De stikstof- en natuurmaatregelen die het kabinet sinds 2021 heeft ingezet, dragen naar verwachting positief bij aan de toekomstige kwaliteit van de natuur. De gemiddelde overschrijding van de kritische depositiewaarden daalt met een derde tot 2030, maar de wettelijke stikstofdoelen liggen ver buiten bereik. Dit volgt uit een gezamenlijke studie van PBL (Planbureau voor de Leefomgeving), WUR (Wageningen University &Research) en RIVM. Het RIVM keek binnen de studie naar de invloed van de stikstofmaatregelen op de stikstofdepositie in Nederland.
De Wet stikstofreductie en natuurverbetering (Wsn) is per 1 juli 2021 van kracht. Op verzoek van het Ministerie van LNV (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) hebben de kennisinstituten de voortgang en effecten onderzocht van het Programma Stikstofreductie en Natuurverbetering dat voortkomt uit de Wsn. De studie kijkt naar zowel maatregelen die de stikstofdepositie verlagen, als naar natuurherstelmaatregelen. De monitoring en evaluatie wordt periodiek herhaald.
Stikstofoverschrijding daalt met een derde tussen 2021 en 2030
De gemiddelde overschrijding van de kritische depositiewaarde van stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden daalt naar verwachting met een derde tussen 2021 en 2030. De kritische depositiewaarde is de hoeveelheid stikstofdepositie waarboven de natuur risico loopt op schade. De daling is voor circa een kwart toe te schrijven aan het Programma Stikstofreductie en Natuurverbetering en de recente Landelijke beëindigingsregeling veehouderijlocaties met piekbelasting (Lbv-plus).
Ondanks de daling van de overschrijding zijn de stikstofdoelen uit de Wsn nog buiten bereik. De studie laat zien dat het areaal stikstofgevoelige natuur onder de kritische depositiewaarde toeneemt van circa 28 tot circa 31 procent in 2030 (doel is 50 procent 2030). Dit komt enerzijds doordat een deel van de mogelijke maatregelen nog niet is uitgewerkt in regelingen en subsidies. Anderzijds komt dit doordat de kritische depositiewaarden in 2023 zijn herzien en voor een deel van de natuur naar beneden zijn bijgesteld op basis van nieuwe wetenschappelijke inzichten. Om de doelen te halen is meer stikstofreductie nodig.
Overige studieresultaten
De kennisinstituten keken ook naar de economische gevolgen van het Programma Stikstofreductie en Natuurverbetering. Tot nu toe bleven de economische effecten beperkt, maar er zijn wel regionale verschillen in de veehouderij. Verder blijkt uit de studie dat er onvoldoende beschikbare en bruikbare gegevens zijn om de voortgang van de natuurherstelmaatregelen in beeld te brengen. De onderzoekers concluderen dat dit een ongelukkige situatie is die dringend om verbetering vraagt.
Meer informatie over de studie is te vinden bij het Planbureau voor de Leefomgeving.