Het RIVM doet onderzoek bij gezinnen in Nederland waarin iemand besmet is met het coronavirus SARS (severe acute respiratory syndrome)-CoV (coronavirus)-2. Zo willen we met het ‘First Few Hundred’ onderzoek meer te weten komen over het verloop van de ziekte. We verzamelen informatie over hoe lang mensen met name kinderen en jongeren klachten hebben, hoe lang het duurt om te herstellen en hoe mensen afweer tegen het virus opbouwen. Ook willen we graag weten hoe de verspreiding van het virus binnen een gezin verloopt en of kinderen het virus ook doorgeven aan anderen. De studie bestaat uit twee delen. Het eerst is in juni afgerond.
Eerste deel: 55 gezinnen
Het onderzoek vindt plaats in gezinnen waarin 1 gezinslid een positieve testuitslag heeft ontvangen. In samenwerking met GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) Utrecht doen deze gezinnen mee met dit onderzoek. Voor het eerste deel van het onderzoek hebben 55 huishoudens meegedaan met 242 deelnemers, waarvan 187 gezinsleden waren van een besmette persoon. Het gaat in totaal om 126 volwassenen, 46 kinderen tussen de 12 en 18 jaar en 70 kinderen tussen de 1 en 11 jaar. Op 23 maart werd het eerste gezin bezocht en op 24 mei het laatste gezin. Tijdens de start van het eerste deel van het onderzoek werden voornamelijk volwassenen getest bij de GGD-teststraten. Bij een positieve uitslag benaderde de GGD hen om mee te doen aan het onderzoek. Vervolgens werden ook de gezinsleden getest.
Het testbeleid is aangepast. Alle kinderen krijgen nu het advies om zich te laten testen in een GGD-teststraat. In het tweede gedeelte van het onderzoek willen we gezinnen benaderen, waarbij een kind onder de 18 jaar als eerste positief is getest. Vervolgens zullen ook de gezinsleden worden getest.
Opzet onderzoek
Als is vastgesteld dat iemand besmet is, krijgt het gezin zo snel mogelijk bezoek van een verpleegkundige. De verpleegkundige verzamelt dan neus-, keel-, speeksel- en bloedmonsters. Samen met het gezin wordt er een vragenlijst ingevuld. Deze vragenlijst bestaat onder andere uit vragen over symptomen, reizen naar het buitenland en eventuele onderliggende aandoeningen. Het gezin houdt vervolgens een maand lang hun klachten bij en verzamelt ontlastingsmonsters. Als een gezinslid ziek wordt, nemen we weer een neus- en keelmonster af en bekijken we of deze persoon ook COVID-19 heeft. Twee tot drie én vier tot zes weken na het eerste huisbezoek nemen we van het hele gezin nog eens monsters af.
Verwerken van de resultaten
Per gezin duurt een onderzoekperiode zo’n 6 weken. Ze houden een maand klachten bij en gedurende 6 weken nemen we meerdere keren monsters bij hen af. Het verwerken van de resultaten gebeurt daarom zes weken nadat alle gezinnen het eerste huisbezoek hebben gehad.
De resultaten
In juni deelden we de resultaten uit het eerste gedeelte van het onderzoek. Hieruit bleek dat de gemiddelde besmettingsgraad in de Nederlandse gezinnen erg hoog lag. Vier op de 10 gezinsleden die samenwonen met een besmette huisgenoot werd zelf ook besmet. Kinderen onder de 12 jaar en tussen de 12 en 18 jaar raakten wel besmet, maar minder vaak dan volwassenen. De kinderen hadden vaker geen of milde klachten bij besmetting in vergelijking met volwassenen. Bij het griepvirus (influenza) zie je vaak dat kinderen het virus gemakkelijk aan elkaar of aan volwassenen doorgeven. Bij SARS (severe acute respiratory syndrome)-CoV (coronavirus)-2 lijken jongere kinderen het virus minder gemakkelijk aan elkaar en volwassenen over te dragen, dan oudere kinderen en volwassenen. Om daar meer over te kunnen zeggen gaat het RIVM in samenwerking met het UMC (Universitair Medisch Centrum) Utrecht een tweede gezinnenstudie uitvoeren, waarbij een kind de eerste besmetting in het gezin was. Voor het tweede deel van dit onderzoek doen er nieuwe gezinnen mee. Het is niet mogelijk om je hiervoor op te geven. Meer informatie over het tweede deel volgt binnenkort.
De bevindingen uit het onderzoek passen bij de resultaten van buitenlandse studies in onder meer China en Australië. Het RIVM heeft de eerste resultaten na collegiale toetsing (peer review) gepubliceerd in het NTVG. Lees het artikel in NTVG: 'De rol van kinderen in de transmissie van SARS-CoV-2'.
Inmiddels is alle data binnen en zijn uitgebreidere analyses gedaan. Er is ook een artikel in het Engels geschreven. Deze wordt op dit moment getoetst door internationale collega’s, maar is al digitaal beschikbaar. Lees het Engelse artikel ‘High infection attack rates of SARS-CoV-2 in Dutch households revealed by dense sampling’.
This information in English