Ondanks alle regels die gelden om veilig werken te bevorderen, komen arbeidsongevallen nog steeds voor. Zo ook met heftrucks in magazijnen. Deze ongevallen ontstaan mede doordat veel werkzaamheden op de automatische piloot worden uitgevoerd. Gewoontegedrag verander je niet gemakkelijk met traditionele interventies zoals regels, voorlichting of sancties. Nudges kunnen hier mogelijk effectiever zijn. Een nudge geeft een duwtje in de goede richting, zonder mensen in hun vrijheid te beperken. Het RIVM heeft onderzocht of nudges het veilig werken met heftrucks bevorderen. Uit dit onderzoek blijkt dat nudges inderdaad een waardevolle interventie kunnen zijn wanneer gewoontegedrag leidt tot onveilige situaties.  

Het onderzoek
Het onderzoek is uitgevoerd bij het distributiecentrum van Albert Heijn in Zwolle. Er zijn twee voorbeelden van ongewenst gedrag geselecteerd. De eerste betrof het zogenaamde ‘combi-rijden’. Dat houdt in dat een chauffeur tijdens het heffen en dalen van de vork (met of zonder lading) gaat rijden of draaien met de heftruck. De tweede betrof het kijkgedrag bij kruisingen. Op basis van een gedragsanalyse hebben we geconstateerd dat bij beide gedragingen motivatie, en dan met name gewoonte, een belangrijke rol speelt. Daarom hebben we voor beide situaties een nudge ontwikkeld. 

Om combi-rijden op grote hoogte te ontmoedigen is een lampje geïnstalleerd in de truck. Het lampje brandt rood wanneer de vork hoger dan 2,5 meter van de grond komt, en groen, wanneer deze daaronder blijft. Naast deze nudge, werd gelijktijdig ook de bestaande regel voor combi-rijden aangescherpt naar ‘als we heffen en dalen boven de 2,5 meter, dan staan we stil’. 

Om de chauffeurs eraan te herinneren bij kruisingen goed naar links en rechts te kijken, hebben de onderzoekers in een aantal gangpaden een bord met ledlampjes opgehangen. De lampjes hadden een vorm van twee oogjes die van links naar rechts bewegen als een chauffeur het einde van het gangpad nadert. 

Resultaten
De herformulering en aanscherping van de regel in het combi-rij experiment is effectief gebleken. Er werd naar aanleiding van de nieuwe regel tijdens het heffen of dalen, minder vaak gereden of gedraaid. Met andere woorden, combi-rijden kwam minder voor. De rood/groene lampjes in de truck hebben echter geen toegevoegd effect gehad boven de aanpassing van de regel. 

De nudge voor het kijkgedrag op kruisingen bleek effectief. In gangpaden waar een ledbord hing, keken chauffeurs vaker goed naar links en rechts. In gangpaden waar geen borden hingen, bleef het percentage goed naar links en rechts kijken hetzelfde.

Een uitgebreidere samenvatting van dit onderzoek en het volledige rapport kunt u terugvinden op de website lerenvoorveiligheid.nl.