In 2017 is het vernieuwde bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker in Nederland ingevoerd. De voorlopige uitkomsten over het eerste jaar zijn bekend. De definitieve cijfers volgen medio dit jaar.
Vernieuwing
Het invoeren van het vernieuwde bevolkingsonderzoek is goed verlopen, mede dankzij de intensieve samenwerking tussen alle ketenpartners. De resultaten zijn maandelijks gemonitord, er was geen aanleiding om het vernieuwde bevolkingsonderzoek bij te sturen.
Een uitstrijkje wordt nu eerst getest op het hoog risico humaan papillomavirus (hrHPV (hoog risico Humaan papillomavirus)). Daarnaast kunnen sinds 2017 deelnemers die moeite hebben met een uitstrijkje ook kiezen voor een zelfafnameset. Voor vrouwen die hrHPV-positief zijn volgt een cytologische beoordeling.
Humaan Papillomavirus
Ruim 9% van de deelnemers is hrHPV-positief. In de kosteneffectiviteitsanalyse was uitgegaan van 8%. De hrHPV-positiviteit neemt, zoals verwacht, af met de leeftijd. In de jongste leeftijdsgroep is ruim 20% hrHPV-positief en in de oudste leeftijdsgroep 5%.
Directe doorverwijzingen
Bij ongeveer een derde van de hrHPV-positieve vrouwen werden direct cytologische afwijkingen (pap2+) gevonden. Dit is 3% van het totaal aantal deelnemers, ruim 13.000 vrouwen. Zij zijn verwezen naar de gynaecoloog voor vervolgonderzoek. De NVOG (Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie) geeft aan dat in vrijwel elk ziekenhuis meer kolposcopie sessies zijn geopend om deze aantallen op te vangen. Bij ruim de helft van de doorverwezen vrouwen werd een CIN2+ gevonden.
Bij 68% van de hrHPV-positieve vrouwen werden niet direct cytologische afwijkingen gevonden. Zij krijgen na zes maanden een uitnodiging van de screeningsorganisatie om een controle-uitstrijkje bij de huisartsenvoorziening te laten uitvoeren. Het aantal indirecte verwijzingen (na het controle-uitstrijkje) is nog niet bekend.
Zelfafnameset
Bijna 7% van de deelnemers maakt gebruik van de zelfafnameset. Van deze deelnemers had 30% nog niet eerder deelgenomen aan het bevolkingsonderzoek, waaronder ook relatief veel 30-jarigen. Van de gebruikers van de zelfafnameset is ruim 7% hrHPV-positief. Zij worden uitgenodigd voor een uitstrijkje bij de huisarts voor cytologische beoordeling. Bij 37% van deze vrouwen werden cytologische afwijkingen gevonden.
Definitieve cijfers
Deze cijfers zijn gebaseerd op uitkomsten tot 1 maart 2018. Medio dit jaar worden de definitieve cijfers in de reguliere landelijke monitoring van het bevolkingsonderzoek gepresenteerd. Hierin worden ook cijfers over de deelnamegraad opgenomen. Deze zijn nu nog onvoldoende bekend.