Aanpak

Er zijn health visuals in drie thema’s te vinden op de afdeling Radiotherapie in het Medisch Spectrum Twente: bloesem en bloemen, koeien en ijsvogels. Op verschillende plekken op de afdeling komen de health visuals terug.

Voor patiënten

• In twee kleedkamers zijn afbeeldingen van bloesem geplaatst. Er zijn drie kleedkamers met ijsvogels. Alle afbeeldingen hebben net een ander accent.
• Er zijn twee gangen (labyrinten) naar de bestralingsruimtes toe. Eén hiervan heeft afbeeldingen van levensgrote zwarte koeien met aan het eind een grote zwarte en rode koe. In de tweede gang zien patiënten afbeeldingen van een levensgrote ijsvogel en een grote afbeelding van het leefgebied van de ijsvogel.
• In de bestralingsruimte waar patiënten hun behandeling ondergaan komen de bloesems en koeien terug door middel van afbeeldingen op de muren. Daarnaast bevatten de bestralingsruimten lichtpanelen op het plafond met helderblauwe lucht en groen, die zorgen voor ontspanning tijdens de bestraling.
• De foto’s zijn gemaakt bij rivier de Dinkel in Twente. Dit zorgt voor herkenning van de patiënten van het ziekenhuis, die uit de regio Twente komen. Deze herkenning zorgt voor gesprekken over de afbeeldingen, die op deze manier voor afleiding zorgen.

Voor medewerkers

• In de bedieningsruimten van de bestralingsruimten zijn panelen geplaatst, één met bloesem en één met koeien en klaprozen.

De medewerkers brengen hun hele dag door op de afdeling radiotherapie en zien daardoor weinig daglicht. Er is gebruik gemaakt van een andere kleurtemperatuur dan normaal in kantoorsituaties, 6500K t.o.v. 4000K. Dit staat gelijk aan normaal daglicht.

Doel en doelgroep

Het doel van de natuurafbeeldingen en lichtpanelen is het creëren van een patiëntvriendelijkere ruimte, waardoor de spanning, angst, stress en onrust wordt verminderd.

De natuurafbeeldingen en lichtpanelen zijn geplaatst in ruimten voor zowel patiënten als medewerkers van de afdeling Radiotherapie in het Medisch Spectrum Twente.

Werking

Literatuuronderzoek

• Posters van planten of andere natuurafbeeldingen dragen bij aan stressverlaging en meer tevredenheid bij patiënten en werknemers in de zorg (1). 
• Daglicht en helder kunstlicht hebben een positief effect op gezondheid en welzijn van zowel patiënten als personeel (2).
• Het kijken naar natuur werkt kalmerend, waardoor angst en stress wordt verlaagd (3).
  Door het kijken naar natuur kan bij patiënten de bloeddruk en hartslag dalen en stresshormonen en pijn worden verminderd. Daarnaast kan het zorgen voor sneller herstel (4).
• Ook lijkt het concentratievermogen, zelfbeheersing en controle over negatieve emoties te verbeteren (4).

Overzicht literatuur

1. Wat Werkt Dossier Natuur
2. Wat Werkt Dossier Archtitectuur
3. Van den Berg en Van Winsum-Westra (2006(PDF))
4. Beter door Beeld

Eigen onderzoek

Er is geen eigen onderzoek uitgevoerd naar de stilstaande natuurafbeeldingen. Wel lijken patiënten rustiger te zijn, begrijpen zij de instructies beter, liggen ze stiller en ervaren ze het onderzoek als minder belastend. De patiënten voelen zich hierdoor beter en de kwaliteit van de behandeling wordt verhoogd.

Aansluiting met andere Green Deal doelen

• Doordat stress, pijn en angst verminderen, wordt het gebruik van pijn en rustgevende medicatie verlaagd. Naar verwachting levert dit minder medicijnresten in afvalwater op.
• Alle materialen worden op maat geproduceerd. Hierdoor is er geen voorraad aan materialen die wellicht niet gebruikt worden. Er wordt zo min mogelijk afval geproduceerd.

Aandachtspunten uitvoering programma

Randvoorwaarden

• Het is belangrijk om het project goed te bespreken met de uitvoerder, zodat deze rekening kan houden met specifieke wensen en situaties. Zo loopt het labyrint in het Medisch Spectrum Twente in een bocht en loopt het natuurbeeld hier mooi over. Zo creëer je het beste eindresultaat.
• Het is belangrijk dat medewerkers beseffen dat natuurbeelden positieve effecten hebben op patiënten,  en dat dat niet meteen in geldelijke besparingen uit te drukken is.
• Het natuurbeeld en de te gebruiken materialen moeten passen bij het type patiënt en de zorg- en behandelomgeving.

Succesfactoren

• Het kiezen van een thema dat aanspreekt en past bij de omgeving van de patiënten zorgt ervoor dat de afbeeldingen leiden tot een gesprek. Dit is de afleiding die je wilt bereiken met de aanpak.
• Door verschillende opties van thema's en afbeeldingen op proef te bekijken krijg je een beeld van de verschillende mogelijkheden. Op die manier heeft het Medisch Spectrum Twente uiteindelijk de afbeeldingen gevonden die het best pasten.

Leerpunten

Zorgverleners moeten eerst beseffen dat een prettige omgeving de patiënt helpt. Daarvoor is het van belang dat zij health visuals in andere instellingen bekijken en de verhalen horen van de daar werkzame zorgverleners. Op deze manier kan het succes uitbreiden.

Meer informatie

• Meer informatie m.b.t. de afdeling Radiotherapie in Medisch Spectrum Twente

Eventeule vragen zijn te stellen aan André Doldersum, teamhoofd.