- Publicatiedatum
- 18-11-2024
Samenvatting
Elk jaar wordt in Nederland per bacteriesoort geteld welk percentage resistent is tegen antibiotica. Een resistente bacterie is ongevoelig voor antibiotica. In Nederland was in 2023 het deel van de resistente bacteriën ongeveer even groot als in 2022. Bij sommige bacteriesoorten kwam resistentie in de afgelopen 5 jaar iets minder vaak voor. Vergeleken met andere Europese landen is de antibioticaresistentie in Nederland nog laag.
Toch worden zeer resistente bacteriën steeds vaker gevonden. Dat zijn bacteriën die resistent zijn tegen verschillende antibiotica tegelijk en tegen antibiotica die in zeldzame gevallen als laatste redmiddel worden gebruikt. Deze zeer resistente bacteriën komen regelmatig voor bij mensen die in het buitenland in het ziekenhuis hebben gelegen. Infecties door deze bacteriën kunnen moeilijk worden behandeld. Alertheid op resistente bacteriën blijft daarom nodig.
Maatregelen om infecties te voorkomen, zoals handen wassen en andere hygiënemaatregelen, zijn nodig om te voorkomen dat antibioticaresistente bacteriën zich verspreiden. Ook moet onjuist en onnodig gebruik van antibiotica zo veel mogelijk worden voorkomen, omdat bacteriën hierdoor antibioticaresistent worden.
In 2023 hebben huisartsen ongeveer even vaak antibiotica voorgeschreven als in 2019, het jaar voor de coronapandemie. In de periode 2020-2022 gebeurde dat in Nederland minder vaak. In ziekenhuizen is in 2023 juist iets meer antibiotica gebruikt dan in de jaren voor de coronapandemie. Ook zijn in ziekenhuizen en verpleeghuizen in 2023 meer uitbraken gemeld van infecties door resistente bacteriën dan in 2022, maar nog altijd minder dan in de jaren voor de pandemie.
De maatregelen die in Nederland zijn genomen om antibioticaresistentie te bestrijden, reiken verder dan de gezondheidszorg bij mensen (one health). Resistente bacteriën komen namelijk ook voor bij dieren, in voeding en in het milieu. Het antibioticumgebruik in de Nederlandse veehouderij is sinds 2009 flink gedaald, maar die daling vlakt nu af. Voor de antibioticaresistentie bij dieren geldt hetzelfde. De antibiotica die cruciaal zijn om infecties bij mensen te behandelen, worden alleen bij hoge uitzondering gebruikt voor landbouwhuisdieren. Hierdoor komt resistentie tegen antibiotica die voor mensen belangrijk zijn, weinig voor.
Dit blijkt uit de jaarlijkse rapportage NethMap (Consumption of antimicrobial agents and antimicrobial resistance among medically important bacteria in the Netherlands)/MARAN (Monitoring of antimicrobial resistance and antibiotic usage in animals in the Netherlands) 2024. Hierin presenteren verschillende organisaties samen de gegevens over het antibioticumgebruik en -resistentie in Nederland, voor mensen en dieren.
Abstract
Every year in the Netherlands, it is determined for each type of bacterium which percentage is resistant to antibiotics. A resistant bacterium has become insensitive to antibiotics. In the Netherlands, the percentage of resistant bacteria in 2023 was around the same as in 2022. For some types of bacteria, the resistance percentage has dropped slightly over the past five years. Compared to other European countries, antimicrobial resistance in the Netherlands is still low.
However, highly resistant bacteria are increasingly being found. These are bacteria that are resistant to several antibiotics at the same time and to antibiotics that are used as a last resort in rare cases. These highly resistant bacteria are common in people who have been hospitalised abroad. Infections caused by these bacteria can be difficult to treat. Alertness to resistant bacteria therefore remains necessary.
Measures to prevent infections, such as thorough hand washing and other hygiene measures, are needed to prevent resistant bacteria from spreading. In addition, incorrect and unnecessary antibiotic use should be prevented as much as possible, because this makes bacteria resistant to antibiotics.
In 2023, general practitioners prescribed antibiotics approximately as often as in 2019, the year before the COVID-19 pandemic. This happened less often in the Netherlands in the period 2020–2022. In hospitals, slightly more antibiotics were used in 2023 than in the years before the COVID-19 pandemic. Furthermore, in 2023, hospitals and nursing homes reported more outbreaks of resistant bacteria than in 2022, but nevertheless fewer than in the years before the pandemic.
The measures that have been taken in the Netherlands to combat antimicrobial resistance go beyond human healthcare (one health). This is because resistant bacteria are also carried by animals and are present in food and the environment. Antibiotic use in Dutch livestock farming has fallen significantly since 2009, but this decline is now levelling off. The same applies to antimicrobial resistance in animals. Antibiotics that are crucial for the treatment of infections in humans are only used for livestock and other kinds of animals in extremely rare cases. As a result, resistance to antibiotics that are important for humans is rare.
These are the findings of the annual NethMap/MARAN report for 2024. In this report, a number of organisations present data about antibiotic use and antimicrobial resistance in the Netherlands for both humans and animals.
Uitgever
- Instituut
- Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM
Resterend
- Grootte
- 8236 kb