Ongeveer 75 personen verspreid over Nederland brengen rond de jaarwisseling de verhoogde concentratie fijnstof door vuurwerk in kaart. Het RIVM heeft hen tijdens het symposium ‘Samen meten aan luchtkwaliteit’ op 7 december een meetinstrument gegeven om in hun directe woonomgeving te meten. De meetresultaten zijn te zien op een kaart van Nederland op de website samenmetenaanluchtkwaliteit.nl. Het RIVM zet stappen naar een vernieuwd luchtmeetnet, waarin sensortechnologie en burgerparticipatie belangrijk worden.
De burgermetingen worden uitgevoerd naast de reguliere metingen van het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit. De meetinstrumenten voor burgers bestaan uit een zeer eenvoudige stofsensor en een chip die sensorgegevens verzamelt. De stofsensor geeft pulsjes af die een maat zijn voor de hoeveelheid fijnstof die langskomt. Deze pulsjes worden door de chip geteld, gemiddeld en doorgegeven aan een database van het RIVM.
De metingen zijn bijna real time te volgen op een kaart van Nederland die gepubliceerd wordt op de website samenmetenaanluchtkwaliteit.nl. Via dit nieuwe kennisportaal faciliteert het RIVM kennisuitwisseling over relevante stoffen, sensoren en het gebruik van data.
Het gaat bij deze metingen niet om de absolute niveaus van de smog, daarvoor zijn de goedkopere sensoren nog niet geschikt. Het doel is vooral om te zien wat het effect is van vuurwerk op de toename van de hoeveelheid (fijn)stof in de lucht. Ook wil het RIVM ervaring opdoen met burgermetingen en de inzet van metingen door burgers en hoe de informatie die hier uit voortkomt gecommuniceerd moet worden.
Interactieve monitoring is de toekomst
De metingen zijn een opmaat naar een nieuwe manier van monitoring, waarin overheden, burgers en wetenschappers met elkaar samenwerken. Burgers zijn bezorgd over de kwaliteit van de lucht die zij inademen. Zij gaan steeds vaker zelf hun omgeving monitoren en slimme oplossingen bedenken. Door de snelle innovatie van ICT (Informatie- en communicatietechnologie) en sensoren nemen de mogelijkheden hiervoor toe. Ook steden nemen een grotere verantwoordelijkheid in het luchtkwaliteitsbeleid. Ze willen metingen door burgers faciliteren of gaan zelf metingen organiseren.
Het RIVM ondersteunt deze ontwikkelingen door het ontsluiten van kennis en ervaringen op samenmetenaanluchtkwaliteit.nl en door partijen bij elkaar te brengen die bijdragen aan de vernieuwing en toepassing van meetmethoden. Zo wordt toegewerkt naar een breed toegankelijk nationaal meetnet waar iedereen gebruik van kan maken én gegevens kan aanleveren.
Gezondheid
De luchtkwaliteit in Nederland is de afgelopen decennia verbeterd. De luchtkwaliteitsnormen worden op de meeste plaatsen in Nederland gehaald. Toch blijft monitoring van de luchtkwaliteit en de ontwikkeling daarvan belangrijk. Blootstelling aan luchtverontreiniging veroorzaakt van alle milieufactoren nog steeds verreweg de grootste ziektelast. We leven als gevolg van luchtverontreiniging gemiddeld 13 maanden korter.