De vaccinaties tegen het coronavirus hebben in deze 13 maanden naar schatting 87.676 ziekenhuisopnames voorkomen. De meeste opnames zijn voorkomen bij mensen van 60 jaar en ouder: 68.152. In de jongere leeftijdsgroepen was dit aantal kleiner. Toch zijn ook in de leeftijdsgroep van 12 tot 49 jaar in deze tijd zo’n 7.568 ziekenhuisopnames voorkomen. 

In dezelfde periode registreerde stichting NICE 44.731 ziekenhuisopnames met COVID-19. Het aantal ziekenhuisopnames dat is voorkomen is dus twee keer zo groot als het werkelijke aantal ziekenhuisopnames.  

Ziekte, sterfte en druk op de zorg

Een extra voordeel van het voorkomen van deze ziekenhuisopnames, is dat minder druk op de zorg is ontstaan. Minder extra druk op de zorg leidt tot minder uitgestelde zorg. Ook zou zonder vaccinatie het aantal ziekenhuisopnames zo zijn toegenomen, dat er mogelijk nog meer maatregelen nodig waren geweest. Tot slot heeft vaccinatie sterk bijgedragen aan het voorkomen van sterfte door COVID-19. Het CBS Centraal Bureau voor de Statistiek (Centraal Bureau voor de Statistiek) en het RIVM publiceerden hierover eerder dit jaar al resultaten. 

Voorzichtige schatting

De schatting is voorzichtig. Het RIVM verwacht dat vaccinatie waarschijnlijk nog meer ziekenhuisopnames heeft voorkomen. In deze analyse heeft het RIVM bijvoorbeeld de indirecte effecten van vaccinatie namelijk niet meegenomen. Gevaccineerde mensen hebben een kleinere kans om anderen te besmetten. Daardoor zijn er minder mensen ziek geworden die anders mogelijk ook in het ziekenhuis terecht waren gekomen. 

Analysemethode

Het RIVM heeft gegevens gebruikt over het werkelijke aantal ziekenhuisopnames van stichting NICE, de geschatte vaccineffectiviteit per dag, en de vaccinatiegraad voor de basisserie, booster en eerste herhaalprik. Zo heeft het RIVM het aantal voorkomen ziekenhuisopnames geschat voor de leeftijdsgroepen 12-49, 50-59, 60-69, 70-79 en 80+. Sinds 25 januari 2022 houden ziekenhuizen bij of mensen door of met COVID-19 in het ziekenhuis zijn opgenomen. Mensen bij wie COVID-19 niet de reden van opname was, zijn vanaf dat moment niet meer meegenomen in de analyse.   

Voor het bepalen van de vaccinatiegraad heeft het RIVM  gegevens uit het registratiesysteem voor vaccinaties (CIMS) en gegevens over vaccinaties van GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) GHOR Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio (Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio) gebruikt. De vaccineffectiviteit is geschat met gekoppelde gegevens van stichting NICE en CIMS. Daarbij is de vaccinatiestatus van patiënten toegevoegd aan gegevens van ziekenhuisopnames. 

Het RIVM keek naar de periode van 2 augustus 2021 tot en met 30 augustus 2022. Deze periode koos het RIVM omdat begin augustus 2021 alle volwassenen in Nederland uitgenodigd waren voor een basisserie coronavaccinatie. In de analyses houdt het RIVM rekening met de tijd van werking van het vaccin na het afronden van de basisserie, en tijd van besmetting tot ziekenhuisopname. Daarom zijn alleen opnames vanaf 23 augustus 2021 meegeteld. Ook dit leidt tot een voorzichtige schatting van het aantal voorkomen opnames.

Bij de analyse van het aantal ziekenhuisopnames dat voorkomen is door vaccinatie, is geen rekening gehouden met doorgemaakte infecties en onderliggende ziekten. Deze gegevens zijn voor het RIVM namelijk niet op individueel niveau beschikbaar. 

Basisserie, booster en 1e herhaalprik

Op 6 januari 2021 startte Nederland met vaccineren. Vanaf juli 2021 kon iedereen vanaf 12 jaar en ouder zijn of haar prik halen. Meer dan 80% van alle 12-plussers had begin augustus 2021 de basisserie afgerond en was daarmee beschermd tegen ernstige ziekte en sterfte door het coronavirus.    

In december 2021 en maart 2022 volgden nieuwe vaccinatierondes om de bescherming op peil te houden. In verschillende rapportages heeft het RIVM de effectiviteit van deze vaccinaties beschreven. In september 2022 is gestart met de nieuwe vaccinatieronde, gericht op mensen van 60 jaar en ouder, mensen jonger dan 60 die ook in aanmerking komen voor de griepprik en zorgmedewerkers. Daarnaast kan iedereen vanaf 12 jaar zich nu laten vaccineren met de vernieuwde vaccins. 

Wetenschappelijke publicatie

Meer resultaten, informatie en een gedetailleerde omschrijving van de analyses publiceert het RIVM later dit jaar.