De belangrijkste punten die tijdens de bijeenkomst naar voren kwamen, staan hieronder beschreven.

Impact van de pandemie op mentale gezondheid

Deelnemers herkenden dat de pandemie grote invloed heeft gehad op de mentale gezondheid, vooral bij jongeren. Contactbeperkingen, schoolsluitingen en onzekerheid zorgden voor meer psychische klachten, eenzaamheid en suïcidale gedachten.

Besproken onderzoeksresultaten

Tijdens de sessie werden onderstaande resultaten van de verschillende onderzoeken van de integrale gezondheidsmonitor besproken:

• Jongeren die thuis wonen, financiële zorgen hebben of in stedelijke gebieden wonen bleken extra kwetsbaar.
• Jongeren met al bestaande gezondheidsproblemen kregen het nog moeilijker.
• Het blijft belangrijk om laagdrempelige gesprekken over mentale gezondheid te faciliteren.

Gebruik van onderzoeksgegevens in beleid

Uit de sessie bleek dat gemeenten verschillend omgaan met de beschikbare gezondheidsdata. Sommige gemeenten gebruiken de cijfers actief, terwijl andere dit minder doen.

Voorbeelden die werden gedeeld:

• Rotterdam gebruikte gegevens uit de Gezondheidsmonitor om wijken met een lage vaccinatiegraad te identificeren.
• Hierop werd de Gezonde Tour ontwikkeld, een lokaal programma waarbij gezondheidsinformatie direct naar kwetsbare buurten werd gebracht.

Aandachtspunt:

• Betere afstemming tussen gemeenten en GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)'en kan helpen om data structureler in beleid te gebruiken.

Crisiscommunicatie: wat ging goed en wat kan beter?

Deelnemers bespraken verschillende lessen voor toekomstige crisissituaties. Een belangrijk inzicht was dat communicatie niet alleen feitelijk moet zijn, maar ook aandacht moet hebben voor emoties en handelingsperspectieven.

Aandachtspunten:

• Informatie moet toegankelijk zijn via één duidelijke centrale website, bijvoorbeeld van RIVM of VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport).
• Communicatie moet niet alleen gaan over wat niet mag, maar ook over wat wél kan binnen de maatregelen.
• Consistente, begrijpelijke boodschappen helpen mensen beter volgen en vertrouwen opbouwen.

Vroeg starten met monitoring

Een van de belangrijkste conclusies was dat monitoring direct vanaf het begin van een crisis moet starten. Vroegtijdige gegevens helpen om sneller inzicht te krijgen in de gevolgen van maatregelen.

Aandachtspunten:

• Snelle beschikbaarheid van gegevens uit monitoring maakt het mogelijk om kwetsbare groepen eerder in beeld te krijgen en te ondersteunen.
• Doorlopende monitoring draagt bij aan beter onderbouwd beleid.

Aandacht voor sociale steun en verbinding

Tijdens de sessie werd stilgestaan bij manieren om sociale steun te versterken, vooral in tijden van crisis. Deelnemers noemden dat sociale netwerken essentieel zijn voor veerkracht.

Aandachtspunten:

• Laagdrempelige gespreksmomenten over mentale gezondheid blijven belangrijk, vooral voor jongeren.
• Programma’s zoals Centering Pregnancy en Centering Parenting kunnen helpen om eenzaamheid te verminderen en sociale steun te vergroten.

Verschillende groepen, verschillende gevolgen

Een belangrijk inzicht was dat de pandemie verschillende bevolkingsgroepen op verschillende manieren heeft geraakt.

Aandachtspunten:

• Ouderen liepen een groter risico op ernstige ziekte.
• Jongeren kregen vooral te maken met isolatie, het missen van sociale gebeurtenissen en onderwijsverstoring.
• Toekomstig beleid moet rekening houden met zowel medische als sociale gevolgen.

Samenvattend

Deze duidingssessie bevestigde dat goede monitoring, duidelijke communicatie en samenwerking tussen gemeenten en GGD’en belangrijk zijn voor toekomstige crisissen. Deelnemers benadrukten dat de maatschappelijke impact van maatregelen net zo zwaar moet meewegen als de medische noodzaak. Door aandacht te hebben voor mentale gezondheid, sociale steun en verschil tussen groepen kan beleid effectiever worden vormgegeven.