Antwoorden op veelgestelde vragen over de gezondheidsrisico's in het algemeen. Dit zegt niets over de situatie bij Defensie, want dat hangt af van de blootstelling in werksituaties.
Welke gezondheidseffecten kan blootstelling aan chroom-6 veroorzaken?
Tabel: Ziekten die door chroom-6 kunnen worden veroorzaakt.
Chroom-6 kan bij mensen de volgende ziekten veroorzaken: |
Chroom-6 wordt ervan verdacht de volgende ziekte bij mensen te kunnen veroorzaken: |
Het is nog onvoldoende duidelijk of de volgende nadelige effecten of ziekten door chroom-6 kunnen worden veroorzaakt bij mensen: |
|
|
|
1 De Gezondheidsraad heeft in 2016 vastgesteld dat blootstelling aan chroom-6 deze effecten kan veroorzaken bij dieren, waarbij aangenomen wordt dat deze effecten relevant kunnen zijn voor mensen. De mogelijkheid dat deze effecten kunnen zijn veroorzaakt door blootstelling aan chroom-6 op de POMS (Prepositioned Organizational Materiel Storage)-locaties is daarom wel beoordeeld.
2 Chroom-6 kan wel invloed hebben op het afweersysteem, maar er is onvoldoende wetenschappelijk bewijs dat hierdoor bij mensen ook aandoeningen van blijvende aard kunnen ontstaan, zoals auto-immuunziekten.
Wat is de tijdsduur tussen blootstelling aan chroom-6 en openbaren van de effecten op de gezondheid?
Deze verschilt per aandoening: de tijdsduur tussen blootstelling aan chroom-6 en het openbaar worden van de effecten op de gezondheid (latentietijd) is voor longkanker minimaal vijftien jaar, een maximale latentietijd is niet bekend. Voor maagkanker als gevolg van chemische blootstelling geldt in zijn algemeenheid dat de gemiddelde latentietijd geschat wordt op ruim twintig jaar. Er is geen specifieke informatie voor chroom-6 en maagkanker aanwezig. Aangenomen wordt dat voor door chroom-6 veroorzaakte COPD een maximale latentieperiode van vijf jaar geldt, na een blootstelling van enige jaren (circa 10 jaar) aan chroom-6. Voor chroomallergieën, allergische astma, allergische rhinitis, neusperforaties door chroomzweren bedraagt deze periode maximaal enkele weken tot maanden, maar de effecten kunnen ook na een dag al optreden. (Zie ook hoofdstuk 4 in het RIVM-rapport Gezondheidseffecten en risicobeoordeling van blootstelling aan chroom-6 op de POMS-locaties van Defensie)
In hoeverre zijn er nog onvolledigheden in de kennis en informatie met betrekking tot effecten op de gezondheid en relatie met blootstelling aan chroom-6?
Voor een aantal gezondheidseffecten is het onvoldoende duidelijk of deze door blootstelling aan chroom-6 bij mensen kunnen worden veroorzaakt.
Voor effecten op de vruchtbaarheid en de ontwikkeling van de ongeboren vrucht heeft de Gezondheidsraad geconcludeerd dat de effecten relevant kunnen zijn voor de mens, vooral op basis van dierexperimenten. Bij de mens worden uitkomsten gepresenteerd in de literatuur die zowel wijzen op de aanwezigheid als afwezigheid van deze effecten bij blootstelling aan chroom-6.
Er is op basis van de huidige kennis uit de wetenschap geen bewijs dat chroom-6 aandoeningen van het afweersysteem (anders dan allergisch contacteczeem en allergische astma en rhinitis) kan veroorzaken. (Zie ook paragraaf 3.2 en Bijlage B (Engels) in het RIVM-rapport Gezondheidseffecten en risicobeoordeling van blootstelling aan chroom-6 op de POMS-locaties van Defensie)
Welke effecten op de gezondheid van het nageslacht kunnen gerelateerd zijn aan blootstelling aan chroom-6?
Blootstelling aan chroom-6 kan mogelijk leiden tot nadelige effecten op de vruchtbaarheid of de ontwikkeling van de ongeboren vrucht (prenatale ontwikkeling) bij hoge blootstellingen aan chroom-6. Voor POMS-medewerkers is geconcludeerd dat het zeer onwaarschijnlijk is dat deze effecten kunnen optreden als gevolg van blootstelling op de POMS-locaties.
Kunnen de effecten op gezondheid van blootstelling aan chroom-6 beïnvloed worden door andere gevaarlijke stoffen?
In de wetenschappelijke literatuur is geen eenduidige informatie gevonden over de blootstelling aan andere gevaarlijke stoffen die de toxicologische werkzaamheid van chroom-6 verbindingen in de mens kunnen beïnvloeden (verminderen of verergeren).
Kunnen de effecten van chroom-6 blootstelling op de gezondheid beïnvloedt worden door leefomgeving of levensstijl (zoals voeding, roken, water, buitenlucht) of genetische achtergrond?
Levensstijl en genetische achtergrond kunnen invloed hebben op hoe snel chroom-6 wordt omgezet voor het een cel binnenkomt en zo de relatie tussen blootstelling en effect beïnvloeden.
De beschikbare epidemiologische studies geven géén indicatie dat er interacties optreden tussen chroom-6-blootstelling en roken, met betrekking tot het risico op longkanker. Om deze reden wordt aangenomen dat de dosis-responsrelatie tussen blootstelling aan chroom-6 en longkanker niet wordt beïnvloed door blootstelling aan tabaksrook.
Bij welk type blootstelling kunnen de ziekten ontstaan, die door chroom-6 kunnen worden veroorzaakt?
Voor longkanker, maagkanker en neus-/neusbijholtekanker wordt verondersteld dat er voor deze gezondheidseffecten geen drempelwaarde bestaat. Dit betekent dat iedere blootstelling, hoe klein ook, kan leiden tot het effect. Voor de overige gezondheidseffecten wordt verondersteld dat er drempelwaarden bestaan waar beneden geen effecten ontstaan. Voor chroom-6 gerelateerd allergisch contacteczeem en chroom-6 gerelateerde allergische astma en allergische rhinitis is de hoogte van de drempelwaarde onbekend, maar die kan zeer laag zijn bij langdurige blootstelling via de huid (contacteczeem) of luchtwegen (astma en rhinitis). Ook kortdurende hoge blootstellingen kunnen deze effecten veroorzaken. Chronische longziekten kunnen ontstaan bij langdurende herhaalde inhalatieblootstelling. De hoogte van de drempelwaarde kon niet worden vastgesteld. Voor perforatie van het neustussenschot, effecten op de fertiliteit en effecten op de prenatale ontwikkeling, zijn er wel sterkere indicaties beschikbaar van de hoogte van de drempelwaarde bij langdurende blootstelling. (Zie ook hoofdstuk 4 in het RIVM-rapport Gezondheidseffecten en risicobeoordeling van blootstelling aan chroom-6 op de POMS-locaties van Defensie)
Kan medisch onderzoek uitwijzen of een bepaald effect op de gezondheid gerelateerd is aan blootstelling aan chroom-6?
Medisch onderzoek kan inzicht geven in hoe aannemelijk het is dat blootstelling aan chroom-6 de (enige) oorzaak is van ziekten of gezondheidseffecten. Omdat bijna alle ziekten die door chroom-6 kunnen worden veroorzaakt of daarvan verdacht worden, ook andere oorzaken kunnen hebben, kan in veel gevallen niet met zekerheid worden vastgesteld of blootstelling aan chroom-6 de (enige) oorzaak is.
Bepaalde testen kunnen aantonen of iemand allergisch is voor chroom-6 (huid of longtesten). Dit kan alleen voor allergisch contacteczeem, beroepsastma en rhinitis. Wanneer een persoon een allergische reactie heeft op chroom-6, kan dit een aanwijzing zijn dat blootstelling aan chroom-6 de oorzaak is.
Deskundigen kunnen onderzoeken hoe aannemelijk het is dat een ziekte is veroorzaakt door het werken met chroom-6. Dit kan gedaan worden door een medisch specialist en een arbeidshygiënist. Zo’n onderzoek wordt ook wel “diagnostisch protocol” genoemd en bestaat uit de volgende stappen:
- Diagnose van de ziekte;
- Bepalen van de blootstelling aan chroom-6 op het werk;
- Bepalen van andere mogelijke oorzaken van de ziekte;
- Bepalen hoe aannemelijk het is dat chroom-6 de oorzaak was.
(Zie ook het TNO-rapport Kan (lichamelijk) medisch onderzoek uitwijzen of een bepaald effect op de gezondheid gerelateerd is aan de blootstelling aan chroom-6)