9 en update 19 augustus 2019

Volgens verschillende persberichten was er in de ochtend van donderdag 8 augustus 2019 een explosie in de regio Arkhangelsk in het noorden van Rusland. Op ongeveer 45 kilometer van de explosie vandaan ligt de stad Severodvinsk, een stad met 200.000 inwoners. Volgens de persberichten werd daar tussen 11.50 en 12.30 uur lokale tijd (10.50 en 11.30 uur Nederlandse zomertijd) een verhoogd stralingsniveau gemeten. Rond 14.00 uur lokale tijd was het stralingsniveau weer naar de normale, natuurlijke achtergrondwaarde gezakt. De oorzaak van de explosie is niet officieel bekendgemaakt; in de pers wordt onder andere gesproken over een mislukt militair experiment met een raket.

Het RIVM meet (net als de landen rondom ons) continu de straling in de lucht en kijkt ook naar radioactieve deeltjes in neerslag. Hoewel het RIVM de berichten niet kan verifiëren, hebben we wel extra aandacht besteed aan onze meetgegevens en het huidige weerbeeld. Het weerbeeld in Rusland was zo dat de wind eventueel vrijgekomen radioactieve deeltjes steeds verder van Nederland weg voerde, richting China. Hoe verder de wind de radioactieve stofdeeltjes meeneemt, hoe meer de concentratie verdund raakt. De stralingsbelasting voor mensen die verder weg wonen is dan al snel verwaarloosbaar.

Tot op heden (19 augustus) hebben we geen verhoogde straling gevonden in Nederland. Ook in andere West-Europese landen is geen verhoogd stralingsniveau gemeten. In Noorwegen wordt 6-8 keer per jaar een zeer kleine hoeveelheid radioactief jodium in de lucht aangetroffen. Ook in de week na het incident is dit radioactieve jodium daar in de lucht aangetroffen, maar het hoeft niet zo te zijn dat dit met de explosie te maken heeft. We houden de verdere berichtgeving in de gaten.

Update 29 augustus 2019

Op 26 augustus liet de Russische meteorologische dienst weten dat er toch radioactieve deeltjes zijn gevonden na het incident in de omgeving van Severodvinsk in Rusland op 8 augustus. Het RIVM volgt de berichtgeving over het incident nauwgezet. Dat doen we door gegevens te verzamelen en verwerken om de aard en omvang van een eventuele besmetting zo snel en zo goed mogelijk in te schatten. Tot op heden is nog niet duidelijk wat de oorzaak is geweest van de explosie en het vrijkomen van de gemeten stoffen.

Hoewel het RIVM geen formele meetgegevens heeft, hebben we in verschillende internationale media meetresultaten kunnen vinden uit de omgeving van Severodvinsk, ongeveer 60-70 kilometer van de locatie van het incident. De mensen in Severodvinsk zijn – volgens de berichten in de media - blootgesteld aan een dosis van hooguit een paar microsievert. Daarbij heeft de verhoging van het stralingsniveau ongeveer twee uur geduurd. Zo’n blootstelling is vergelijkbaar met de hoeveelheid straling van een röntgenfoto bij de tandarts, of een vlucht binnen Europa. Hoe verder de wind de vrijgekomen radioactieve stoffen meeneemt, hoe meer de concentratie verdunt en hoe minder mensen worden blootgesteld aan de straling die de radioactieve deeltjes afgeven.

Het RIVM meet voortdurend de radioactiviteit in de lucht in Nederland. Van een verhoogde concentratie radioactiviteit is nog altijd geen sprake. Op basis hiervan verwacht het RIVM geen risico’s voor de volksgezondheid.

• Interview op NOS Radio 1 (26 augustus) met Lars Roobol, stralingsdeskundige RIVM, over de situatie in Rusland
• Podcast NPO Radio 1 (27 augustus) met Lars Roobol, stralingsdeskundige RIVM, over de situatie in Rusland