Op 23 januari is de première van de film Dark Waters in Nederland. Deze film vertelt het verhaal van advocaat Robert Bilott die eind jaren 90 een juridische strijd aanspant tegen chemiebedrijf DuPont. Aanleiding is een boer uit Parkersburg, West Virginia in Amerika, die overtuigd is dat zijn vee sterft door lozingen van gif door de nabij gelegen fabriek van DuPont.
De film roept mogelijk vragen op over de risico’s van PFOA (perfluoroctaanzuur), andere PFAS (Per- en polyfluoralkylstoffen) en chemische stoffen in het algemeen voor gezondheid en milieu in Nederland. Of bijvoorbeeld de vraag in hoeverre de situaties in de Verenigde Staten en Nederland vergelijkbaar zijn. Dat is begrijpelijk.
In Nederland (Dordrecht) staat een fabriek van Chemours (voorheen Dupont) waar PFAS worden verwerkt. Net als in andere landen worden in Nederland PFAS houdende producten gebruikt. Ook weten we dat een aantal PFAS in het milieu in Nederland voorkomt, bijvoorbeeld in de bodem . Er zijn ook verschillen en de verontreiniging is in Nederland veel minder ernstig dan in de Verenigde Staten.
De situatie in de Verenigde Staten leidde in 2015 tot vragen over de veiligheid voor omwonenden, werknemers en het milieu rond het bedrijf DuPont/Chemours in Dordrecht. Het RIVM deed in 2016 onderzoek naar mogelijke gezondheidsrisico’s voor omwonenden van dit bedrijf. Naast de schadelijkheid van de stof bepaalt de hoeveelheid van een stof die iemand inademt, of inslikt, het risico voor de gezondheid. De langdurige blootstelling aan PFOA in het verleden heeft bij omwonenden die dichtbij dit bedrijf woonden mogelijk gezondheidseffecten veroorzaakt . De blootstelling van de omwonenden van de fabriek in Dordrecht is veel lager dan bij de omwonenden van de fabriek in Parkersburg. In West Virginia waren de concentraties in drinkwater in een relatief groot gebied vele malen hoger dan de Nederlandse situatie . Ook de concentraties in het bloed van de omwonenden in Parkersburg waren duidelijk hoger dan berekend voor de omwonenden van de fabriek in Dordrecht . Het aantal omwonenden dat aan PFOA is blootgesteld in West Virginia is veel groter dan in de omgeving van Dordrecht. Het RIVM verwacht op basis van de huidige kennis dat de gezondheidsrisico’s door blootstelling aan PFOA in Nederland beperkt zijn.
Naast PFOA bestaan er vele verschillende PFAS waarvan we niet alle eigenschappen kennen en niet weten of deze in Nederland aanwezig zijn. Hierdoor is het onbekend of deze PFAS risico’s geven voor mensen of het milieu. We weten wel dat veel PFAS niet of nauwelijks afbreken in het milieu. Ze verspreiden zich vaak makkelijk en als ze in het milieu terecht zijn gekomen, zijn ze hier niet makkelijk uit te verwijderen. Emissies van deze stoffen zijn daarom onwenselijk. Mede op advies van RIVM zijn verschillende PFAS, zoals PFOA, PFOS (perfluoroctaansulfonaten) en GenX-stoffen in Nederland aangemerkt als ‘zeer zorgwekkende stoffen’. Hier lees je hoe de Nederlandse overheid er voor zorgt dat emissies van deze stoffen zoveel mogelijk beperkt worden. De minister van Milieu heeft in december 2019 aangekondigd dat Nederland zich in gaat spannen voor een Europees PFAS-verbod. Hiermee wordt het probleem bij de bron aangepakt. Het RIVM gaat hier samen met het departement aan werken.
Meer informatie staat in het onderdeel Risico’s voor gezondheid en milieu.