Samenvatting

In Nederland werken 1,2 miljoen mensen soms of regelmatig in de nacht. Vooral in de zorg, productie of logistiek. Nachtwerk vergroot het risico op diabetes type 2, hart – en vaatziekten en slaapproblemen, concludeerde de Gezondheidsraad (GR groepsrisico (groepsrisico)) in 2017. Ondanks de bewezen gezondheidsrisico’s is er beperkt onderzoek gedaan naar de ervaren impact van nachtwerkers zelf. Ook is onbekend wat de redenen zijn voor het uitvoeren van nachtwerk.

Met subsidie van Instituut Gak hebben het RIVM en TNO ervaringen van nachtwerkers opgehaald. De ervaringen zijn erg wisselend: nachtwerkers zien zowel positieve (extra toeslag of sfeer) als negatieve aspecten (gezondheidsklachten of minder ruimte voor sociale activiteiten) van werken in de nacht. Resultaten uit een enquête laten zien dat nachtwerkers meer risico hebben op een verstoorde werk-privébalans. Begrip en steun vanuit de omgeving kunnen helpen om negatieve ervaringen met nachtwerk te verminderen.

Zowel werkgevers als werknemers geven aan dat de meest voorkomende redenen voor nachtwerk zijn: werk dat direct gedaan moet worden, economische redenen en praktische redenen. In gesprekken met werkgevers, bedrijfsartsen en nachtwerkers komt naar voren dat veel van het nachtwerk niet te verminderen is. Daarom is het extra belangrijk dat er meer kennis komt over mogelijke oplossingen om de negatieve gezondheidsgevolgen van nachtwerk te beperken en over hoe deze goed gerealiseerd kunnen worden.

Meer aandacht voor het nachtwerk en de mogelijke gezondheidsgevolgen bij werkgevers kan het startpunt zijn om de negatieve gevolgen te verminderen. Nachtwerkers hebben verschillende voorkeuren, dus maatwerk is belangrijk. Ook zal niet voor elke organisatie dezelfde oplossing of maatregel werken.