet mee naar vermogen en krijgt ontwikkel kansen.
  • Nieuwbouw zal fossiel loos en energieneutraal  zijn.

Dieren bij Nieuwe Hoeven

Dieren bij Nieuwe Hoeven
Varkens scharrelen in het gras bij Nieuwe Hoeven
Nieuwe Hoeven
Imker bij Nieuwe Hoeven
Een imker is bezig met een honingraat
Nieuwe Hoeven

Aandachtspunten uitvoering programma

Er zijn een aantal belangrijke randvoorwaarden voor het opzetten van natuur binnen en buiten een zorginstelling, aldus Nieuwe Hoeven:

  • Visie en leiderschap: het is veelal afhankelijk van een aantal personen die een bepaalde visie op het gebied van natuur hebben, kennis en passie hebben om het concept te bouwen en aan de slag te gaan. Deze visie moet vervolgens gedragen gaan worden door b.v. cliëntenraad en medewerkers.
  • Middelen: het helpt enorm om het concept te realiseren. Op deze manier kan iets heel moois van het terrein worden gemaakt wat veel mogelijkheden voor beleving en activiteiten geeft.
  • Omgeving/ruimte: Dit is nodig om het te kunnen realiseren.
  • Vertrouwen in de organisatie dat een dergelijk concept bijdraagt aan doelstellingen en waarden van de organisatie. Het is belangrijk dat er geloof is dat het concept een meerwaarde is voor cliënten.

Meer informatie

Eventuele vragen zijn te stellen aan Peter Verkuijlen, regiomanager Uden via e-mail.

Illustratie van de nieuwbouw Nieuwe Hoeven. Te zien zijn twee wandelende mensen en schapen in het gras langs het wandelpad. Op de achtergrond staan gebouwen.

Impressie van de nieuwbouw