Samenvatting

De kwaliteit van het grond- en oppervlaktewater in Nederland voldoet nog niet overal aan de Europese normen. Om dit te verbeteren, is er mestbeleid van kracht. Om de effecten van dit beleid te volgen, monitort het Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid (LMM) de waterkwaliteit op landbouwbedrijven en de landbouwpraktijk.

De invloed van mest op het grondwater is het beste te onderzoeken in ondiep grondwater. Maar in de Lössregio in het heuvelachtige Zuid-Limburg zit het grondwater vaak heel diep, tientallen meters onder het oppervlak. Daarom wordt daar meestal in het bodemvocht gemeten. Het bodemvocht is het water dat zich in de poriën tussen bodemdeeltjes bevindt: tussen het oppervlak en het dieper liggende grondwater in.

Naast het LMM Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid (Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid) meten andere partijen in de Lössregio hoeveel nitraat er in het bodemvocht zit. Zij gebruiken daarvoor andere methoden dan het LMM en komen soms tot andere resultaten. Het RIVM onderzocht welke processen er spelen bij verschillende meetmethoden en hoe die de gemeten waterkwaliteit beïnvloeden. Ook onderzocht het RIVM hoe betrouwbaar en vergelijkbaar de metingen van het LMM zijn.

Hieruit blijkt dat de metingen van het LMM een betrouwbaar beeld geven van de waterkwaliteit in de Lössregio. Het meetprotocol van het LMM hoeft niet te worden aangepast. De LMM-meetmethoden laten goed zien hoe de waterkwaliteit in de loop van de tijd verandert (trend) en hoe het er nu precies voor staat (toestand).

Dit onderzoek is nuttig voor onderzoekers en beheerders die meten welke stoffen, vooral nitraat, er in het bodemvocht zitten. Het brengt de resultaten samen van de onderzoeken naar de meetmethoden van het LMM die tussen 2014 en 2025 zijn gedaan. De onderzoeken keken naar de invloed van de manier waarop de grond wordt verzameld en behandeld, en waarop het water uit de grond wordt gehaald, op de gemeten waterkwaliteit.