Op 1 november 2022 maakte het RIVM bekend dat bij het opstellen van de top 100-lijst van ammoniakuitstoters verkeerde emissiefactoren zijn gebruikt voor sommige staltypen. Het RIVM heeft onderzocht of deze onjuiste data ook in andere RIVM-producten zijn gebruikt. Uit deze analyse, die met ondersteuning van experts van Wageningen University & Research en CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) is uitgevoerd, blijkt nu dat de impact beperkt is. Nu de impact bekend is, vervalt ook de tijdelijke publicatiestop die het RIVM in afwachting van de resultaten had ingesteld.
Landelijk beeld emissies ongewijzigd, lokaal kleine verschillen
Het RIVM rapporteert betrouwbare landelijke cijfers, Hoe meer wordt ingezoomd op de regionale of lokale situatie, hoe onzekerder deze cijfers zijn. Uit de impactanalyse blijkt dat de gemaakte fout geen effect heeft op het landelijke en regionale uitstoot in 2019. Op de lokale verdeling van de uitstoot hebben de foute emissiedata een kleine maar niet substantiële invloed.
Lokale verschillen in concentraties en deposities
De emissiedata zijn ook gebruikt in de berekeningen van de concentraties en deposities. Om erachter te komen wat de impact op concentratie en -depositie van 2019 was, heeft het RIVM de ruimtelijke verdeling van de landbouwemissies opnieuw berekend met de gecorrigeerde data. Dat leverde kleine, lokale verschillen op voor ammoniak (NH3 (ammoniak)) en fijnstof. Op landelijke schaal hebben deze verschillen ook hier geen invloed. Voor NH3 en fijnstof zullen kleine aanpassingen in de concentratie- en depositiekaarten worden gemaakt. Deze kaarten verschijnen jaarlijks. In het voorjaar van 2023 worden nieuwe GCN (Grootschalige Concentratiekaarten Nederland)/GDN (Grootschalige Depositiekaarten Nederland)-kaarten gepubliceerd op basis van data uit 2020. Gebruikers van de 2019-kaarten worden daarover geïnformeerd. Voor andere RIVM-producten over fijnstof hebben de onjuiste data geen gevolgen.
Meeste impact: nieuwe versie AERIUS vertraagd
Voor ammoniak bleken de onjuiste data in de nog niet uitgekomen conceptversie van AERIUS 2022 te zitten. De onjuiste data zijn dan ook niet gebruikt voor bijvoorbeeld vergunningsverlening. Het doorvoeren van correcties in AERIUS kost het meeste tijd. Daarom is de release van AERIUS 2022 uitgesteld tot 26 januari 2023.
Onjuistheden in brondata
Tijdens de impactanalyse van het RIVM is ook een aantal inconsistenties in de databestanden aan het licht gekomen. Het RIVM zal samen met haar kennispartners bekijken hoe de kwaliteit van deze data verbeterd kan worden.
Top 100 ongeschikt voor beleid
De top 100-lijst ammoniakuitstoters is geen reguliere rapportage van het RIVM. Deze is eenmalig gemaakt voor beantwoording van vragen uit de Tweede Kamer. De databestanden die het RIVM gebruikt, geven landelijk en regionaal een goed beeld van de emissies. De RIVM-berekeningen op basis van deze bestanden zijn minder geschikt voor het rapporteren over specifieke emissies op individueel bedrijfsniveau. Het RIVM is daar transparant over en adviseert om, wanneer deze gedetailleerde data gebruikt wordt voor besluitvorming, daar ook andere lokale data en informatie bij te betrekken.