Mensen met overgewicht die regelmatig willen sporten hebben baat bij loterijen als stok achter de deur. Dat blijkt uit de Beweegloterij; een veldexperiment van het RIVM en Tilburg University dat is gepubliceerd in Annals of Behavioral Medicine.
Tijdens de proef committeerden 163 mensen (BMI (Body Mass Index. De BMI is een index die de verhouding tussen lengte en gewicht bij een persoon weergeeft. De BMI wordt veel gebruikt om een indicatie te krijgen of er sprake is van overgewicht of ondergewicht.) van 25 of hoger) in zes sportscholen zich van tevoren aan hun doel: 26 weken lang twee keer per week sporten in de sportschool van High Five Health Promotion. Een deel van de deelnemers deed 13 weken lang wekelijks mee aan een speciaal ontworpen loterij ter waarde van €100. Een ander deel maakte daarbovenop kans op een gezinsvakantie na 26 weken.
Inspelen op spijtgevoelens
De loterijwinnaar, die door een notaris van de Staatsloterij getrokken werd uit alle deelnemers, werd altijd bij alle deelnemers bekend gemaakt. De winnaars mochten hun prijs alleen houden als ze hun beweegdoel hadden gehaald. RIVM-onderzoeker Koen van der Swaluw: “De winnaars die niet genoeg hadden gesport, kregen dan te horen dat ze hun prijs wel hadden gekregen als ze wel volgens afspraak waren komen sporten.” Het experiment gaat uit van het idee dat mensen zich goed kunnen voorstellen hoeveel spijt ze krijgen op het moment dat ze door hun eigen toedoen een prijs mislopen.
Het experiment ondersteunt het idee dat veel mensen inderdaad zo denken. Om niet met zo’n spijtmoment geconfronteerd te willen worden, bleven de meeste deelnemers trouw aan hun beweegafspraak (57 tot 66 procent per week). Dat percentage lag een stuk hoger dan in de controlegroep (25 procent), waar niet met de Beweegloterij werd gewerkt. Dertien weken nadat de wekelijkse loterijen waren gestopt was het succespercentage weer lager (23 procent). Maar in de groep waar na nog eens dertien weken sporten een extra gezinsvakantie werd verloot, was het aantal trouwe sporters significant hoger (51 procent). “De beweegafspraak met loterijen diende zo echt als steun in de rug om regelmatig naar de sportschool te gaan”, concludeert Van der Swaluw.
Lage kosten
De onderzoekers van het RIVM en Tilburg University denken dat mensen die zich bewust zijn van hun neiging tot uitstelgedrag – veel mensen nemen zich voor om te gaan sporten, maar sporten uiteindelijk veel minder dan ze vooraf hadden gewild – , gebaat zijn bij een methode als de Beweegloterij. Van der Swaluw wijst niet alleen op de gunstige uitkomsten, maar noemt ook de lage kosten van deze methode in vergelijking met andere leefstijlprogramma’s. “Door gebruik te maken van gedragseconomische inzichten kostte de loterijen wekelijks slechts €1,15 per persoon in de eerste 13 weken”. Momenteel wordt onderzocht wat de langetermijneffecten van de loterijen zijn.