Verlichting van kassen en sportvelden levert de grootste bijdrage aan het oplichten van de hemel in Nederland. In de avond is het licht van sportvelden nadrukkelijk aanwezig, in de nacht het licht van kassen. Dit komt doordat sportvelden alleen ’s avonds gebruikt worden en de lichtafscherming van kassen in de nacht minder mag zijn dan in de avond. Andere bijdragen komen van de bebouwde omgeving, bedrijventerreinen en wegen.
Dit heeft het RIVM in beeld gebracht met nieuwe lichtkaarten, waarbij gebruik gemaakt is van het verbeterde rekenmodel IPOLicht. Hiermee is de hemelhelderheid voor heel Nederland voor verschillende situaties doorgerekend: voor de avond en de nacht voor zowel helder als bewolkt weer.
Op deze kaarten blijken snelwegen nauwelijks meer zichtbaar. Dit komt doordat de verlichting buiten de bebouwde omgeving op snelwegen sinds 2014 op veel plaatsen uit staat.
De berekende hemelhelderheden zijn vergeleken met de metingen van een aantal provincies en het Meetnet Hemelhelderheid Nederland.
Fysiologische processen
Naast voordelen, heeft verlichting in de avond en nacht ook negatieve effecten, die steeds meer aandacht krijgen. Fysiologische processen van de mens, veel dieren en veel planten zijn namelijk ingesteld op donkerte ’s nachts. Daarnaast verbruikt nachtelijke verlichting veel energie.
Met het IPOLicht model kunnen beleidsmakers bepalen wat het effect is van maatregelen om nachtelijke duisternis te behouden. Het model is recent verbeterd en kan nu, naast de situatie bij helder weer, ook de hemelhelderheid (oplichten van de hemel) bij bewolkt weer doorrekenen.
Nacht van de nacht
Tijdens de ‘Nacht van de Nacht’ zijn er in de nacht van 25 oktober in heel Nederland activiteiten die te maken hebben met licht en donkerte. RIVM-onderzoeker Dorien Lolkema presenteert dan onder meer de kaarten die gemaakt zijn met het vernieuwde IPOLicht model bij museum en sterrenwacht Sonnenborgh.
Avond Inclusief sportvelden, kassen met 95% afscherming
Exclusief bewolking versus Inclusief bewolking
Nacht Exclusief sportvelden, kassen met 74% bescherming
Exclusief bewolking versus inclusief bewolking
