Hebben mensen die alleen de basisserie hebben ontvangen juist meer kans op ziekenhuisopname?
Nee, het is onwaarschijnlijk dat de basisserie de kans op COVID-19 ziekenhuisopname verhoogt. Onderzoek uit andere landen laat bij gevaccineerde mensen een lagere kans zien op ziekenhuisopname na de basisserie vergeleken met ongevaccineerde mensen. Het gaat om onderzoek uit landen zoals het Verenigd Koninkrijk die over meer informatie beschikken dan het RIVM. Bijvoorbeeld over onderliggende aandoeningen en eerder doorgemaakte infecties.
Waarom is er dan bij een enkele leeftijdsgroep een negatieve vaccin-effectiviteit te zien na alleen de basisserie?
Wij hebben de vaccin-effectiviteit geschat door het risico op ziekenhuisopname bij ongevaccineerde mensen te vergelijken met dat bij gevaccineerde mensen. De gegevens hierover komen uit de NICE COVID-19 ziekenhuisregistratie, aangevuld met gegevens uit het COVID-vaccinatie Informatie- en Monitoringssysteem (CIMS).Wij hebben geen gegevens over het aantal mensen dat al eerder corona heeft gehad, en daardoor immuniteit heeft opgebouwd. Na ruim twee jaar corona zijn de meeste mensen inmiddels wel één of meerdere keren besmet geraakt, juist de mensen die niet gevaccineerd zijn. Verschillen in risico’s op ziekenhuisopname tussen gevaccineerden en ongevaccineerden zijn daarom niet meer alleen te wijten aan effecten van de vaccinatie, maar ook effecten van infecties.
Ook speelt mee dat mensen die door onderliggende aandoeningen (zoals diabetes, COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease (chronische bronchitis of longemfyseem)) of overgewicht) of medicijnen meer risico lopen om ernstig ziek te worden van corona, zich relatief vaker hebben laten vaccineren dan mensen zonder dit soort risicofactoren. De groep ongevaccineerde mensen kan dus gezonder zijn dan de groep gevaccineerde mensen. Omdat we geen gegevens hebben over dit soort onderliggende aandoeningen, kunnen we de geschatte vaccineffectiviteit hier niet op corrigeren.
Als de kans op ziekenhuisopname in de groep ongevaccineerde mensen kleiner is dan in de groep gevaccineerde mensen, bijvoorbeeld doordat de ongevaccineerde mensen meer immuniteit hebben opgebouwd door infecties en minder risicofactoren hebben, kan de geschatte vaccin-effectiviteit negatief worden.
Waarom publiceren jullie zulke data, dit is toch verwarrend?
We rapporteren de vaccineffectiviteit al bijna een jaar op deze manier. Dus nu er in een enkele groep een negatieve vaccineffectiviteit wordt berekend, moeten we dat ook rapporteren. In het rapport stond hier een korte toelichting over. We begrijpen dat het desondanks verwarrend kan zijn en hopen dit met deze toelichting te verhelderen. Ook zullen we vanaf onze volgende rapportage een andere opzet hanteren, waarbij we het verschil in de kans op ziekenhuis- en IC (intensive care)-opname tussen gevaccineerden en ongevaccineerden beter zullen omschrijven.
Heeft vaccinatie dan nog nut?
Uit veel onderzoek in binnen- en buitenland blijkt dat de coronavaccins goed beschermen tegen ziekenhuisopname en nog beter tegen IC-opname, en dat deze bescherming afneemt na verloop van tijd. Ook zien we een duidelijke extra bescherming van de boosterprik, en van de herhaalprik bij 60-plussers. GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) en RIVM werken aan de voorbereidingen voor een mogelijke vaccinatiecampagne in het najaar.