Samenvatting

Dit rapport beschrijft de mogelijkheden voor verdere ontwikkeling van het RIVM-instrumentarium voor de analyse van de penetratiegraad van milieutechnische maatregelen die in het praktijkstadium verkeren. Een dergelijke analyse houdt in dat diffusiepatronen van technische maatregelen op basis van de achterliggende drijvende krachten vanuit het verleden worden verklaard en naar de toekomst toe worden ingeschat. Deze informatie is van belang voor de ontwikkeling van de modellen die het RIVM gebruikt voor diagnose en prognose van de milieukwaliteit in het kader van de Milieubalans (MB) en Milieuverkenning (MV). Beleidsmakers kunnen deze informatie gebruiken voor de invulling van het milieugerichte technologiebeleid. Tot nu toe worden binnen het RIVM diffusieprocessen van technische maatregelen vooral verklaard en ingeschat op basis van informatie over wettelijke regelingen en voorschriften die vanuit het milieubeleid worden ingegeven. Over de mate van uitvoering en handhaving van het milieubeleid zijn echter nauwelijks gegevens beschikbaar. Informatie over andere drijvende krachten is tot op zekere hoogte wel aanwezig, maar het is onduidelijk hoe volledig deze is. Op basis van recente inzichten vanuit de technologiedynamica en een kwalitatieve toetsing van deze inzichten aan enkele case-studies, is een raamwerk ontwikkeld. Hierin wordt een overzicht van een 14-tal factoren geboden waarmee de drijvende krachten achter de diffusie van technieken op een gestructureerde manier gekarakteriseerd kunnen worden. Ook is een eerste aanzet gedaan tot de ontwikkeling van indicatoren.