De Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA (Europese Voedselveiligheidsautoriteit)) heeft een nieuwe wetenschappelijke opinie uitgebracht over de gezondheidsrisico’s door de aanwezigheid van PFAS in voedsel. Hierin heeft EFSA een gezondheidskundige grenswaarde voor PFAS (Per- en polyfluoralkylstoffen) afgeleid.
Een gezondheidskundige grenswaarde van een stof geeft aan wat de maximale hoeveelheid van een stof is waaraan iemand mag worden blootgesteld, zonder dat dit gevolgen heeft voor zijn gezondheid. Het RIVM kijkt nu of de bevindingen van EFSA (Europese Voedselveiligheidsautoriteit) gevolgen hebben voor de gezondheidskundige grenswaarden en risicogrenzen die het RIVM gebruikt. Het RIVM kijkt daarbij ook of de EFSA-opinie aanleiding geeft om te adviseren over bestaande wettelijke (milieu) normen. Het RIVM verwacht hier een aantal maanden voor nodig te hebben. Eind van dit jaar informeert het RIVM de ministeries hierover.
PFAS (Per- en polyfluoralkylstoffen) risico voor gezondheid en milieu
PFAS is een verzamelnaam en staat voor poly- en perfluoroalkylstoffen. De chemische stoffen uit deze groep zijn door mensen gemaakt. Van nature komen PFAS dus niet voor in het milieu. PFAS kunnen een risico vormen voor mens en milieu. Er zijn meerdere factoren die het risico op schadelijke effecten van stoffen bepalen. Namelijk, de schadelijkheid van een stof, de hoeveelheid die iemand inademt of inslikt en hoe vaak dit gebeurt. Het risico op milieuschade hangt af van de hoeveelheid van een stof die in het milieu terecht komt. Om te bepalen of een stof risico’s geeft, worden gezondheidskundige grenswaarden of risicogrenzen vergeleken met de (verwachte) blootstelling aan een stof. Wanneer er over deze grenswaarden heen wordt gegaan, is het belangrijk om de situatie verder te onderzoeken.
Gezondheidskundige grenswaarden
Eerder waren er al gezondheidskundige grenswaarden voor twee specifieke stoffen uit de PFAS-groep: PFOS (perfluoroctaansulfonaten) en PFOA (perfluoroctaanzuur). Voor de grotere groep van PFAS-stoffen was die er nog niet. De opinie van EFSA gaat over de gezondheidsrisico’s van blootstelling via voedsel aan de vier PFAS-stoffen: PFOS, PFOA, PFNA en PFHxS. EFSA is van mening dat de gezondheidskundige grenswaarde voor PFAS lager moet worden dan de eerder afgeleide grenswaarden voor PFOS en PFOA. Dat betekent dat risico’s mogelijk kunnen optreden bij lagere concentraties dan eerder werd gedacht. Het RIVM bestudeert nu de EFSA-opinie. Daarna geeft het RIVM aan of het op wetenschappelijke gronden met de gezondheidskundige grenswaarde kan instemmen. Het RIVM rond dit voor het eind van het jaar af en rapporteert daarover aan de ministeries.
Wat is EFSA (Europese Voedselveiligheidsautoriteit)
EFSA adviseert de Europese Commissie (EC (European Commission)) over voedselveiligheid. EFSA levert onafhankelijke wetenschappelijke beoordelingen, zogenaamde opinies, over voedsel gerelateerde risico’s van (onder andere) chemische stoffen in voedsel. De EC gebruikt deze beoordelingen om de noodzaak voor beheersmaatregelen te bepalen. EFSA leidt in haar opinies een gezondheidskundige grenswaarde af. Deze wordt in de risicobeoordeling gebruikt en heeft geen wettelijke status. De EC kan op basis van een EFSA-opinie Europese wetgeving opstellen, bijvoorbeeld wettelijke productnormen voor voedsel.
Voor die onderwerpen waar (nog) geen Europese risicobeoordelingen of wetgeving voor zijn, kan het RIVM voor de Nederlandse overheden ook gezondheidskundige grenswaarden afleiden. Ook deze hebben geen wettelijke status. De Rijksoverheid kan op basis van deze RIVM adviezen wettelijke normen opstellen.
PFAS (Per- en polyfluoralkylstoffen) en gezondheid
PFAS kunnen een negatief effect hebben op de gezondheid van mensen en het milieu. Mensen kunnen PFAS op verschillende manieren binnen krijgen. Bijvoorbeeld via voedsel en drinkwater waar een kleine hoeveelheid PFAS in zit. Er zijn meerdere factoren die het risico op schadelijke gezondheidseffecten van stoffen bepalen. Namelijk, de schadelijkheid van een stof, de hoeveelheid die iemand inademt of inslikt en hoe vaak dit gebeurt. Het RIVM werkt op verschillende manieren om meer kennis te verzamelen over de risico’s van PFAS en de blootstelling aan PFAS. Hiermee adviseert het RIVM overheden met betrekking tot de beheersing van risico’s van PFAS. Zie hiervoor ook ‘Wat doet het RIVM’.