Microplastics kunnen via de wortels planten binnendringen en dus ook in ons voedsel terechtkomen. Dat blijkt uit onderzoek van hoogleraar Willie Peijnenburg en collega’s van de Universiteit Leiden en het RIVM. Of dat risico's voor de gezondheid met zich meebrengt, is nog niet duidelijk.

Het binnendringen van de microplastics in de plantenwortels gaat op twee manieren: de plastics worden opgezogen door de planten of ze komen binnen via de plekken waar zijwortels ontstaan. De Plastic Soup Foundation en de NOS berichtten over het onderzoek.

Microplastics komen in het milieu terecht door bijvoorbeeld slijtage van zwerfafval, autobanden of plastic folies die in de teelt worden gebruikt. Dergelijke plastics breken langzaam af waardoor in de loop van tientallen jaren kleine deeltjes in het milieu terechtkomen. Het is nog onduidelijk hoeveel deeltjes iemand binnen moet krijgen voordat het effect heeft op de gezondheid. Dat de deeltjes aanwezig zijn in planten is hoe dan ook onwenselijk vanuit duurzaamheidsoptiek. Microplastics in het milieu worden gezien als vervuiling en horen hier niet thuis.

De Europese Commissie DG directeur-generaal (directeur-generaal) Milieu kondigde op 24 maart diverse openbare aanbestedingen aan voor 2020. Eén van de onderwerpen betreft een kostenbatenanalyse van beleidsmaatregelen voor het verminderen van het onbedoeld vrijkomen van microplastics. De definitieve aankondiging verschijnt vermoedelijk binnenkort op Tenders Electronic Daily (TED). Het RIVM heeft interesse in deze aanbesteding en wil graag samen werken met externe partners om een consortium te vormen. Heeft jouw organisatie interesse in een consortium met ons voor deze call? Stuur dan een e-mail.

Op 28 mei 2020 was de derde bijeenkomst online van het netwerk microplastics in textiel om verder te praten over aanpak van het probleem van microvezels uit kleding. Onder het motto ‘Iedereen draagt bij’ was de keten breed vertegenwoordigd net als in de vorige bijeenkomsten. Ieder onderdeel van de keten kan namelijk bijdragen aan het verminderen van de emissie van microplastics uit textiel naar het milieu. Waterschappen, rioolwaterzuivering, wasmachineproducenten, ontwikkelaars van filters, kledingproductie en retail, onderzoeksinstellingen, ngo’s, professionele wasserijen en de overheid namen deel aan de online bijeenkomst.

Tijdens de bijeenkomst vertelde het ministerie van IenW Infrastructuur en Waterstaat (Infrastructuur en Waterstaat) meer over de richting van Europees beleid op microplastics uit textiel, dat zal inzetten op het bepalen van welke maatregelen nuttig zijn en waar draagvlak voor is. Het netwerk gaat daarom nu de uitdaging aan om mogelijke concrete maatregelen verder te uit te werken.

Het RIVM zal het netwerk ondersteunen met ‘kennis aan tafel’ en door binnenkort een kennisgroep bij elkaar te brengen om het beschikbare onderzoek te duiden en te structureren. Dit kunnen de aangesloten partijen in een volgende netwerkbijeenkomst in juli gebruiken om concrete maatregelen verder uit te werken. In december zal er een slotbijeenkomst zijn waarin de resultaten van het netwerk van dit jaar met een breed publiek worden gedeeld.

De negatieve gevolgen van het gebruik van plastic krijgen steeds meer aandacht. Recent zijn publicaties verschenen waaruit blijkt dat er niet alleen micro- maar ook nanoplastics in ons milieu terecht komen. Er is een groeiend bewustzijn dat er maatregelen getroffen moeten worden om onder meer de belasting en nadelige gevolgen voor mens en milieu te verminderen. Daarom is er door de directie van het RIVM besloten om vanuit het Strategisch Programma RIVM een project op te zetten om meer kennis te vergaren over de ongewenste en nadelige effecten van plastics voor mens en milieu. In het SPR Strategisch Programma RIVM (Strategisch Programma RIVM) project (micro)plastics zet het RIVM in op kritische kennisopbouw, wetenschappelijke vernieuwing en (inter)nationale samenwerking. Meer informatie volgt binnenkort op RIVM.nl/duurzaamheid.

In een recent open-access gepubliceerde studie wordt onderzocht of plastics uit zee ook een bron voor microplastics in de lucht kunnen zijn: kunnen microplastics uit zee waaien?

In een pilot studie in de golf van Biskaje (Frankrijk) is gemeten of microplastics uit zee aanwaaien richting land. Deze eerste resultaten lieten zien dat er inderdaad microplastics in de lucht aanwezig waren met variërende hoeveelheden.

De onderzoekers concluderen dat het mogelijk is dat microplastics bij wind uit zee weer het land op waaien. Hierbij moet als kanttekening geplaatst worden dat de precieze oorsprong van de gemeten microplastics niet helemaal duidelijk is. Verder is het land de grootste bron van microplastics. De hoeveelheid microplastics die van land de zee in wordt geblazen is dus groter dan van zee naar land. Onderzoekers adviseren in deze studie om meer te kijken naar de zee als secundaire bron van microplastics, omdat microplastics zich heel ver kunnen verspreiden over de zeeën.

In 2019 heeft ZonMw Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie (Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie) het eerste (internationale) onderzoeksprogramma rondom micro- en nanoplastics opgezet: Microplastics & Health. Binnen dit programma zijn vijftien eenjarige onderzoeksprojecten gestart. Deze projecten worden binnenkort afgerond, maar er blijven nog veel vragen onbeantwoord. Meer onderzoek is nodig en daarom heeft ZonMw vanuit het Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat de opdracht gekregen om een kennisagenda te ontwikkelen op het gebied van microplastics, milieu en gezondheid. Deze agenda kan vervolgens de basis vormen voor mogelijk vervolgonderzoek binnen het huidige Microplastics & Health programma vanaf 2021. Voor deze agenda is vanuit beleid, onderzoek en de praktijk input opgehaald door middel van gerichte interviews met experts, online bijeenkomsten en een open consultatie. De Microplastics & Health kennisagenda zal in oktober 2020 worden gepubliceerd.

Afgelopen maanden berichtten verschillende media over een toename van plastic zwerfafval wereldwijd. Deze toename wordt veroorzaakt door beschermingsmaterialen tegen het nieuwe coronavirus. Verschillende maatschappelijke organisaties en initiatieven, waaronder NederlandSchoon en de Plastic Soup Surfer, proberen dit probleem te verminderen door burgers bewust te maken van de schadelijke gevolgen ervan.

De Plastic Waste Partnership (onderdeel van de Verenigde Naties (VN Verenigde Naties (Verenigde Naties)) Basel Conventie) is in maart 2020 een fotowedstrijd gestart over het ‘plastic afval probleem en haar oplossingen’ als onderwerp. Iedereen kan meedoen. De inzendingen worden beoordeeld door een deskundige jury en de winnende foto’s worden gebruikt voor een plastic afval kalender die wordt uitgedeeld op de ‘Conference of the Parties’ van verschillende VN-verdragen in 2021.

De Plastic Waste Partnership is in 2019 opgericht en verenigt vertegenwoordigers van overheden, internationale organisaties, NGOs, academie en industrie om samen te werken aan de uitbanning van plastic afval in het milieu.