U vindt hier de specifieke eisen voor het inzenden van monstermaterialen voor diagnostisch onderzoek en de voorwaarden voor kosteloze uitvoering van bepalingen.
Aanwijzingen voor inzenders
Overleg bij twijfel eerst telefonisch met betreffend(e) contactpersoon.
Daar waar in de aanwijzigingen geen temperatuur wordt genoemd kan worden uitgegaan van kamertemperatuur of speelt temperatuur geen rol.
- Stuur alle materialen in speciaal RIVM-verpakkingsmateriaal met een RIVM-aanvraagformulier.
De groene envelop wordt verstuurd naar antwoordnummer 54564, 3504 WC Utrecht
Let op! Staat op uw aanvraagformulier of verzendkaart het antwoordnummer 3205, 3720 VB Bilthoven? Dit is ons oude antwoordnummer. Wegens de toekomstige verhuizing naar Utrecht gaan we over op een nieuw antwoordnummer. U mag dit oude nummer tot nader order gebruiken en ontvangt te zijner tijd andere aanvraagformulieren en verzendkaarten met het nieuwe antwoordnummer.
- Gebruik alleen de door het RIVM in de verpakking meegeleverde buisjes
- Neem de in te zenden materialen lege artis af
- Zend bij elk monster een volledig ingevuld RIVM-aanvraagformulier mee
- Vermeld op de buisjes duidelijk de naam van de patiënt, geboortedatum, datum van afname en materiaalsoort
- Verifieer of de buizen goed afgesloten zijn
- Patiëntmaterialen kunt u 7 dagen per week insturen.
Indien specifieke afname, bewaar of verzendcondities gewenst zijn dan staat dit vermeld bij 'materiaal eisen' (zie verder op deze pagina) of worden deze beschikbaar gesteld met de in te zenden verpakkingsmateriaal of via:
- https://www.rivm.nl/bloedonderzoek-zwangeren/voor-professionals/draaiboek
- https://www.rivm.nl/hielprik/waarom-hielprik
Inzenden voor spoedbepaling
Het is mogelijk een cito/spoedaanvraag aan te melden. U belt hiervoor IDS (Centrum Infectieziekteonderzoek, Diagnostiek en laboratorium Surveillance)-administratie, tel: 030-274 2169. Zij verwijzen u door naar de juiste afdeling die de spoedaanvraag in behandeling neemt. Iedere (spoed)aanvraag moet bij verzending voorzien zijn van een aanvraagformulier. Aan een Cito-bepaling zijn extra kosten verbonden.
Bij een cito/spoedbepaling verzendt u het pakket per koerier. Deze levert het pakket af bij de portier van het RIVM. Vermeldt daarom op de buitenkant van het spoedpakket altijd
- Naam inzender
- Telefoonnummer inzender
- Naam ontvanger
- Telefoonnummer ontvanger
Mondeling aanmelden
Het is mogelijk mondeling monsters aan te melden. U belt hiervoor IDS-administratie, tel: 030-274 2169. Zij verwijzen u door naar de juiste afdeling die de spoedaanvraag in behandeling neemt. Iedere (spoed)aanvraag moet bij verzending voorzien zijn van een aanvraagformulier.
Verpakkingsmateriaal
Verpakkingsmateriaal vraagt u per e-mail aan via IDS-administratie@rivm.nl.
Materiaaleisen
Monstermaterialen voor
- Bacteriologisch onderzoek
- Parasitologisch onderzoek
- Virologisch onderzoek
Voorwaarden kosteloos onderzoek
| Micro-organisme | Onderzoek | Voorwaarden |
|---|---|---|
| Bacillus anthracis | Detectie-PCR / confirmatie isolaat | Bij redelijke verdenking op |
| Brucella spp (species). | Detectie-PCR / confirmatie isolaat | Bij redelijke verdenking op |
| Burkholderia mallei | Detectie-PCR / confirmatie isolaat | Bij redelijke verdenking op |
| Burkholderia pseudomallei | Detectie-PCR / confirmatie isolaat | Bij redelijke verdenking op |
| Carbapenemase producerende Enterobacteriacae | Carbapenemase bevestiging | Screen-positief volgens NVMM BRMO richtlijn |
| Chlamydia psittaci | Typering op DNA (deoxyribonucleic acid) | Door Zuyderland ziekenhuis, locatie Sittard |
| Clostridium difficile | PCR ribotypering | Surveillance+Uitbraakonderzoek door referentielaboratorium LUMC (Leids Universitair Medisch Centrum) |
| Clostridium tetani | Confirmatie isolaat; toxinegen PCR | Bij redelijke verdenking op |
| Corynebacterium diphtheriae | Confirmatie isolaat; toxinegen PCR | Bij redelijke verdenking op |
| Coxiella burnetii | Detectie-PCR | Bij redelijke verdenking op |
| Francisella tularensis | Detectie-PCR / confirmatie isolaat | Bij redelijke verdenking op |
| Haemophilus influenzae | Typering | Invasieve isolaten; door NRBM Amsterdam |
| Hepatitis A virus | Typering | Detectie-PCR positief |
| Hepatitis B virus | Typering | Acute hepatitis B, serologisch bevestigd |
| Legionella pneumophila | Typering | Door referentielaboratorium Haarlem |
| Listeria | Typering | Invasieve isolaten; door NRBM Amsterdam |
| Mazelen virus | Detectie-PCR / confirmatie isolaat | Bij redelijke verdenking op |
| MRSA (Methicilline-resistente Staphylococcus aureus ) | Confirmatie en Spa en MLVA typering | 1e isolaat per patiënt per 12 maanden |
| M. tuberculosis | VNTR typering | alléén voor het 1e isolaat |
| Neisseria meningitidis | Typering | Invasieve isolaten: door NRBM Amsterdam |
| Orthopoxvirussen (pokken) | Typeren | Detectie-PCR positief |
| Poliovirus | Detectie-PCR / typeren | Bij redelijke verdenking op |
| Rubellavirus | Detectie-PCR / confirmatie isolaat | Bij redelijke verdenking op |
| Salmonella spp. | (Sero)typering | Voormalige streeklabs, 1e isolaat per patiënt |
| Salmonella Paratyphi | (Sero)typering | Voormalige streeklabs, 1e isolaat per patiënt |
| Salmonella Typhi | (Sero)typering | Voormalige streeklabs, 1e isolaat per patiënt |
| STEC (Shigatoxineproducerende E. coli-stammen) | (Sero)typering | max. 5 kolonies per PCR-positieve feces |
| Streptococcus pneumoniae | Typering | Invasieve isolaten (liquor); door NRBM Amsterdam |
| Vibrio cholerae | Confirmatie isolaat; biotypering | Bij redelijke verdenking op |
| Yersinia pestis | Detectie-PCR / confirmatie isolaat | Bij redelijke verdenking op |
Monstermaterialen voor Bacteriologisch onderzoek
| Materiaal | Eisen |
|---|---|
| Bronchioalveolaire lavage (BAL) | Voor PCR in steriel eppendorfcupje; gebruik geen formaline! Zo koud mogelijk bewaren en versturen (-20 of -70 0C). Van tevoren overleggen! |
| Feces | ongefixeerd, minimaal 10 gram; bewaren bij +4 0C |
| Humaan weefsel | vast: 25 mg (flinke erwt), vloeibaar: 200 ul |
| Keeluitstrijk en nasopharynxsecreet | Afgenomen monster direct dezelfde dag aanleveren. Indien niet mogelijk swab invriezen (minimaal -40 0C) en op droogijs versturen. Monster dient dan ingevroren aan te komen. Swabs niet in transportmedium aanleveren. |
| Liquor | Aseptisch afnemen, niet centrifugeren; per onderzoek 1 ml; bewaren bij +4 0C |
| neuswat en keelwat | GLY-transportmedium |
| neuswat en keelwat (niet humane herkomst) | GLY-transportmedium |
| Mycobacteriën reincultuur | In speciale secundaire verpakking met de vermelding 'Myco-onderzoek' op de buitenzijde |
| Mycoplasma | Op agar of in bouillon |
| Serum / Serum (paar) | Per onderzoek minimaal 250 ul serum. Niet inactiveren. Bewaren bij +4 ºC. |
| Primaire kweek difterie verdachte kolonies | Bij voorkeur tien verdachte kolonies overzetten op bloedagar; zeker géén telluriet houdende media gebruiken. |
| Uitstrijk genitalia | Afgenomen monster direct dezelfde dag aanleveren. Indien niet mogelijk swab invriezen (minimaal -40 C) en op droogijs versturen. Monster dient dan ingevroren aan te komen. Swabs niet in transportmedium aanleveren. |
| Water | In overleg |
Monstermaterialen voor Parasitologisch onderzoek
Container: alleen als dit staat vermeld moet het materiaal in een steriele buis/eppendorfcup worden verstuurd. Container goed afgesloten verzenden (schroefdop).
Vermeld additieven in het materiaal (bijvoorbeeld Heparine of EDTA (Ethyleendiaminetetra-azijnzuur))
| Materiaal | Eisen |
|---|---|
| Beenmerg | Voor PCR in steriele buis; gebruik geen formaline! Zo koud mogelijk bewaren en versturen (-20 ºC) |
| Biopt | Afhankelijk van onderzoek bewaren in fysiologisch zout bij + 4 ºC of in steriel eppendorfcupje/steriele buis zo koud mogelijk versturen. Gebruik geen formaline. |
| Bronchioalveolaire lavage (BAL) | Voor PCR in steriel eppendorfcupje; gebruik geen formaline! Zo koud mogelijk bewaren en versturen (-20 of -70 ºC ). Van te voren overleggen! |
| Cystevloeistof | Niet verdund; bewaren bij +4 ºC. |
| DNA | Versturen in steriel eppendorfcupje. Kan bij kamertemparatuur verzonden worden. |
| EDTA-bloed | Niet afdraaien: minimaal 1 ml. Bewaren bij + 4 ºC. |
| Feces ongefixeerd | Minimaal 10 gram. Geen fixatief toevoegen (geen SAF, MIF of formaline) |
| Feces direct gefixeerd | Gefixeerd: minimaal 10 gram in SAF fixatief; goed mengen door schudden; bewaren bij kamertemperatuur. |
| Huidbiopt | Voor PCR in steriele buis; gebruik geen formaline! Zo koud mogelijk bewaren en versturen (+ 4 ºC of -20 ºC) |
| Liquor | Aseptisch afnemen, niet centrifugeren; per onderzoek 1 ml; bewaren bij +4 ºC. |
| Oogkamervocht | Niet verdund; minimaal 50µl; bewaren bij +4 ºC. Van tevoren overleggen! |
| Plasma | Per onderzoek minimaal 0.5 ml. Vermeldt dat het plasma is en geen serum. Bewaren bij + 4 ºC |
| Serum | Per onderzoek minimaal 0.5 ml serum. Inactiveren niet nodig. Bewaren bij +4 ºC. |
| Spierbiopt | Afhankelijk van onderzoek bewaren in fysiologisch zout bij + 4 ºC, of in formaline bij kamertemperatuur. Van tevoren overleggen! |
| Vruchtwater | Minimaal 1 ml. Bewaren bij +4 ºC |
Monstermaterialen voor Virologisch onderzoek
| Materiaal | Eisen |
|---|---|
| Blaasjesvocht | Wattenstaaf in droge buis |
| Bronchioalveolaire lavage (BAL) | Voor PCR in steriel eppendorfcupje; gebruik geen formaline! Zo koud mogelijk bewaren en versturen (-20 of -70 ºC ). Van te voren overleggen! |
| Influenzavirus positief klinisch materiaal | Zo koud mogelijk bewaren en versturen (-20 of -70 ºC ). |
| Feces | Ongefixeerd minimaal 1 gram; bewaren bij +4 ºC. Voor Polio: zie notitie |
| Keeluitstrijk | GLY-transportmedium Voor Polio: zie notitie |
| Keelwat | GLY-transportmedium |
| Liquor | Aseptisch afnemen, niet centrifugeren; per onderzoek 1 ml; bewaren bij +4 ºC. Voor Polio: zie notitie |
| Neuswat en keelwat | GLY-transportmedium |
| Schraapsel | Zo min mogelijk gastheer materiaal |
| Serum / Serum (paar) | Per onderzoek minimaal 0.5 ml. Niet inactiveren. Bewaren bij +4 ºC. Voor Polio: zie notitie |
| Speeksel | Afname via speciale speekselspons: bedoeld voor virus (PCR)-detectie en voor antistof detectie. Na ontvangst invriezen bij -70 ºC (PCR: invriezen in lysisbuffer) |
| Vingerprikbloed | Vingerprik-punctie; bloed wordt opgevangen en ingedroogd op filtreerpapier (#903 papier conform hielprik bloedafname). Opwerking conform WHO (World Health Organization ) Manual voor mazelen enrodehond, t.b.v. serologie en virus (PCR) detectie. |
| Water | In overleg |
Notitie
Het materiaal voor polio-onderzoek dient na afname zonder tijdverlies doorgestuurd te worden. Bij klinische verdenking is snelle actie vereist vanwege potentiële consequenties van een daadwerkelijke poliobevinding. Het regionaal laboratorium dient RIVM-IDS (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu - Centrum Infectieziekteonderzoek, Diagnostiek en Screening) op de hoogte te brengen van de komst van materiaal (24-uurs dienst). Bij binnenkomst van het materiaal bij het regionaal laboratorium, dient zonder tijdsverlies het materiaal gesplitst te worden. Een deel wordt verstuurd naar RIVM-IDS en een deel wordt ter plekke voor diagnostiek gebruikt.