Plastic kan afbrokkelen tot microplastics en als ze nog kleiner worden, is sprake van nanoplastics. Over de risico’s van nanoplastics is relatief weinig bekend. Ook bij nanomaterialen loopt de kennisontwikkeling achter op de manier waarop deze materialen breed worden toegepast. Desondanks heeft het RIVM de afgelopen jaren veel kennis ontwikkeld over de veiligheid van deze materialen. Deze kennis is bruikbaar voor het beoordelen van gezondheidsrisico’s van nanoplastics.
Microplastics uit het riool
Het woord nano duidt aan dat het om iets heel kleins gaat. Zo spreken we van nanomaterialen als het om bewust geproduceerde deeltjes gaat die kleiner dan zijn 100 nanometer. Nanoplastics zijn zeer kleine deeltjes plastic, waarbij geen duidelijke grens gesteld is voor het formaat. Nanoplastics zijn meestal het resultaat van slijtage van plastic.
Bewust geproduceerd
Nanomaterialen worden daarentegen bewust geproduceerd en bewust toegepast om producten te verbeteren. Zo zorgen nanomaterialen ervoor dat de krasbestendigheid van autolak verbetert. Ook maken zij het mogelijk dat de beschermingsfactor van zonnebrandcreme wordt verhoogd of dat kleding beter bestand is tegen vlekken.
RIVM heeft al meer dan 10 jaar een vooraanstaande internationale positie in onderzoek naar veiligheid van nanomaterialen. Beide onderzoeksvelden (nanomaterialen en microplastics) hebben gemeenschappelijk dat het om materialen zijn van uiteenlopende chemische samenstelling. Dit maakt de beoordeling van de risico’s complex. De kennis en ervaringen die zijn opgedaan in dit veld kunnen helpen om de mogelijke gezondheidseffecten van micro- en nanoplastics in te schatten.
Gebrek aan meetmethoden
In 2017 concludeerde de Gezondheidsraad dat het ontbreekt aan geschikte meetmethoden en inzichten in de (eco)toxicologie van micro- en nanoplastics. Dezelfde conclusie is in de afgelopen jaren voor nanomaterialen getrokken. Daar waar het deeltjeskarakter van nanoplastics en nanomaterialen betreft, kan een goede uitwisseling van kennis en inzichten tot verhoogde efficiëntie van onderzoeksagenda’s leiden om vragen van bedrijven en overheden te beantwoorden.
Bovendien heeft het RIVM de afgelopen jaren voor nanomaterialen het concept van Safe(r)-by-Design ontwikkeld. Het doel van dit concept is om vanaf het ontwerp van (nano)materialen en producten rekening te houden met de uiteindelijke geschiktheid voor circulaire economie. Dit concept wordt momenteel doorontwikkeld om ook toe te passen in de ontwikkeling van alternatieven voor plastic.
Zie ook:
Kennis- en informatiepunt risico's van nanotechnologie (KIR)