Waterstof is een duurzame energiebron en kan een belangrijke rol spelen in de energietransitie. Met behulp van vloeibare waterstofdragers kan waterstof ook vervoerd en opgeslagen worden. De chemische stoffen die hiervoor nodig zijn, kunnen echter Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS (Zeer Zorgwekkende Stoffen)) zijn of vormen. Dat blijkt uit onderzoek van het RIVM. Het RIVM raadt daarom aan om al in de ontwerpfase van nieuwe toepassingen aandacht te hebben voor mogelijk schadelijke effecten voor mens en milieu. En waar mogelijk geen ZZS te gebruiken. Op deze manier wordt de energietransitie veiliger en duurzamer.
Waterstof als duurzame energiebron
Als waterstof gemaakt wordt met duurzame elektriciteit komt daarbij (vrijwel) geen koolstofdioxide vrij. En als waterstof zelf de energiebron is (bij verbranding of opwekking van elektriciteit) ook niet. Beide processen leveren namelijk water op.
Vervoer en opslag met vloeibare waterstofdragers
Waterstof kan op dit moment nog niet op grote schaal vervoerd of opgeslagen worden in de vorm van (gecomprimeerd) gas of als supergekoelde vloeistof. De infrastructuur daarvoor is namelijk zeer beperkt. Daarom wordt nu onderzocht of het mogelijk is hiervoor de bestaande infrastructuur voor fossiele brandstoffen te gebruiken. Dat kan alleen als waterstof gebonden wordt aan chemische stoffen die vloeibaar zijn onder omgevingscondities. Gebruik van deze zogeheten vloeibare waterstofdragers kan zo de energietransitie versnellen.
Vloeibare waterstofdragers kunnen Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS (Zeer Zorgwekkende Stoffen)) zijn of vormen
Het RIVM onderzocht 10 verschillende vloeibare waterstofdragers, de oplosmiddelen en de chemische stoffen die in dit proces kunnen ontstaan. Daaruit blijkt dat vrijwel alle vloeibare waterstofdragers één of meer ZZS bevatten of vormen. Welke dat zijn en in welke hoeveelheid verschilt per drager.
Beleid heeft als doel om uitstoot ZZS zo klein mogelijk te houden
ZZS kunnen schadelijk zijn voor mens en milieu. Ze kunnen bijvoorbeeld kankerverwekkend zijn, de voortplanting belemmeren of in het milieu en voedselketens ophopen. Door deze schadelijke gevolgen is het beleid erop gericht om ze zoveel mogelijk uit de leefomgeving te weren. Bij nieuwe toepassingen, zoals het gebruik van waterstof als energiebron, is het beter om waar mogelijk geen ZZS te gebruiken.
Meer aandacht nodig voor een veilige en duurzame energietransitie
Het RIVM raadt aan om vanaf het ontwerp van vloeibare waterstofdragers tot en met het gebruik, aandacht te hebben voor schadelijke gevolgen voor mens en milieu. Dit heet Safe and Sustainable by Design. Dit is belangrijk omdat waterstof in de toekomst op grote schaal zal worden gebruikt. Zo kan de energietransitie veilig en duurzaam vorm krijgen.