Samenvatting

Er bestaan aparte methoden om risico’s van stoffen voor mensen en voor het milieu te beoordelen. Hoewel beide methoden risico’s beoordelen, gebruiken ze andere testmethoden en verschillen de doelen (denk aan effecten op organen bij mensen versus effecten op groepen dieren in het milieu). Toch kan de kwaliteit van een risicoanalyse van een stof beter worden als de resultaten van beide typen risicobeoordelingen worden samengevoegd. Dan kunnen de methoden nog beter aangeven voor welke stoffen de overheid met voorrang beleid moet maken. Ook zijn er mogelijk ook minder dierproeven nodig.

Het RIVM heeft daarom de verschillen en overeenkomsten van de risicobeoordelingen voor mens en milieu in kaart gebracht. Hieruit blijkt dat ze vergelijkbare gegevens en modellen gebruiken om te voorspellen hoeveel van een stof in het milieu terechtkomt en aan welke hoeveelheid stoffen mens en dier worden blootgesteld. De hoeveelheden die in verschillende diersoorten terechtkomen zijn echter niet gelijk. Als we diersoorten met elkaar willen vergelijken, is het noodzakelijk om de gehaltes te kennen die in het dier of de mens zitten. Om deze gehalten in een proefdier te bepalen, kunnen modellen worden gebruikt die nabootsen hoe het proefdier stoffen opneemt, verdeelt, verteert en uitscheidt. Lange tijd was er in de wetenschap weinig bekend over de manier waarop stoffen schadelijke effecten veroorzaken in proefdieren en of dat bij verschillende diersoorten op dezelfde manier gebeurt (werkingsmechanisme). De kennis hierover neemt de laatste jaren sterk toe. Wanneer de werking voldoende overeenkomt, kunnen testresultaten van de ene naar de andere soort worden doorvertaald. De resultaten zouden dan kunnen worden gecombineerd met modellen die aangeven hoe een dier op een interne dosis van een stof reageert. Dit kan ook helpen de resultaten van andere (reageerbuis) testmethoden te vertalen naar de reactie in cellen en in het hele organisme.