
Langdurige verstoring van het dag- en nachtritme leidt tot een verhoogd kankerrisico en gewichtstoename in borstkanker gevoelige-muizen. Dat hebben het RIVM en het Erasmus Medisch Centrum voor het eerst wetenschappelijk aangetoond. Met deze studie is een direct verband aangetoond tussen langdurige verstoring, zoals deze voorkomt bij de mens bij regelmatig nachtwerk en veelvuldige jetlag, en het ontstaan van borsttumoren en gewichtstoename. Deze studie geeft inzicht in afzonderlijke aspecten van nachtwerk die bijdragen aan dit risico.
Langdurige verstoring van het dag- en nachtritme verhoogt het risico op borstkanker en leidt tot gewichtstoename. Dit blijkt uit een recente studie met voor borstkanker gevoelige- muizen van het RIVM en het Erasmus Medisch Centrum. Met deze studie is een direct verband aangetoond tussen langdurige verstoring, zoals deze voorkomt bij de mens bij regelmatig nachtwerk en veelvuldige jetlag, en het ontstaan van borsttumoren en gewichtstoename. Deze studie geeft inzicht in afzonderlijke aspecten van nachtwerk die bijdragen aan dit risico.
Nagebootst nachtwerk
De laatste jaren zijn er steeds meer aanwijzingen dat langdurig
werken in ploegendiensten een risico voor de gezondheid kan vormen,
zoals een verhoogde kans op borstkanker bij vrouwen. Een direct
oorzakelijk verband tussen nachtwerk en gezondheidsrisico’s
ontbreekt echter, dit door mogelijke verschillen in leefgewoonten
tussen dag- en nachtwerkers. Het is denkbaar dat vrouwen in
nachtdienst later kinderen krijgen, ongezonder eten, minder sporten
of meer alcohol drinken - al deze factoren vergroten de kans op
borstkanker en gewichtstoename.
In dit onderzoek met muizen is verstoring van het dag-nacht ritme
zo goed mogelijk nagebootst, met uitsluiting van de verstorende
factoren, en is het verband met het verhoogd borstkanker risico
niettemin gevonden. De muizen hebben een genetische mutatie,
waardoor ze extra gevoelig zijn voor het krijgen van borsttumoren,
vergelijkbaar met verhoogde risicogroepen bij mensen. Deze studie
geeft aanvullend bewijs en inzicht in mechanismen die ten grondslag
kunnen liggen aan de effecten op borstkankerrisico en ongewenste
gewichtstoename bij de mens. Zo is nu duidelijk dat chronische
verstoring van de biologische klok en slaap een rol spelen.
Epidemiologische studies kunnen nu gerichter worden ingezet voor
het vinden van gezondheidsrisico’s van nachtwerk. Deze studies
duren echter nog 3 tot 5 jaar voordat de uitkomsten daarvan
duidelijk zijn.
Gezonder nachtwerk mogelijk?
In Nederland werken 1,2 miljoen Nederlanders (16 procent van de
beroepsbevolking) soms of regelmatig in de nachtdienst. Ongeveer
3,8 miljoen mensen (51 procent) geven aan soms of regelmatig
tijdens de avonduren te werken. Nachtwerk kan niet afgeschaft
worden, zeker niet in onze 24-uurs economie. Het RIVM en
Erasmus MC (Erasmus University Medical Center) zijn gestart met
onderzoek naar interventies die het risico op
gezondheidsaandoeningen zo laag mogelijk maken. Voorbeelden zijn
ploegendienstroosters met minder aaneengesloten nachtdiensten, of
het aanpassen van voedselpatronen. Het unieke borstkankermodel bij
muizen, gebruikt in deze studie, biedt de mogelijkheid om binnen
een jaar te testen of een interventie het risico verlaagd. Dit
duurt in studies bij mensen minimaal 20 jaar.