In de zomer van 2015 kregen 11 mensen uit een groep van 5 bevriende families op vakantie in Kroatië luchtweg- en maagdarmklachten. De rest van de groep bleef klachtenvrij. Na terugkomst werden een aantal patiënten serologisch getest: bij allen was de legionellaserologie positief. Twee van hen, die naast bovengenoemde klachten ook een pneumonie hadden, hadden een positieve Legionella-urineantigeentest. Het voorkomen van zowel Legionella-pneumonie als Pontiac fever in een uitbraak is zeldzaam. (1) Omdat er eerder in 2015 2 andere patiënten met een Legionella-pneumonie waren geweest, gerelateerd aan dezelfde camping, werd naar aanleiding van deze casus een alert uitgebracht via ELDSNet European Legionnaires' Disease Surveillance Network (European Legionnaires' Disease Surveillance Network).

IB maart 2017

Auteur: L. Martens

Infectieziekten Bulletin, jaargang 28, nummer 3, maart 2017

Vijf bevriende gezinnen, met in totaal 20 mensen, waren in de zomer van 2015 samen op vakantie op een camping in Kroatië. Elf van hen hadden tijdens de vakantie een privé-jacuzzi gebruikt en kregen enkele dagen na aankomst last van hoge koorts, misselijkheid, braken, diarree, hoofdpijn en moeheid. Twee van hen kregen ook hoestklachten en bezochten een lokale arts die thoraxfoto’s liet maken. Daarop was bij beiden een pneumonie te zien. Het klinisch beeld, de 100% attack rate en het gebruik van de jacuzzi waren zeer suggestief voor Pontiac fever. Na thuiskomst werd op verzoek van de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) bij 9 van de 11 patiënten en bij 1 van de 9 niet-zieken eenmalig bloed afgenomen voor Legionella-serologie. Bij alle patiënten was de uitslag positief, bij de niet-zieken werden geen antistoffen aangetoond. Bij de 2 patiënten die ook een pneumonie hadden werd bovendien een urineantigeentest gedaan; de uitslag was voor beiden zwak-positief, ruim 3 weken na de eerste ziektedag.

De jacuzzi werd al snel door de gezinnen als mogelijke bron van besmetting aangewezen. Alleen de patiënten hadden de jacuzzi gebruikt en volgens hen was deze vies en slecht onderhouden. Eén van de gezinsleden had, nadat haar reisgenoten ziek waren geworden, het management van de camping erop aangesproken. Op haar verzoek werd de jacuzzi nog tijdens de vakantie grondig gereinigd.

Verblijfslocaties in het buitenland die bij brononderzoek naar voren komen als mogelijke bron voor een Legionella-infectie, worden in Europa verzameld door het European Legionnaires’ Disease Surveillance Network (ELDSNet European Legionnaires' Disease Surveillance Network (European Legionnaires' Disease Surveillance Network)). Indien er meerdere patiënten kunnen worden gelinkt aan 1 verblijfslocatie, wordt dit gemeld aan de lokale surveillancenetwerkpartner. In Nederland is dit het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). (2) Na de melding aan het RIVM bleek dat een andere GGD enkele maanden eerder 2 patiënten met een Legionella-pneumonie had gemeld, gerelateerd aan een andere stacaravan op dezelfde camping.

Naar aanleiding van deze casus werd het Public Health instituut van Istrië geïnformeerd. De camping werd door hen geïnspecteerd, maar de voorzieningen bleken op dat moment aan alle hygiëne- en Legionella-preventievoorschriften te voldoen. Er werd geen Legionella aangetroffen in de jacuzzi.

Conclusie

In deze casus werd diagnostiek voor de openbare gezondheidszorg (OGZ openbare gezondheidszorg (openbare gezondheidszorg)) ingezet om de diagnose van een vermoedelijke Pontiac fever te bevestigen en om aan te tonen dat er bij 2 patiënten sprake was van een Legionella-pneumonie. Door het melden van een mogelijke bron voor Legionella aan ELDSNet, werd de betreffende camping geïnspecteerd. De ondernomen acties waren in deze casus dus zinvol, ondanks dat het een uitbraak in het buitenland betrof. Helaas kon niet bevestigd worden dat de jacuzzi de bron van besmetting was, mogelijk omdat die inmiddels was schoongemaakt.

Auteur

L. Martens, GGD Gelderland Midden

Correspondentie

infectieziekten@vggm.nl

  1. Sjoerd M. Euser, Manon Pelgrim & Jeroen W. den Boer (2010) Legionnaires’ disease and Pontiac fever after using a private outdoor whirlpool spa, Scandinavian Journal of Infectious Diseases, 42:11-12, 910-916, DOI: 10.3109/00365548.2010.509331
  2. LCI Landelijke coördinatie infectieziektebestrijding (Landelijke coördinatie infectieziektebestrijding)-richtlijn Legionellose. http://www.rivm.nl/Documenten_en_publicaties/Professioneel_Praktisch/Richtlijnen/Infectieziekten/LCI_richtlijnen/LCI_richtlijn_Legionellose