‘We moeten terughoudend zijn met de invoering van waterpokkenvaccinatie in Nederland’. Dat is één van de aanbevelingen van Alies van Lier die op 12 november promoveert aan de Universiteit Utrecht. Zij heeft onderzoek gedaan naar het varicellazostervirus dat waterpokken en gordelroos veroorzaakt. Moeten kinderen en ouderen gevaccineerd worden?  

Waterpokken- en gordelroosvaccinatie in Nederland?

Volgens Alies van Lier zijn er legitieme redenen om nog te wachten met het vaccineren van kinderen tegen waterpokken: de individuele ziektelast van waterpokken in Nederland is relatief laag en er is nog onduidelijkheid over de mogelijk negatieve gevolgen van vaccinatie. Dit betekent dat alleen risicogroepen ertegen gevaccineerd worden. In de tussentijd kunnen we leren van ervaringen uit landen waar de waterpokkenvaccinatie al is ingevoerd. Het vaccineren van ouderen tegen gordelroos is wel aanbevelenswaardig.

Ziektelast Nederland

Uit het onderzoek blijkt dat de huidige hoogte van de ziektelast van waterpokken en gordelroos, lager is dan de destijds gemeten ziektelast van een aantal infectieziekten, voordat daartegen vaccins waren opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma. Dit komt waarschijnlijk omdat wij, in vergelijking met andere landen, al op jongere leeftijd waterpokken krijgen en we er dan meestal niet erg ziek van worden. Het grootste deel van de ziektelast van het varicellazostervirus (91%) wordt veroorzaakt door gordelroos en niet door waterpokken.

Mogelijk negatieve gevolgen waterpokkenvaccinatie

Waterpokkenvaccinatie kan mogelijk negatieve gevolgen hebben omdat we dan minder blootgesteld worden aan het virus:

  1. meer volwassenen en zwangere vrouwen kunnen waterpokken krijgen. Bij hen is de kans op complicaties groter en
  2. het aantal ouderen dat gordelroos krijgt kan tijdelijk toenemen. Volgens de hypothese van Hope-Simpson wordt ons afweersysteem telkens opnieuw gestimuleerd op het moment dat wij in contact komen met iemand die waterpokken heeft. Daardoor wordt het optreden van gordelroos mogelijk onderdrukt.

Op dit moment is er nog geen bewijs voor de eventuele negatieve gevolgen van waterpokkenvaccinatie.

Het varicellazostervirus

Als je voor het eerst besmet wordt met dit virus krijg je waterpokken. Na het doormaken van waterpokken blijft het virus ongemerkt in je lichaam aanwezig. Het kan na jaren weer actief worden en gordelroos veroorzaken. Vaccinatie is de enige manier om waterpokken en gordelroos te voorkomen.