21 december 2023: advies om in Zuid-Holland Zuid geen eieren van hobbykippen te eten

De meeste eieren van hobbykippen in regio Zuid-Holland Zuid bevatten hoge gehaltes aan verschillende soorten PFAS Per- en polyfluoralkylstoffen (Per- en polyfluoralkylstoffen ). Het gaat hier om kippen die door particulieren als hobby worden gehouden. Bijvoorbeeld in achtertuinen, moestuinen en dierenweitjes. Zowel het RIVM als de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) Zuid-Holland Zuid adviseren om uit voorzorg geen eieren meer te eten van hobbykippen in de gemeenten Molenlanden, Papendrecht, Dordrecht, Sliedrecht, Alblasserdam, Hardinxveld-Giessendam Altena, en in Hoeksche Waard. Eieren uit de supermarkt kunnen wel gegeten worden.

Het onderzoek naar de eieren van hobbykippen wordt uitgevoerd in opdracht van de gemeenten Dordrecht, Sliedrecht, Papendrecht en Molenlanden. Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid (OZHZ) coördineert het onderzoek. Onderzoeksbureau Arcadis voert het onderzoek uit in samenwerking met Wageningen Food Safety Research (WFSR Wageningen Food Safety Research (Wageningen Food Safety Research )) en Tritium advies (monstername). De GGD Zuid-Holland Zuid en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) zijn betrokken om de uitkomsten van het onderzoek uit te leggen en hier advies over te geven. Het RIVM is gevraagd om een risicobeoordeling te doen van de metingen om de resultaten nader te duiden.

Meer informatie over de eerste resultaten van dit onderzoek is te vinden op de website van de GGD Zuid-Holland Zuid of op de website van de bovengenoemde gemeenten.

12 december 2023: PFAS in zeeschuim langs Nederlandse kust

Zeeschuim langs de Nederlandse kust bevat PFAS(Per- en polyfluoralkylstoffen ). Dit blijkt volgens het RIVM uit metingen die de provincies Zeeland, Noord- en Zuid-Holland hebben laten uitvoeren. Wat de aanwezigheid van PFAS in zeeschuim betekent voor de gezondheid van mensen is nog niet duidelijk.

Lees verder in het nieuwsbericht: PFAS in zeeschuim langs Nederlandse kust

14 november 2023: GenX stoffen blijven zeer zorgwekkende stoffen

Het Europese Hof van Justitie heeft besloten dat de GenX stoffen in de categorie zeer zorgwekkende stof blijven vallen. De GenX stoffen vallen in de groep van PFAS. Het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA European Chemicals Agency (European Chemicals Agency)) besloot in 2019, op voordracht van Nederland, GenX op een lijst met zeer zorgwekkende stoffen te zetten. Chemours Nederland ging tegen deze beslissing in bezwaar bij het Gerecht van het Europese hof van Justitie, die het bezwaar in 2022 afwees. Chemours ging daartegen in hogere beroep, dat nu wederom door het Europose hof van Justitie is afgewezen. Door de uitspraak van het hof blijven de GenX stoffen dus op de lijst met zeer zorgwekkende stoffen staan. Als een stof als zeer zorgwekkend wordt aangewezen, gelden er scherpere eisen bij de vergunningverlening. Bedrijven moeten dan meer doen om te voorkomen dat emissies in de lucht of in het water terechtkomen.

Lees hier meer over de uitspraak: CURIA - Documents (europa.eu)

26-09-2023: Voortgang PFAS verbod

ECHA heeft meer dan 5600 reacties ontvangen op het voorstel voor een verbod op PFAS. De consultatieperiode sloot op 25 september. Alle reacties en aanvullende informatie worden nu geëvalueerd door de 5 landen die het voorstel hebben ingediend samen ECHA. De volgende stap in het proces is dat de wetenschappelijke comités RAC en SEAC Socio-Economic Assessment Committee (Socio-Economic Assessment Committee) het voorstel samen met alle reacties gaan evalueren en op basis daarvan opinies opstellen. Vervolgens volgt nog een openbare commentaar ronde op de ontwerpopinie van SEAC. Uiteindelijk zal de Commissie samen met de lidstaten een besluit nemen over het verbod.

17-08-2023: Aanvullend onderzoek naar PFAS in Forepark en Tedingerbroekpolder

Op 21 juli 2023 gaf het RIVM advies  over mogelijke gezondheidsrisico’s voor mensen en honden van PFOS perfluoroctaansulfonaten (perfluoroctaansulfonaten) in water in de Tedingerbroekpolder. Naar aanleiding van nieuwe metingen van PFOS en andere PFAS in water op het industrieterrein en de aangrenzende woonwijk, heeft het RIVM een aanvullende inschatting gedaan van de risico’s voor mens en dieren. Het eten van zelf gevangen vis wordt afgeraden voor het hele gebied, het industrieterrein en de woonwijk. In de woonwijk Tedingerbroek is de hoeveelheid PFAS in het water lager dan in het water van het industrieterrein. Het RIVM verwacht dat zwemmen in de woonwijk weinig risico’s voor de gezondheid met zich meebrengt. Hetzelfde geldt voor het gebruik van het water voor de moestuin.  Het RIVM adviseert om de concentratie PFAS in het water van de woonwijk te blijven volgen.

Net als in het vorige advies raadt het RIVM af om te zwemmen in het water op en rondom het industrieterrein Forepark. Hier geldt al een negatief zwemadvies. Het wordt uit voorzorg afgeraden om moestuinen te bewateren met water uit de sloot bij Tiber op het industrieterrein. Voor de dieren van de stadboerderij zal de concentratie van PFAS in het water geen invloed hebben op de gezondheid. Honden en andere dieren kunnen dus wel zwemmen in of drinken van het water.

Aanvullend onderzoek

Het hoogheemraadschap heeft in juli 2023 aanvullende metingen gedaan in verband met de aanwezigheid van PFOS en andere PFAS in dit gebied. Op 10 juli 2023 zijn twee locaties bemonsterd en op 19 juli zijn 14 oppervlaktewatermonsters genomen en geanalyseerd op PFAS. Deze monsters zijn niet alleen op het industrieterrein genomen, maar ook in de nabijgelegen woonwijk. Het RIVM is naar aanleiding van deze nieuwe meetresultaten gevraagd om een aanvullend advies over de gezondheidsrisico’s voor mensen en dieren van de stadsboerderij.

Te veel blootstelling aan PFAS in Nederland

Het is onwenselijk dat PFAS in de leefomgeving voorkomt. Uit eerder RIVM-onderzoek blijkt dat de Nederlandse bevolking via voedsel en drinkwater al te veel PFAS binnenkrijgt (link). Dit maakt in principe elke extra hoeveelheid PFAS die mensen binnenkrijgen onwenselijk. Het RIVM werkt op meerdere manieren met overheden samen om de hoeveelheid PFAS in het milieu te verminderen, namelijk in het PFAS onderzoeksprogramma en het verbod op PFAS.

Lees het RIVM advies: Duiding van PFAS in Forepark en Tedingerbroekpolder – vervolgadvies voor HH Delfland

Lees het nieuwsbericht van Hoogheemraadschap van Delfland: Aangepast RIVM-advies na recente metingen sloten Forepark en Leidschenveen

16-08-2023: Resultaat risicoanalyse PFAS in zwemwater Plas Merwelanden

In juli heeft het RIVM voor 13 zwemlocaties in de omgeving van chemiefabriek Chemours PFAS-meetgegevens omgerekend naar de totale PFAS-concentratie in het zwemwater per locatie. Voor 12 locaties concludeerde het RIVM dat zwemmen veilig is. Alleen voor Plas Merwelanden was aanvullend onderzoek nodig. Het RIVM publiceert nu de resultaten daarvan. Daaruit blijkt dat zwemmen in Plas Merwelanden substantieel bijdraagt aan de totale PFAS-blootstelling voor kinderen die hier regelmatig zwemmen en volwassenen die hier dagelijks zwemmen. Zeker gezien de potentieel hoge blootstelling voor kinderen is het onwenselijk dat PFAS in dergelijke concentraties voorkomt in zwemwater. De provincie Zuid-Holland heeft besloten dat het negatief zwemadvies voor Plas Merwelanden blijft gelden.

Lees verder

31-07-2023: Advies PFOS Tedingerbroekpolder (Hoogheemraadschap Delfland)

Op verzoek van het Hoogheemraadschap Delfland heeft het RIVM een beoordeling gedaan van meetgegeven van PFOS in de Tedingerbroekpolder. Het RIVM heeft op basis van de beschikbare meetgegevens een advies gegeven over zwemmen en laten drinken van huisdieren in het water, zwemmen door mensen en bewatering van gewassen.

Voor huisdieren zijn er geen normen of risicogrenzen beschikbaar. Daarom is er een indicatieve berekening gedaan. Op basis hiervan is de conclusie dat het zwemmen van huisdieren in dit gebied hoogstwaarschijnlijk niet leidt tot problemen door PFOS. Zwemmen (door mensen) in het gebied wordt afgeraden op basis van een kwalitatieve vergelijking met zwemplas Berkendonk. Er heerst hier al langere tijd een zwemverbod. Er is geen informatie beschikbaar over zwemgedrag in het verleden in het gebied. Daarom is het niet mogelijk om hier nu meer specifiek uitspraken over te doen. Het wordt afgeraden om eigen gevangen vis uit dit gebied te eten. Ook besproeien van moestuingewassen met water uit dit gebied wordt uit voorzorg afgeraden, op basis van een indicatieve berekening. Nader onderzoek naar verdere verspreiding van PFOS/PFAS vanaf de puntbron wordt aangeraden en kan uitsluitsel geven over mogelijke gezondheidsrisico’s op basis van een gedegen risico analyse. De hoeveelheid PFAS in het milieu is ongewenst. Uit eerder onderzoek bleek dat mensen in Nederland al teveel PFAS binnen krijgen door voedsel en drinkwater.

Lees het advies: Duiding van PFOS in HH Delfland, locatie Tedingerbroekpolder

Meer informatie over PFOS in Tedingerbroekpolder is te vinden op de site van Hoogheemraadschap Delfland

Lees ook: Delfland informeert omwonenden en bedrijven over vervuilde sloot Forepark - Delfland

14-07-2023: Zwemmen in omgeving van Chemours niet schadelijk voor gezondheid, voor Merwelanden is vervolgonderzoek nodig

Het RIVM heeft berekend hoeveel PFAS er zit in het water van 13 zwemlocaties in de omgeving van chemiefabriek Chemours. Voor 12 locaties kan het RIVM zeggen dat de berekende hoeveelheid PFAS niet schadelijk is voor de gezondheid van zwemmers. Alleen het water van recreatieplas Merwelanden moet nader worden onderzocht. De waterschappen Rivierenland en Hollandse Delta selecteerden de zwemlocaties en deden de PFAS-metingen. 

Lees verder op deze pagina

06-07-2023: Nieuw onderzoek bevestigt: mensen in Nederland krijgen te veel PFAS binnen

Mensen in Nederland krijgen te veel PFAS binnen via voedsel en drinkwater samen. Nieuw onderzoek van het RIVM bevestigt dit. De hoeveelheid PFAS is wel lager dan eerder berekend.

De hoeveelheid PFAS die mensen in Nederland via voedsel en drinkwater binnen kunnen krijgen is hoger dan de gezondheidskundige grenswaarde. Onder deze grens zijn er geen schadelijke effecten op de gezondheid te verwachten. Als mensen lange tijd meer PFAS binnenkrijgen dan deze waarde, kan dat schadelijk zijn voor de gezondheid. Mensen kunnen daardoor gevoeliger worden voor infecties. Maar of iemand daadwerkelijk ziek wordt, hangt af van meerdere factoren, zoals leefstijl.

Lees het hele nieuwsbericht, of bekijk het rapport.

03-07-2023: Onderzoek risico’s zwemmen in Lammetjeswiel

TV-programma Zembla berichtte vorige week over (veel) te hoge PFAS-concentraties in het gebied rond Chemours. Zwemplas Lammetjeswiel (gemeente Alblasserdam) kwam toen als voorbeeld in de uitzending uitgebreid aan de orde. Het RIVM begrijpt dat deze uitzending tot veel vragen leidt bij omwonenden en gaat daarom onderzoek doen naar de eventuele risico’s bij het zwemmen in deze plas. Vooruitlopend op een officiële opdrachtverlening start het RIVM al op korte termijn met een inschatting van de risico’s van zwemmen in Lammetjeswiel.

Mensen kunnen via het inslikken van het water in Lammetjeswiel en via huidcontact PFAS in hun lichaam krijgen. Om erachter te komen welk risico mensen lopen, is belangrijk om te weten hoeveel PFAS in het water zit én hoeveel water mensen daadwerkelijk binnenkrijgen. Dat laatste heet ‘blootstelling’. Deze blootstelling wordt berekend door de PFAS-concentratie in het water te combineren met gegevens over de zwemactiviteit van Nederlanders. De mogelijke blootstelling vergelijken we vervolgens met de gezondheidskundige risicogrenzen. Het RIVM werkt nu aan zo’n inschatting voor zwemplas Lammetjeswiel. Het is op dit moment nog onbekend wanneer de resultaten bekend zijn. In afwachting van de uitkomst kan het RIVM daarom geen uitspraak doen over de eventuele risico’s van het zwemmen in Lammetjeswiel.

Het RIVM deed in 2021 vergelijkbaar onderzoek in recreatieplas Berkendonk (gemeente Helmond). Het onderzoek is hier te lezen: Risicoschatting PFAS in recreatieplas Berkendonk in Helmond | RIVM

24-02-2023: Extra duiding over notitie emissie en verspreiding van PFAS door afvalverbrandingsinstallatie Indaver

Op 10 februari 2023 heeft het ministerie van I&W Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat (Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat) een notitie verstuurd naar de Tweede Kamer over de emissie en verspreiding van PFAS van afvalverbrandingsinstallatie Indaver. De notitie is opgesteld door het RIVM in opdracht van de Inspectie Leefomgeving en Transport. De notitie heeft vragen opgeroepen bij belanghebbende partijen. Daarom publiceert het RIVM de notitie met een aanvullende duiding op de eigen website waarin extra uitleg wordt gegeven.

23-01-2023: RIVM start meerjarig PFAS-onderzoeksprogramma

Mensen in Nederland krijgen te veel PFAS binnen. Het RIVM heeft in 2021 geconcludeerd dat de blootstelling aan PFAS-stoffen via voedsel en drinkwater in Nederland de door EFSA Europese Voedselveiligheidsautoriteit (Europese Voedselveiligheidsautoriteit) opgestelde gezondheidskundige grenswaarde overschrijdt. Hierdoor is er kans dat er nadelige effecten op de gezondheid kunnen ontstaan. Het streven van de overheid is om te zorgen dat mensen minder worden blootgesteld aan PFAS. Maar dat is een complexe opgave omdat uit onderzoeken blijkt dat er geen snelle oplossingen zijn. De stoffen zijn de afgelopen decennia wijdverspreid in het milieu en breken niet of nauwelijks af.

Het RIVM start daarom in opdracht van de ministeries van Infrastructuur en Waterstaat () , Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport)) en Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit))  een meerjarig PFAS-onderzoeksprogramma. Het doel is om inzicht te krijgen in de actuele blootstelling van de Nederlandse bevolking en welke bronnen daar aan bijdragen. Dit zal een basis geven om te bepalen welke  maatregelen effectief kunnen zijn om de blootstelling te verminderen. Daarnaast wordt onderzoek opgezet om de effecten van de maatregelen langjarig te kunnen volgen.

Het onderzoeksprogramma loopt tot en met december 2025. Het RIVM vindt het belangrijk om decentrale overheden en andere belanghebbenden bij de invulling van het programma te betrekken. Daarom wordt 22 februari een bijeenkomst georganiseerd. Wilt u meer weten over deze bijeenkomst of aanwezig zijn? Klik dan hier. Na het doorgeven van uw naam krijgt u een uitnodiging met verdere informatie en aanmeldlink toegestuurd.

15 december 2022: nieuwe publicatie over berekeningen van PFAS Per- en polyfluoralkylstoffen (Per- en polyfluoralkylstoffen ) in bloed

7 september 2022:  VU Vrije Universiteit Amsterdam (Vrije Universiteit Amsterdam) steekproef naar PFAS in moedermelk

De VU heeft een steekproef gedaan om de hoeveelheid PFAS in moedermelk te onderzoeken. Hiervoor hebben zij de moedermelk geanalyseerd van 10 vrouwen in de omgeving van Dordrecht. In alle melk werd PFAS aangetroffen. De gemeten PFAS concentraties in de steekproef van de VU zijn geen aanleiding voor het RIVM om te adviseren voor een kortere periode borstvoeding te geven of helemaal te stoppen met borstvoeding geven.
Hoe wordt er beoordeeld of de hoeveelheid PFAS in moedermelk te veel is? 
De Europese Voedselveilgheidsautoriteit (EFSA Europese Voedselveiligheidsautoriteit (Europese Voedselveiligheidsautoriteit)) heeft in 2020 een gezondheidskundige grenswaarde bepaald voor de opname van PFAS. Bij deze afleiding is ook de maximaal acceptabele concentratie PFAS in moedermelk berekend, dit is 133 ng/L. 
De PFAS hoeveelheden in moedermelk kunnen hiermee vergeleken worden. 

De methode van de EFSA gaat uit van vier PFAS. Het RIVM heeft een methode ontwikkeld waarmee de schadelijkheid van meer PFAS berekend worden. Als we van deze berekening uitgaan, komt de hoeveelheid PFAS ook rond de acceptabele waarde uit. 

Mensen worden via verschillende bronnen blootgesteld aan PFAS en het is bekend dat wereldwijd PFAS bij mensen in bloed en moedermelk terug te vinden is. Er is weinig bekend over de hoeveelheid PFAS in moedermelk in Nederland. We weten niet of deze 10 moeders nu meer of minder PFAS in moedermelk hebben dan moeders op andere plekken in Nederland.

Het RIVM vindt het onwenselijk dat mensen in Nederland teveel PFAS binnenkrijgen. Het streven is  dat de hoeveelheid lichaamsvreemde stoffen in moedermelk lager wordt.. Om PFAS in moedermelk te verlagen is het nodig dat mensen voor langere tijd minder blootgesteld worden aan PFAS. Nederland zet zich in voor een Europees verbod op de productie en het gebruik van PFAS. Het RIVM heeft eerder geadviseerd het effect van maatregelen in mens en milieu te volgen door middel van monitoring. 

25 mei 2022: PFAS in de Westerschelde: Eet zo min mogelijk zelfgevangen producten

Het RIVM heeft berekend hoe vaak hobbyvissers producten uit de Westerschelde kunnen eten zonder hierdoor teveel PFAS binnen te krijgen. Het gaat daarbij om vis, garnalen, oesters, mosselen en lamsoor (een zeegroente). Het is belangrijk om deze producten zo min mogelijk te eten, met uitzondering van lamsoor. Dat komt omdat deze producten veel PFAS bevatten. Het eten van producten uit de Westerschelde draagt extra bij aan de al hoge PFAS-blootstelling via andere bronnen in Nederland.

Volwassenen kunnen lamsoor onbeperkt eten omdat het weinig PFAS bevat. Een portie zelf gevangen bot uit de Westerschelde kan twee keer per jaar worden gegeten. Voor zeebaars is dat 1 tot 6 keer en voor spiering 2 tot 15 keer. Een portie wijting kan 4 tot 19 keer per jaar worden gegeten en een portie garnalen 5 tot 6 keer. Voor oesters en mosselen uit de Westerschelde is dit maximaal 7 keer per jaar tot 2 keer per week.   

Lees meer

10 mei 2022: PFAS en zwemmen in de Westerschelde

De hoeveelheid PFAS in het oppervlaktewater bij Schaar van Ouden Doel in Zeeland heeft geen negatieve gevolgen voor de gezondheid van zwemmers. In het lozingswater van de Rioolwaterzuiveringsinstallatie Bath is meer PFAS gemeten. Het is niet onderzocht of zwemmen in water met deze hoeveelheid PFAS een risico vormt voor de gezondheid.

Door te zwemmen in de Westerschelde kunnen mensen PFAS binnen krijgen. Het RIVM heeft daarom op verzoek van Rijkswaterstaat een inschatting gemaakt van de gezondheidsrisico’s. Er is gemeten hoeveel PFAS aanwezig is bij Schaar van Ouden Doel, vlakbij de grens met België, en in het lozingswater van de rioolwaterzuiveringsinstallatie van Bath dat bij Waarde in de Westerschelde geloosd wordt. 

Lees meer

2 mei 2022:  Impact assessment Interventiewaarden grond en grondwater PFAS

In 2021 zijn nieuwe risicogrenzen afgeleid voor PFAS in grond en grondwater. De risicogrenzen worden gebruikt voor de onderbouwing van Interventiewaarden voor grond en grondwater. Met Interventiewaarden wordt vastgesteld of sprake is van een bodemverontreiniging waarbij mogelijk maatregelen, zoals een sanering, genomen dienen te worden. De Interventiewaarden worden ook gebruikt om te bepalen wat de omvang is van een verontreiniging.

Voordat wordt overgegaan tot het vaststellen van nieuwe interventiewaarden heeft IenW Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat ) het RIVM verzocht om een Impact Assessment uit te voeren. Afgesproken is dat deze Impact Assessment zich richt op de verhouding tussen de risicogrenzen en PFAS concentraties in het milieu. Andere aspecten, zoals de sociaal economische impact, werden niet beschouwd.

Lees meer

24 februari 2022:  Tussentijdse resultaten risicobeoordeling voor hobbyvissers Westerschelde: risico bij eten van zelf gevangen of geraapte vis, garnalen, mosselen en oesters

Het RIVM is bezig met een onderzoek naar de gezondheidsrisico’s van PFAS door het eten van zelf gevangen vis, zelf geraapte schaal- en schelpdieren of zeegroenten uit de Westerschelde. In aanloop naar de resultaten publiceert het RIVM nu de tussentijdse onderzoeksresultaten. Het RIVM onderzocht hoeveel zelf gevangen/geraapte vis, garnalen, oesters en mosselen (zeegroenten zijn nog niet onderzocht) volwassenen maximaal kunnen eten zonder dat er effecten op de gezondheid worden verwacht. Uit dit eerste onderzoek blijkt dit maximaal één grote portie vis of twee grote porties garnalen per jaar te zijn. Er kan dus bijvoorbeeld één keer per jaar vis óf twee keer per jaar garnalen worden gegeten, en niet beide hoeveelheden binnen een jaar. Omdat hobbyvissers doorgaans liefhebbers zijn van deze producten is de berekening uitgevoerd op basis van grote porties vis en garnalen. Dit eerste onderzoek is gebaseerd op maar een klein aantal monsters en daarom geven de resultaten slechts een eerste indicatie van de hoeveelheden die nog veilig kunnen worden geconsumeerd. Later dit jaar publiceert het RIVM de conclusies en aanbevelingen op basis van het volledige onderzoek.

Lees meer

23 februari 2022:  Gebruik van PFAS in brandblusmiddelen aan banden

Het Europees Chemicaliën Agentschap (ECHA) heeft voorgesteld om het gebruik van PFAS in brandblusmiddelen in Europa te verbieden. Op 23 februari is het voorstel op de website van ECHA geplaatst. Op 23 maart start een 6 maanden durende consultatie van dit voorstel. Tijdens deze consultatie kunnen bedrijven, belanghebbenden, particulieren en wetenschappers aanvullende informatie leveren. Komend jaar vormen de twee wetenschappelijke comités van risicobeoordeling en sociaal economische analyse (RAC Regionale Arts Consulenten (Regionale Arts Consulenten) en SEAC Socio-Economic Assessment Committee (Socio-Economic Assessment Committee)) hun opinie over dit voorstel. Met het indienen van het restrictiedossier voor PFAS in brandblusmiddelen wordt een belangrijke stap gezet in de richting van een verbod op PFAS. 

Nederland, Duitsland, Denemarken, Zweden en Noorwegen maken een vergelijkbaar restrictiedossier voor alle andere toepassingen van PFAS. Dit voorstel wordt januari 2023 bij ECHA European Chemicals Agency (European Chemicals Agency) ingediend. Dit is een half jaar later dan oorspronkelijk voorzien. De vertraging komt door de grote hoeveelheid data en studies en extra consultaties. De voorstellen dienen als basis voor de Europese besluitvorming over de restrictie op PFAS. Zie ook de tijdlijn.

15  juli 2021: Officiële start voor Europees PFAS Per- en polyfluoralkylstoffen (Per- en polyfluoralkylstoffen ) verbod

Het Europese PFAS verbod is vandaag officieel aangemeld bij het Europees chemicaliën agentschap (ECHA European Chemicals Agency (European Chemicals Agency)). Dit is de officiële start van een Europees verbod op PFAS waarvoor Nederland sinds 2020 samenwerkt met Duitsland, Denemarken, Zweden en Noorwegen.

Lees meer

Bekijk de video: Verbod op PFAS in Europa

6 juli 2021: Nieuwe risicogrenzen voor PFAS in grond en grondwater

Het RIVM heeft nieuwe risicogrenzen voor PFAS in grond en grondwater berekend.  In twee notities worden risicogrenzen afgeleid ter onderbouwing van twee soorten bodemnormen: Maximale Waarden en Interventiewaarden. Maximale Waarden vormen de bovengrens van concentraties van stoffen in grond en bagger om deze nog te kunnen gebruiken (toepassen). Interventiewaarden vormen het startpunt van een beoordeling waarin bepaald wordt of een bodemverontreiniging voor onaanvaardbare risico’s zorgt.

Lees meer

4 juni 2021: Teveel blootstelling aan PFAS in Nederland

Mensen in Nederland krijgen te veel PFAS binnen via voedsel en drinkwater. Dit blijkt uit recent onderzoek van het RIVM. Hierdoor kunnen er nadelige effecten op de gezondheid ontstaan. Het RIVM adviseert de overheid daarom ervoor te zorgen dat mensen minder in contact komen met PFAS. Mensen kunnen zelf weinig doen om PFAS in voedsel en drinkwater te vermijden. Drinkwater en gevarieerde voeding zijn belangrijk om gezond te blijven, zelfs al krijg je er kleine hoeveelheden PFAS mee binnen. Het RIVM adviseert echter wel om geen groenten te eten uit moestuinen binnen een straal van 1km van de fabriek Dupont/Chemours in Dordrecht en uit volkstuinencomplex Sluisdijk in Helmond. 

Lees meer

1 februari 2021: kaart brengt definitieve achtergrondwaarden PFAS in beeld

Acht nieuwe kaarten  tonen de meetlocaties voor de afleiding van de definitieve achtergrondwaarden van PFOS perfluoroctaansulfonaten (perfluoroctaansulfonaten) en PFOA perfluoroctaanzuur (perfluoroctaanzuur ) in landbodem. Deze kaarten kwamen tot stand met data die zijn gebruikt voor het RIVM rapport: Achtergrondwaarden perfluoralkylstoffen (PFAS) in de Nederlandse landbodem(PDF). De definitieve achtergrondwaarden geven de bovengrens aan van de concentraties van PFAS-stoffen PFOS en PFOA die in de bodem zonder direct aanwijsbare bron kunnen worden aangetroffen. In de kaart PFAS - Meetlocaties definitieve achtergrondwaarden zijn ook de locaties opgenomen die door derden met het RIVM gedeeld zijn, maar die niet zijn gebruikt voor de afleiding van de definitieve achtergrondwaarden. Voor elk van deze locaties zijn ook de meetwaarden van de afzonderlijke PFAS-stoffen te zien. Lees meer

18 januari 2021: RIVM gaat nieuwe gezondheidskundige grenswaarde gebruiken

De Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA Europese Voedselveiligheidsautoriteit (Europese Voedselveiligheidsautoriteit)) heeft een nieuwe gezondheidskundige grenswaarde afgeleid voor PFAS in voedsel. EFSA heeft hierbij gebruik gemaakt van de nieuwste inzichten op het gebied van PFAS. Die laten zien dat PFAS mogelijk bij lagere concentraties effecten geven. Het gaat hierbij om effecten op het immuunsysteem van mensen. Hierdoor wordt de kans op ziekten mogelijk vergroot. De gezondheidskundige grenswaarde van EFSA is gebaseerd op andere effecten en is lager dan de waarde die het RIVM tot nu toe heeft gebruikt. Het RIVM gaat de nieuwe gezondheidskundige grenswaarde van EFSA gebruiken voor risicobeoordeling en afleiding van risicogrenzen en daarmee meer bescherming bieden. Het RIVM constateert wel dat de gezondheidskundige grenswaarde van EFSA erg onzeker is. Lees meer.

8 oktober 2020: Webinar over PFAS Per- en polyfluoralkylstoffen (Per- en polyfluoralkylstoffen ) restrictie op 29 oktober

Nederland werkt samen met Denemarken, Duitsland, Noorwegen en Zweden aan een voorstel voor een Europees verbod op PFAS. De landen maken dit restrictievoorstel om de risico’s van de stoffen voor mens en milieu te beperken. Tijdens de zomer is een ‘call for evidence’ gedaan. Hier zijn veel reacties op gekomen.

Het webinar gaat over de voortgang van het proces om te komen tot een restrictie. U kunt het webinar volgen via de website van ECHA op 29 oktober 2020 van 13.30-15.30 uur. Ook vindt u daar instructies voor deelname aan een live vraag- en antwoordsessie. Experts uit de vijf lidstaten beantwoorden hier uw vragen van 14.30-15.30.

17 september 2020: RIVM bestudeert wetenschappelijke opinie over PFAS van EFSA Europese Voedselveiligheidsautoriteit (Europese Voedselveiligheidsautoriteit)

De Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) heeft een nieuwe wetenschappelijke opinie  uitgebracht over de gezondheidsrisico’s door de aanwezigheid van PFAS  in voedsel. Hierin heeft EFSA een gezondheidskundige grenswaarde voor PFAS afgeleid. Een gezondheidskundige grenswaarde van een stof geeft aan wat de maximale hoeveelheid van een stof is waaraan iemand mag worden blootgesteld, zonder dat dit gevolgen heeft voor zijn gezondheid. Het RIVM kijkt nu of de bevindingen van EFSA gevolgen hebben voor de gezondheidskundige grenswaarden en risicogrenzen die het RIVM gebruikt. Het RIVM kijkt daarbij ook of de EFSA-opinie aanleiding geeft om te adviseren over bestaande wettelijke (milieu) normen. Het RIVM verwacht hier een aantal maanden voor nodig te hebben. Eind van dit jaar informeert het RIVM de ministeries hierover.

Lees meer

1 juli 2020: Achtergrondwaarden PFAS en onderzoek naar uitloging PFAS uit grond en bagger

Het RIVM heeft onderzocht wat de concentraties van de stoffen PFAS zijn in de bodem op landbouw- en natuurlocaties verspreid over Nederland. Op basis van de concentraties zijn voor twee veelvoorkomende PFAS (PFOS perfluoroctaansulfonaten (perfluoroctaansulfonaten) en PFOA perfluoroctaanzuur (perfluoroctaanzuur )) zogenoemde achtergrondwaarden bepaald. Een achtergrondwaarde geeft aan hoeveel PFAS er al in de bodem zit. Als grond een lagere concentratie PFAS heeft dan de achtergrondwaarde, dan kan deze grond verplaatst worden binnen de regels van het Besluit bodemkwaliteit.

Als grond of bagger worden gebruikt onder water, bijvoorbeeld bij het ondieper maken van zandwinplassen, kunnen daar stoffen uit vrijkomen. PFAS gedragen zich anders in het milieu dan veel andere stoffen. Daarom waren er zorgen over het vrijkomen (uitlogen) van PFAS uit grond bij het gebruik daarvan onder water.Het RIVM en Deltares hebben op verzoek van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat onderzoek gedaan naar de zogenoemde uitloging van PFAS uit grond en bagger. Uit het uitloogonderzoek blijkt dat er evenveel PFOS en PFOA vrijkomen uit grond en bagger.

Het Tijdelijk handelingskader voor hergebruik van PFAS-houdende grond en baggerspecie  is  aangepast, mede op basis van deze onderzoeken.  Meer informatie over de onderzoeken is te vinden in de begeleidende rapporten en in de vragen en antwoorden.

11 mei 2020: Oproep tot delen van informatie over PFAS

Nederland werkt samen met Duitsland, Denemarken, Noorwegen en Zweden aan een Europees verbod op PFAS. Deze landen roepen betrokken bedrijven, organisaties en overheden op om informatie te delen over PFAS. We zijn op zoek naar informatie over productie, gebruik, eigenschappen en verspreiding van de stoffen, maar ook over de beschikbaarheid van alternatieven voor deze stoffen. Deze informatie helpt de landen om een goed onderbouwd voorstel te maken voor een breed verbod op de productie en het gebruik van PFAS en PFAS-bevattende producten, met uitzondering van de essentiële toepassingen. U kunt de vragenlijst invullen tot eind juli. Zie ook de vragen en antwoorden.

De afkorting PFAS staat voor per- en polyfluoralkylstoffen. Dit zijn door de mens gemaakte stoffen die van  nature niet in het milieu voorkomen. Voorbeelden van PFAS zijn GenX-stoffen, PFOA en PFOS. De OESO Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) heeft vastgesteld dat er ruim 4700 PFAS bestaan, maar mogelijk zijn het er meer. PFAS worden in veel producten toegepast. Daardoor zijn deze stoffen in het milieu terechtgekomen en zitten nu onder andere in de bodem, in bagger en in het oppervlaktewater. Ook zijn de stoffen terug te vinden in dieren en mensen. PFAS kunnen een negatief effect hebben op de gezondheid en omdat ze (bijna) niet afbreken staan de stoffen ook wel bekend als ‘eeuwige chemische stoffen’.

30 maart 2020: Advies risicogrenswaarden voor PFOA, PFOS en GenX in zwemwater en vis

Het RIVM heeft risicogrenswaarden bepaald voor de stoffen PFOA, PFOS en GenX in zwemwater en voor de consumptie van vis. Dit zijn drie stoffen uit de groep van PFAS. Het RIVM heeft de waarden in opdracht van het Waterschap Rivierenland berekend. Het waterschap wil weten of er een risico is voor mensen die in oppervlaktewater zwemmen of vis uit deze wateren eten. 

Lees meer

26 maart 2020: Data en rekenscript tijdelijke achtergrondwaarden beschikbaar

Eind 2019 heeft het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu  tijdelijke achtergrondwaarden gepubliceerd voor de stoffen PFOS en PFOA in de Nederlandse bodem. De achtergrondwaarden zijn afgeleid op basis van gegevens van onder meer provincies, gemeenten en waterschappen. Deze meetgegevens komen uit eerder uitgevoerde bodemonderzoeken plekken waar de grond relatief schoon is, dus zonder direct vervuilende bron. De data en het rekenscript  zijn gebruikt voor de analyse van de binnengekomen gegevens en de bepaling van de achtergrondwaarden en zijn toegankelijk voor iedereen die geïnteresseerd is in de totstandkoming van de tijdelijke achtergrondwaarden. Om de scripts te kunnen gebruiken is kennis nodig van programmeren en bodemchemie.

Lees meer

5 maart 2020: Indicatieve Niveaus voor Ernstige Verontreiniging PFOS, PFOA en GenX in grond en grondwater

In Nederland is de bodem op verschillende plekken verontreinigd met PFAS. Meestal gaat het om lage concentraties die geen probleem vormen voor de gezondheid. Op plekken waar bijvoorbeeld in het verleden gewerkt is met PFAS-houdende producten kunnen ook hogere concentraties in de bodem en het grondwater zitten. Om te bepalen of er in dit situaties maatregelen nodig zijn, is informatie nodig over de ernst van de verontreiniging. Daarom heeft het RIVM zogeheten Indicatieve Niveaus voor Ernstige Verontreiniging (INEV) voor PFOS, PFOA en GenX in  grond en grondwater afgeleid.

Bij een overschrijding van de waarden is er sprake van ernstige bodemverontreiniging. Provincies of gemeenten bepalen dan of de bodemverontreiniging met spoed of op termijn moet worden opgeruimd. Zo’n sanering is nodig als er onaanvaardbare risico’s zijn voor mensen of het milieu. Als de concentratie van de stoffen onder de INEV blijft, zijn er meestal geen onaanvaardbare risico’s voor mens of milieu.

Lees meer

17 januari 2020. Dark waters: een film over PFAS

Op 23 januari is de première van de  film Dark Waters in Nederland. Deze film vertelt het verhaal van advocaat Robert Bilott die eind jaren 90 een juridische strijd aanspant tegen chemiebedrijf DuPont. Aanleiding is een boer uit Parkersburg, West Virginia in Amerika, die overtuigd is dat zijn vee sterft door lozingen van gif door de nabij gelegen fabriek van DuPont.

De film roept mogelijk vragen op over de risico’s van PFOA, andere PFAS en  chemische stoffen in het algemeen voor gezondheid en milieu in Nederland. Of bijvoorbeeld de vraag in hoeverre de situaties in de Verenigde Staten en Nederland vergelijkbaar zijn. Dat is begrijpelijk. In Nederland (Dordrecht) staat een fabriek van Chemours (voorheen Dupont) waar PFAS worden verwerkt. Net als in andere landen worden in Nederland PFAS houdende producten gebruikt. Ook weten we dat een aantal PFAS in het milieu in Nederland voorkomt, bijvoorbeeld in de bodem . Er zijn ook verschillen en de verontreiniging is in Nederland veel minder ernstig dan in de Verenigde Staten.

Lees meer

29 november 2019: Tijdelijke achtergrondwaarden voor PFAS Per- en polyfluoralkylstoffen (Per- en polyfluoralkylstoffen ) in de Nederlandse bodem

Het RIVM  heeft tijdelijke achtergrondwaarden afgeleid voor twee soorten PFAS in de Nederlandse bodem: PFOS perfluoroctaansulfonaten (perfluoroctaansulfonaten) perfluoroctaansulfonaten  en PFOA perfluoroctaanzuur (perfluoroctaanzuur ) perfluoro octanoic acid . Voor PFOS adviseert het RIVM een tijdelijke achtergrondwaarde van 0,9 microgram per kilogram grond. Voor PFOA 0,8 microgram per kilogram grond. Op basis van dit advies kan het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat besluiten een nieuwe tijdelijke norm  vast te stellen voor PFAS in grond en bagger.

lees meer

29 oktober 2019: versneld traject naar Tijdelijke Achtergrondwaarden voor PFAS in de grond

Het Ministerie van IenW Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat ) heeft het RIVM verzocht om versneld Tijdelijke Landelijke Achtergrondwaarden voor PFAS af te leiden. De achtergrondwaarde geeft aan welke concentraties PFAS op relatief schone plekken in Nederland verwacht kunnen worden. Omdat die gegevens pas in 2020 beschikbaar zouden zijn, heeft het ministerie nu verzocht om versneld een achtergrondwaarde te bepalen. Hiervoor maakt het RIVM dan gebruik  van de beschikbare meetgegevens van Provincies.

De Tijdelijke Landelijke Achtergrondwaarde moet veilig zijn voor mens en milieu. Eerder bepaalde het RIVM al risicogrenzen voor PFAS in de bodem. Verder zal bij het bepalen van de achtergrondwaarde rekening worden gehouden met de onzekerheid van de beperkte verzameling gegevens: we hebben geen gegevens uit heel het land en de dataset is beperkt van omvang. Het RIVM verricht ondertussen metingen in Nederland om in 2020 een definitieve achtergrondwaarde te kunnen bepalen. 

25 september 2019: Verspreiding van GenX-stoffen in het milieu - Metingen in Nederland 2013-2018

Het RIVM heeft in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat de beschikbare metingen van GenX-stoffen in Nederland over de periode 2013-2018 verzameld. Aanleiding hiervoor zijn zorgen over de mogelijke schadelijke effecten van GenX-stoffen op mens en milieu. Uit de metingen blijkt dat de stoffen onder andere voorkomen in het oppervlaktewater, grond en grondwater op plekken waar de GenX-technologie wordt gebruikt en waar halffabricaten en afval van het GenX-proces verwerkt worden. Soms zijn de gehalten hoger dan de (voorlopige) risicogrenzen voor deze stoffen. Dit betekent niet direct dat er risico’s zijn voor de gezondheid. Een landsdekkend beeld van de verspreiding van GenX-stoffen in het milieu is er niet.

GenX-stoffen komen vrij bij het maken van fluorpolymeren, die onder andere gebruikt worden om water- en vuilafstotende coatings te maken (bijvoorbeeld voor antiaanbaklagen in pannen). GenX-stoffen behoren tot de groep van PFAS-stoffen. Dit zijn fluorverbindingen die op verschillende manieren in het leefmilieu terecht kunnen komen en daar vrijwel niet afbreken. Om de verspreiding van GenX-stoffen zo veel mogelijk te kunnen beperken en risico’s te beheersen, is het belangrijk om te weten waar deze stoffen in Nederland in het milieu vóórkomen.

Metingen van GenX-stoffen beperken zich nu tot de delen van Nederland waar de GenX-stoffen naar verwachting voorkomen. Mogelijk zijn er nog andere bronnen waardoor GenX-stoffen in het milieu terechtkomen. Er lopen initiatieven bijvoorbeeld vanuit de overheid om stoffen uit de PFAS-groep op plekken verspreid over Nederland te meten. Hiermee wordt mogelijk duidelijk waar deze stoffen nog meer voorkomen en uit welke (andere) bronnen ze komen.

Zowel mens als milieu worden blootgesteld aan deze stoffen. Een overschrijding van de (voorlopige) risicogrenzen voor deze stoffen, kan een reden voor een overheid zijn om verder onderzoek te (laten) doen naar daadwerkelijke risico’s. Dit is vooral ook relevant als blootstelling uit verschillende bronnen verwacht wordt of als er sprake is van blootstelling aan meerdere vergelijkbare PFAS-stoffen. De effectiefste manier om mogelijke risico’s te beheersen van stoffen die slecht te verwijderen zijn uit het milieu, is de uitstoot bij de bron aan te pakken.

Voor meer informatie, lees het rapport.

18 juli 2019: GenX aangewezen als Zeer Zorgwekkende Stof

Eind juni 2019 heeft het Europese Chemicaliën Agentschap (ECHA European Chemicals Agency (European Chemicals Agency)) besloten dat de stoffen die betrokken zijn bij de GenX-techniek ‘Substances of Very High Concern’ (SVHC substances of very high concern (substances of very high concern)) zijn. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat berichtte hier  eerder over. ECHA heeft nu ook het formele besluit  gepubliceerd. In Nederland is een SVHC een zogenaamde Zeer Zorgwekkende Stof (ZZS Zeer Zorgwekkende Stoffen (Zeer Zorgwekkende Stoffen )). Verschillende stoffen die gebruikt worden in de GenX techniek staan nu ook op de ZZS-lijst. Lees hier wat dit betekent in de praktijk.

16 juli 2019: Risicobeoordeling GenX en PFOA in dierlijke producten

In de omgeving van de bedrijven Chemours in Dordrecht en Custom Powders in Helmond heeft de NVWA Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit) monsters genomen van dierlijke producten zoals ei, melk en vis. WFSR Wageningen Food Safety Research (Wageningen Food Safety Research ) (voorheen RIKILT) heeft gemeten hoeveel GenX en PFOA er in deze producten zit. De gemeten concentraties lagen allemaal onder de detectiegrens van de meetmethode, behalve voor PFOA in ei en GenX en PFOA in een karper.

Een risicobeoordeling van RIVM en WFSR in opdracht van BuRO Bureau Risicobeoordeling & Onderzoeksprogrammering (Bureau Risicobeoordeling & Onderzoeksprogrammering) laat zien dat de gevonden concentraties geen risico vormen voor de gezondheid. Ook heeft de NVWA monsters genomen van slootwater (verontreinigd met GenX en PFOA) en kuilvoer (verontreinigd met PFOA). Er is alleen voldoende informatie over de overdracht van PFOA uit (sloot)water en (kuil)voer naar melkkoeien. Daarom kon alleen voor PFOA een inschatting gemaakt worden van de concentraties in koemelk en rundvlees. Deze geschatte PFOA concentraties vormen geen risico voor de volksgezondheid.

BuRO heeft hierover op 16 juli een advies uitgebracht aan de minister van Medische Zorg en Sport en de Inspecteur-Generaal van de NVWA. Dit advies en de onderliggende beoordelingen van RIVM en WFSR zijn te vinden op de website van de NVWA. Deze documenten zijn Engelstalig.

15 juli 2019: Risicogrenzen voor PFAS in landbouwgrond

Het RIVM heeft de risicogrenzen bepaald voor PFAS in grond die wordt gebruikt voor akkerbouw en veeteelt. Eerder leidde het RIVM al algemene risicogrenzen af voor grond en bagger. De nieuwe risicogrenzen zijn bedoeld om overheden te helpen bij het maken van beleid over hergebruik van grond en bagger in landbouwgebieden.

Wanneer grond of bagger niet voldoen aan deze waarden, kan besloten worden om grond of bagger niet te gebruiken in agrarisch gebied. Ook kan met aanvullend onderzoek wordt bepaald worden of PFAS lokaal daadwerkelijk een probleem vormen. Dit kan bijvoorbeeld door concentraties van PFAS in gewassen en andere landbouwproducten te meten.

Wilt u meer weten over de achtergronden bij deze risicogrenzen en hoe ze kunnen worden gebruikt? Kijk dan op de pagina met veelgestelde vragen.

9 april 2019: Risicogrenzen voor PFOS, PFOA en GenX voor toepassen van grond en bagger

Het RIVM heeft in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat risicogrenzen berekend voor PFOS, PFOA en GenX in grond en bagger. Bij concentraties onder de risicogrenzen voor de bodemgebruiksfuncties landbouw/natuur, wonen en industrie zijn de risico’s voor de mens en het ecosysteem aanvaardbaar. Lees meer.

9 april 2019: Risicogrens voor GenX in bodem en grondwater

Het RIVM heeft een risicogrens berekend voor GenX in bodem en grondwater. Overheden kunnen de risicogrens gebruiken om te bepalen of de kwaliteit van de grond en het grondwater een risico vormt voor mens en milieu, en of maatregelen nodig zijn. Lees meer.

25 maart 2019: Groenten uit Helmondse moestuin veilig

Mensen met een moestuin in de buurt van het bedrijf Custom Powders in Helmond kunnen veilig hun zelf geteelde groenten eten. Het bedrijf heeft in het verleden GenX en PFOAperfluoroctaanzuur -houdende poeders gedroogd waarbij deze stoffen via de lucht in het milieu terecht zijn gekomen. De gezondheidskundige grenswaarden voor de inname van deze stoffen worden niet overschreden. Dat blijkt uit onderzoek van het RIVM. Lees meer.

13 december 2018: Discussie over gezondheidskundige grenswaarde PFOA perfluoroctaanzuur (perfluoroctaanzuur )

De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA Europese Voedselveiligheidsautoriteit (Europese Voedselveiligheidsautoriteit) Europese Voedselveiligheidsautoriteit ) heeft een voorlopige gezondheidskundige grenswaarde voor PFOA en PFOS perfluoroctaansulfonaten (perfluoroctaansulfonaten) gepubliceerd. De door EFSA voorgestelde voorlopige grenswaarde voor PFOA is 15 maal strenger dan de gezondheidskundige grenswaarde die RIVM in 2016 heeft afgeleid. Het RIVM heeft vragen gesteld over de wetenschappelijke onderbouwing van de gepubliceerde grenswaarden. Het RIVM herziet - gezien het voorlopige karakter van de grenswaarden - eerdere adviezen niet. Lees meer.

27 september 2018: Bodem en irrigatiewater in moestuinen rond Chemours kunnen worden gebruikt

Het RIVM heeft de bodem en het gebruikte irrigatiewater onderzocht in 11 moestuinen in de omgeving van Duport/Chemours. Uit de analyses blijkt dat de bodem en het irrigatiewater gebruikt kunnen worden voor moestuingebruik. Hiermee komt het voorlopige advies om het irrigatiewater, daar waar hoge gehalten zijn gemeten,  niet te gebruiken te vervallen. Lees meer.

10 september 2018: Nieuwe methode voor toxicologische beoordeling perfluor mengsels

Perfluor (PFAS Per- en polyfluoralkylstoffen (Per- en polyfluoralkylstoffen )) is een stofgroep waaronder de stoffen PFOS, PFOA en GenX vallen. Perfluorstoffen komen vaak gezamenlijk als verontreiniging voor in grond, grondwater of drinkwater. Recent zijn er veel gevallen waarin verontreiniging met perfluorstoffen tot bezorgdheid leidt in verband met mogelijke gezondheidseffecten. In 2016 heeft het RIVM voor PFOA een gezondheidskundige grenswaarde afgeleid. Het RIVM heeft nu een methode ontwikkeld om het risico van een PFAS mengsel te bepalen ten opzichte van deze grenswaarde voor PFOA. Deze zogenaamde Relative Potency Factor approach (RPF) is opgenomen in het handelingskader PFAS. Dit kader beschrijft hoe op een praktische wijze omgegaan kan worden met deze stoffen in grond, grondwater en drinkwater.

9 juli 2018: Tussenresultaten onderzoek PFOA en GenX in bodem en irrigatiewater moestuinen

Bij enkele moestuinen in Sliedrecht en Papendrecht zijn sterk verhoogde concentraties PFOA en/of GenX gemeten in slootwater of opgevangen regenwater. Het RIVM adviseert voorlopig om het water op die locaties niet te gebruiken voor moestuin of veedrenking. De bodem is op deze locaties wel geschikt voor moestuingebruik. Dit is staat in een brief waarmee het RIVM de gemeenten Dordrecht, Papendrecht en Sliedrecht tussentijds heeft geïnformeerd over het onderzoek naar PFOA en GenX in het irrigatiewater van 11 moestuinen in de omgeving van de fabriek van DuPont/Chemours. De volledige rapportage volgt in september. De gemeenten hebben de betreffende moestuinders op de hoogte gesteld van deze tussenresultaten.

5 juni 2018: Aangepaste risicogrenzen PFOA voor grond en grondwater

Het RIVM heeft de eerder in opdracht van de gemeente Dordrecht afgeleide risicogrenzen voor perfluoroctaanzuur (PFOA) in grond en grondwater herzien. De hoogte van deze waarden is sterk afhankelijk van het gebruik van de grond. Lees meer.

15 mei 2018: RIVM schat bandbreedte voor risicogrens GenX in oppervlaktewater

Het RIVM heeft een schatting gemaakt van de bandbreedte voor een risicogrens van GenX in oppervlaktewater. Het is op dit moment niet mogelijk om de risicogrens voor GenX in oppervlaktewater preciezer vast te stellen, omdat gegevens over de opname van GenX-stoffen in vissen ontbreken.

De Provincie Zuid-Holland heeft Chemours in het kader van het vergunningtraject opgedragen om deze informatie te leveren. Het bedrijf heeft hiermee ingestemd, maar de gevraagde bioaccumulatiestudie is nog niet beschikbaar. Vanwege de urgentie heeft het RIVM de bandbreedte van de risicogrenzen voor oppervlaktewater geschat door gegevens voor PFOA te gebruiken. De geschatte bandbreedte ligt tussen de 48 en 118 nanogram per liter.

• Advies beoordeling GenX in oppervlaktewater
• GenX in oppervlaktewater
• Kamerbrief advieswaarde GenX in oppervlaktewater

7 maart 2018: Blootstelling GenX en PFOA via moestuingewassen overschrijdt grenswaarden niet

In principe is het veilig om gewassen te eten uit moestuinen in Dordrecht, Papendrecht en Sliedrecht. Toch adviseert het RIVM om gewassen uit moestuinen binnen een straal van een kilometer rondom de fabriek met mate te consumeren (niet te vaak of te veel). Reden hiervoor is dat omwonenden ook via drinkwater en lucht met GenX en PFOA in aanraking komen of zijn gekomen.

Nieuwsbericht over moestuinonderzoek 

16 januari 2018 : Geen risico’s voor zwemmers in twee verontreinigde wateren Noord-Brabant

De verontreiniging van GenX op twee locaties in Helmond leidt naar verwachting niet tot een gezondheidsrisico voor zwemmers. Dit blijkt uit een voorlopige risicoschatting van het RIVM in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, op basis van metingen van Waterschap Aa en Maas.  Het RIVM heeft daarbij rekening gehouden met het inslikken van water  tijdens het zwemmen, opname via de huid en inademing van GenX. Het Waterschap heeft ook GenX aangetroffen in een vijver op het bedrijventerrein, maar deze vijver wordt niet als zwemwater gebruikt.

Kamerbrief 'Stand van zaken GenX'

12 december 2017: Uitkomsten vervolg bloedonderzoek

De GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) ZHZ Zuid-Holland Zuid (Zuid-Holland Zuid) (onderdeel van de Dienst Gezondheid & Jeugd) heeft – op verzoek van het RIVM - gesprekken gevoerd met veertien deelnemers aan het eerdere bloedonderzoek, die een bloedwaarde hadden van 21 nanogram PFOA perfluoroctaanzuur (perfluoroctaanzuur ) per milliliter bloed of meer. Op basis van de gesprekken lijkt langdurig en dichtbij de fabriek wonen een duidelijk bron van deze hogere bloedwaarden te zijn.

Het is nog onduidelijk of producten uit eigen tuin een bron van hogere bloedwaarden PFOA zijn. Resultaten uit het nog lopende moestuinonderzoek kunnen hier meer inzicht in geven. Van zwemmen in de Merwede is het onduidelijk of dit een bron van hogere waarden  kan zijn.

De GGD sprak met de deelnemers ook over andere mogelijk bronnen van PFOA-blootstelling, zoals hobby’s, stoffering of meubilering in huis, huisdieren, gebruik van consumentenproducten, drinkwater, andere voedingsmiddelen en aard van het werk. Deze zaken lijken geen bron voor een hogere waarde voor PFOA in bloed te zijn.

20 november 2017: GenX in drinkwater van drie drinkwaterbedrijven verhoogd, maar veilig

Omdat metingen de aanwezigheid van de stof FRD-903 2,3,3,3-tetrafluor-2-(heptafluoropropoxy)propaanzuur (2,3,3,3-tetrafluor-2-(heptafluoropropoxy)propaanzuur) (een onderdeel van GenX), in oevergrondwater en drinkwater aantoonden, heeft het ministerie van IenW Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat ) het RIVM gevraagd om meer inzicht te geven in de aanwezigheid en verspreiding van deze stof in drinkwater en haar bronnen. Voor dit onderzoek leverden de tien Nederlandse drinkwaterbedrijven analyseresultaten van drinkwater, en werkte het RIVM samen met het wateronderzoekinstituut KWR Watercycle Research Institute (Watercycle Research Institute).

In een deel van het drinkwater en de bronnen van waterbedrijf Oasen is FRD-903 aangetoond, in het gebied van de Beneden-Merwede. De stof is in lagere concentraties gevonden in drinkwater van Evides en Dunea, die water uit de Maas innemen.

30 augustus 2017: RIVM neemt monsters van groenten

Op 30 en 31 augustus nemen medewerkers van het RIVM groenten uit moestuinen mee voor onderzoek. Het gaat om 10 moestuinen in de omgeving van het bedrijf Dupont/Chemours. Medewerkers van het RIVM onderzoeken niet alleen de groenten zelf, maar ook de bodem en het water waarmee de gewassen worden besproeid. Zij nemen de groenten, het water en de bodem mee naar een laboratorium.

Het doel van het RIVM onderzoek is om te bepalen of mensen met een moestuin in de buurt van DuPont/Chemours de groenten veilig kunnen eten. Hierbij meten we alleen de gehalten van de stoffen GenX en PFOA in of op de groenten. De resultaten van het onderzoek worden begin 2018 bekendgemaakt.

7 augustus 2017:   Vervolgonderzoek naar GenX en PFOA in groente en fruit

Naar aanleiding van een verkennend onderzoek van de Vrije Universiteit Amsterdam (VU Vrije Universiteit Amsterdam (Vrije Universiteit Amsterdam)) naar het gehalte PFOA en GenX in gras en bladeren in de omgeving van het bedrijf Chemours, is onduidelijkheid ontstaan over de veiligheid van het eten van groenten en fruit uit eigen tuin.
Op 7 augustus 2017 heeft op initiatief van de provincie Zuid-Holland, het Ministerie van Infrastructuur en Milieu en de gemeenten Dordrecht, Papendrecht en Sliedrecht, de Omgevingsdienst Zuid-Holland-Zuid en de Dienst Gezondheid & Jeugd een gesprek plaatsgevonden tussen het RIVM en de VU. Met een vervolgonderzoek naar het GenX- en PFOA-gehalte in fruit en groente uit eigen tuin willen de overheden mogelijke zorg en resterende onduidelijkheid bij omwonenden wegnemen. Het RIVM is daarom gevraagd om binnen enkele weken een onderzoeksvoorstel te maken.  

naar bericht gemeente Dordrecht

3 augustus 2017: RIVM publiceert risicoschatting GenX  in drinkwater

De concentratie FRD-903  – een stof die wordt gebruikt bij GenX technologie – in  drinkwater  overschrijdt de richtwaarden in de toekomst  – en bij de huidige emissie - nét niet. Dat blijkt uit een risicoschatting van het RIVM op basis van berekeningen van het drinkwaterbedrijf Oasen. Een richtwaarde geeft aan hoeveel een mens van de stof mag binnenkrijgen zonder daar gezondheidsschade aan over te houden. Het RIVM heeft deze richtwaarde in 2016 berekend. Op dit moment – en ook de eerstkomende jaren - zijn er geen overschrijdingen van de norm voor FRD-903.

naar het nieuwsbericht naar rapport oasen

3 augustus 2017: RIVM-analyse onderzoek VU naar GenX en PFOA op gras en bladeren

Het RIVM heeft op verzoek van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (I&M Ministerie van Infrastructuur & Milieu (Ministerie van Infrastructuur & Milieu)) het onderzoek van de Vrije Universiteit (VU) naar GenX en PFOA op gras en bladeren in de omgeving van de Chemours als onafhankelijke partij geëvalueerd. In deze brief aan het Ministerie van Infrastructuur en Milieu staan de bevindingen van RIVM.

3 augustus 2017: Beantwoording Kamervragen

Staatssecretaris Dijksma (IenM Infrastructuur en Milieu (Infrastructuur en Milieu)) beantwoordt de vragen van D66 naar aanleiding van een artikel in de Volkskrant over GenX en PFOA in de omgeving van Chemours. Daarnaast stuurt zij een brief op verzoek van de vaste commissie voor Infrastructuur en Milieu over ditzelfde onderwerp.

Kamervragen D66
Brief vaste Commissie voor Infrastructuur en Milieu

21 juli 2017: Verkennend onderzoek VU over GenX en PFOA op gras en bladeren

De VU publiceert de resultaten van een verkennend onderzoek naar GenX en PFOA op gras en bladeren in de omgeving van Chemours. De VU heeft op vijf locaties in een straal van 50 meter tot drie kilometer rond Chemours monsters genomen van gras en bladeren en de gehalten PFOA en GenX geanalyseerd. Op basis daarvan adviseert de VU mensen uit voorzorg voorlopig geen groente en fruit uit eigen tuin te eten. De VU benadrukt zelf dat het vanwege deze kleinschalige opzet gaat om een verkennend onderzoek. Het doel van het onderzoek van de VU was om vast te stellen of GenX-stoffen (en PFOA) in de omgeving van Chemours kunnen worden gevonden. Omdat het GenX en PFOA op gras en bladeren van bomen zit, kan het ook verwacht worden op groenten of fruit in lokale tuintjes. Dit is nu nog niet onderzocht en moet volgens de VU nog wel worden vastgesteld. Het RIVM heeft contact opgenomen met de onderzoekers van de  Vrije Universiteit om in overleg te bekijken wat de resultaten betekenen en om te bezien of nadere analyse nodig is.