Doelgroep

Medewerkers, patiënten en bezoekers van Vogellanden.

Doel

Bij Vogellanden is een nieuw voedingsconcept ontwikkeld en geïntroduceerd gericht op gezonde en duurzame voeding voor patiënten en medewerkers. Dit doen ze vanuit het idee dat gezonde en vitale medewerkers positieve invloed hebben op de gezondheid en het herstelproces van patiënten en bezoekers. Daarom is het belangrijk dat medewerkers zich goed voelen en met plezier aan het werk zijn. En gezonde en duurzame voeding draagt bij aan preventie en kwaliteit van leven.

Missie en visie

Positieve gezondheid is het uitgangspunt voor gezonde en duurzame voeding binnen de zorginstelling. Dit moet zichtbaar zijn binnen de hele organisatie. De focus ligt op kwaliteit van leven, beleven en werken. De visie is binnen Vogellanden dat een gezondheidsprobleem een optelsom is van meerdere factoren en vaak leefstijl gerelateerd.  

Binnen Vogellanden is de visie daarnaast dat men elkaar en de patiënten naar een zo goed mogelijk leven coacht. Een gezonde leefstijl met aandacht voor mentaal welbevinden, voldoende bewegen, goede slaap en gezonde voeding is de basis voor een optimaal herstelproces.

Aanpak

Verschillende acties dragen bij aan gezonde en duurzame voeding bij Vogellanden.

Voor gezonde voeding:

• Het aanbod in het restaurant is zo georganiseerd dat medewerkers bewustere keuzes kunnen maken, maar wel zelf de regie houden. Een voorbeeld is op een speelse manier meer groente laten eten, door medewerkers met een weegschaal te laten wegen hoeveel groente een bepaalde maaltijd bevat. Samen eten wordt aangemoedigd, omdat het zorgt voor verbinding en bijdraagt aan het welbevinden van medewerkers.  
• Actief de keuze maken als organisatie om met een transparante en open werkcultuur voor meer veerkracht te zorgen bij medewerkers. Bijvoorbeeld door expliciet aandacht te besteden aan persoonlijke ontwikkeling en eisen aan het management te stellen om dit te faciliteren. Ook is er een programma voor medewerkers, '2 x fit', gericht op gezondheid en vitaliteit enerzijds en op loopbaanontwikkeling anderzijds.  
• Buiten naar binnenhalen: meer groen binnen in het gebouw en daarbuiten met een moes- en beleeftuin.  
• Er zijn koks in dienst die een duidelijke interesse hebben voor gezonde en duurzame voeding, alles wordt ter plekke en vers klaargemaakt.
• Met een open keuken wordt dagelijks getoond dat gezond eten niet ingewikkeld hoeft te zijn én smakelijk is.  
• Voor patiënten wordt tijdens huiskamerbijeenkomsten het thema gezonde voeding besproken.
• Naast de drie hoofdmaaltijden (ontbijt/lunch/diner) wordt gezonde voeding aangeboden, onder andere met focus op voldoende eiwitten. Er is een yoghurt-/kwarkbar waar medewerkers en patiënten de hele dag gebruik van kunnen maken.

Voor duurzame voeding

• De koks koken zoveel mogelijk plantaardig. Medewerkers, patiënten en bezoekers kunnen wel kiezen voor vlees, maar dat is vaak niet de eerste keus die wordt aangeboden in het restaurant. In plaats van mensen richting plantaardig te sturen, wordt geprobeerd mensen te verleiden. Bijvoorbeeld door niet altijd te benoemen dat een maaltijd vegetarisch is, maar het hele gerecht te benoemen. Bijvoorbeeld: groene nasi, in plaats van rijst met ham en groente.  
• Om ervoor te zorgen dat patiënten voldoende eiwitten binnenkrijgen, wordt bijvoorbeeld gekookt met linzen en bonen. Een alternatief voor vlees dat ook een goede bron van eiwitten is.

Om voedselverspilling tegen te gaan

• Eten dat snel bederft wordt zoveel mogelijk op het laatste moment klaargemaakt (zoals vlees) zodat op aanvraag bereid wordt.
• Doordat de keuken in eigen beheer is van Vogellanden is er veel invloed op de inkoop, het aanbod en het gebruik van de producten. Producten worden scherper en zoveel mogelijk lokaal ingekocht om de CO2 carbon dioxide (carbon dioxide)-uitstoot te beperken.  
• Restjes worden verantwoord gebruikt, bijvoorbeeld door er de volgende dag lunch van te maken.  
• Er wordt voor precies het aantal mensen gekookt dat aanwezig is bij bijvoorbeeld een medewerkersbijeenkomst.

Onderzoek

Literatuuronderzoek

In de aanpak zitten meerdere elementen die volgens het Wat Werkt Dossier Gezonde en Duurzame Voeding (link) werken of veelbelovend zijn, waaronder:

• Nudges gericht op het verhogen van de beschikbaarheid en aantrekkelijkheid van duurzamer voedsel in zorginstellingen zijn veelbelovend voor het bevorderen van gezonde en duurzame keuzes.  
• De implementatie van standaardopties in verschillende settings was veelbelovend. Het aanbieden van een vegetarische of gezondere optie als standaardoptie leidde tot een toename in de gewenste keuzes.  
• De inzet van een combinatie van nudges gericht op het wijzigen van plaatsing van gezonde opties en het vergroten van de zichtbaarheid van gezonde voedselkeuzes zijn veelbelovend in het verhogen van de gewenste consumptie, het toevoegen van informatie versterkte het gevonden effect.

Eigen onderzoek

• Onderzoek in samenwerking met TNO binnen het programma ‘Integrale Behandeling Obesitas’. In dit programma krijgen mensen intensieve coaching voor een duurzaam gezonde leefstijl, meer kwaliteit van leven en verbeteren gezondheid.  
• Klanttevredenheid/patiëntenonderzoek: ook intern het enthousiasme gemeten.

Succesfactoren

Binnen Vogellanden zijn dit de succesfactoren:

• Het voorleven van een gezonde leefstijl en de voedingsinterventies binnen de organisatie, door rolmodellen binnen de organisatie. Niet alleen behandelaars, maar ook bijvoorbeeld bestuurders hebben een gezonde leefstijl met aandacht voor voeding. Ze laten actief zien aan medewerkers wat gezonde voeding en een gezonde leefstijl kan opleveren voor je kwaliteit van leven en je vitaliteit op de werkvloer. Houd dit geruime tijd vol, dan verspreidt het zich als een olievlek binnen de organisatie.  
• Goede en positieve wisselwerking tussen therapeut en patiënt stimuleren door begeleiding van medewerkers en monitoring van de therapeut. Want een therapeut met gezonde leefstijl die in goed contact staat met een revalidant kan een revalidant ook inspireren tot een gezonde leefstijl en om gezond te eten.
• Het expertisecentrum Gezonde Leefstijl draagt bij aan het implementeren van gezonde leefstijl in alle zorgpaden. Daarnaast wordt ingezet op steeds meer samenwerking met zorgprofessionals uit zowel de eerste als tweede lijn. Hierdoor zijn er steeds meer medewerkers en andere zorgprofessionals met kennis over dit onderwerp en dit draagt bij aan preventie.
• Maak plezier met elkaar, zodat het leuker wordt om duurzaam en gezond te eten.