Biologisch afbreekbaar plastic (ook wel composteerbaar plastic) krijgt veel aandacht in de media. Het zou het ei van Columbus kunnen zijn en het probleem van (micro)plastics in het milieu oplossen. Er zijn op dit moment echter geen materialen op de markt die onder natuurlijke omstandigheden snel afbreken. Zij kunnen ook niet in alle composteerinrichtingen worden verwerkt.
De Interestgroup Plastics (IG Immunoglobuline Plastics) van de Europese Milieuagentschappen heeft een achtergrondstudie gedaan naar de momenteel beschikbare materialen. Hiervoor hebben 16 Europese milieuagentschappen een vragenlijst ingevuld over hun ervaringen en over de manier waarop er met dit materiaal wordt omgegaan.
De grote meerderheid van de agentschappen staat sceptisch tegenover biologisch afbreekbare kunststoffen. Zij maken zich zorgen over de werkelijke afbreekbaarheid, de besmetting van gevestigde afvalstromen en een verhoogd risico op zwerfvuil. De Plastic Interest Group doet zeven aanbevelingen met betrekking tot het gebruik van bioafbreekbaar plastic:
- Pas het voorzorgsprincipe toe bij het gebruik van deze materialen. Momenteel zijn deze materialen geen oplossing voor het plasticprobleem. Vanuit milieu oogpunt dient gekozen te worden voor preventie en hergebruik.
- Bioafbreekbaar plastic past niet in een circulaire economie. Ze worden per definitie ontworpen om zo snel mogelijk af te breken en zijn daarom altijd voor eenmalig gebruik.
- Standaarden voor bioafbreekbaarheid moeten gebaseerd zijn op natuurlijke omstandigheden. De huidige standaarden waarmee de afbreekbaarheid wordt bepaald houdt geen rekening met de natuurlijke omstandigheden in de verschillende omgevingen (water, land, etc).
- Behoefte aan heldere EU (Europese Unie)-brede labeling. Labels op het product moet heldere instructies bevatten voor verwerking na gebruik van het product, bijvoorbeeld "Alleen afbreekbaar in industriële composteringsfaciliteiten" of "Afbreekbaar in compostering binnenshuis".
- Mogelijk gebruik van biologisch afbreekbare zakken voor de inzameling van bioafval. Veldproeven hebben aangetoond dat de distributie van biologisch afbreekbare zakken de bioafvalcollectie kan vergroten. Daarom bevelen sommigen het gebruik van biologisch afbreekbare zakken aan. Exploitanten van composteerinstallaties klagen echter dat het materiaal dat niet degradeert binnen de doorlooptijd van de inrichting. Ook stellen zij dat alle vreemde materialen uit gesorteerd worden en dat biologisch afbreekbare kunststoffen niet te onderscheiden zijn van conventionele kunststoffen.
- Gebruik van biologisch afbreekbare materialen voor niet-verzamelobjecten. Vanwege de wisselende omgevingsomstandigheden in verschillende milieucompartimenten, evenals in verschillende klimaatzones in Europa, vindt de Interestgroup Plastics dat de mogelijke toepassingsgebieden van biologisch afbreekbare kunststoffen beperkt zijn. In het algemeen moeten preventie, hergebruik, verzameling en recycling altijd de eerste keuze zijn. De IG Plastics stelt daarom voor het gebruik van biologisch afbreekbare kunststoffen te beperken tot niet-ingezamelde objecten, zoals producten:
- waarvoor er momenteel geen niet-plastic alternatief is en
- waarvoor het zeer onwaarschijnlijk is dat het wordt verzameld nadat het gebruikt is. Het gaat om producten die na gebruik niet op één plaats eindigen, maar worden verspreid over een ongedefinieerd gebied waarvoor geen inzameling is gepland. Dit leidt tot frequent aantreffen van dit soort producten in de natuur, inclusief op het strand. Voorbeelden van deze producten zijn:
- Plastic jachtgeweerpatronen
- Ballonnen
- Pluis aan visnetten
- Patronen van vuurwerk.
- Het gebruik van biologisch afbreekbare kunststoffen voor toepassingen voor eenmalig gebruik wordt afgeraden.
De Interestgroup Plastics beveelt biologisch afbreekbare kunststoffen niet aan voor producten die vaak in zwerfafval terecht komen - vaak kunststoffen voor eenmalig gebruik. De afbraak van deze materialen kan onder natuurlijke omstandigheden niet worden gegarandeerd. De suggestie dat dit wel zou kunnen kan leiden tot meer zwerfafval.
Het rapport en de aanbevelingen van de IG Plastics is door negen Milieuagentschappen ondertekend, waaronder het Nederlandse PBL (Planbureau voor de Leefomgeving).
Lees meer
Rapport: Biodegradable Plastics, Approaches and experiences from 16 Members of the EPA Network