Samenvatting

Wanneer zich in Nederland een grootschalig incident voordoet waarbij radioactiviteit vrijkomt, is de drinkwaterwinning waarbij grondwater als bron wordt gebruikt weinig in gevaar. Daardoor is er geen acuut probleem voor de drinkwaterproductie uit grondwater. Problemen zijn eerder te verwachten wanneer oppervlaktewater, bijvoorbeeld rivierwater, wordt gebruikt om drinkwater te produceren. Dat komt doordat dit water direct blootstaat aan de besmette lucht. Het RIVM zet in dit onderzoek uiteen hoe drinkwaterbedrijven die grondwater gebruiken, kunnen handelen wanneer zich een radiologische besmetting voordoet. Dit betreft vooral het meetplan: waar en hoe in grondwater radioactiviteit gemeten wordt. Dit onderzoek is uitgevoerd voor de calamiteitenorganisatie in Nederland. Grondwater zal niet gauw door radioactiviteit worden besmet. Een van de redenen daarvoor is dat radioactiviteit na een bepaalde tijd vervalt. Na een stralingsongeval zal dit voor een deel zijn gebeurd voordat het grondwater door duinzand, zand en kleilagen, en door rivieroevers bij de grondwateronttrekkingspunten terechtkomt. Een andere reden is dat zand, slib en kleilagen bepaalde filtrerende eigenschappen hebben, waardoor een radioactieve besmetting veel langzamer door de grondlaag zal 'reizen' dan het grondwater zelf. Tijdens een nucleair ongeval zijn de mogelijkheden om de drinkwaterzuivering aan te passen beperkt. Een belangrijke maatregel is de luchttoevoer bij de drinkwaterzuivering zo veel mogelijk te beperken wanneer een radioactieve wolk over het land trekt. In het uiterste geval wordt een besmet innamepunt van rivierwater (tijdelijk) gesloten en wordt gewacht tot de radionucliden zijn vervallen.