Samenvatting

Sinds 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de zorg en ondersteuning van mensen met een beperking of psychische problemen. Dit is geregeld in de Wmo Wet maatschappelijke ondersteuning (Wet maatschappelijke ondersteuning) 2015 (Wet maatschappelijke ondersteuning). Deze wet zorgt ervoor dat mensen zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen en kunnen meedoen in de samenleving. Onder deze wet vallen bijvoorbeeld huishoudelijke hulp, aanpassingen in de woning en dagbesteding. 

De vraag naar deze hulp wordt steeds groter, waardoor de kosten voor de overheid stijgen. Gemeenten zoeken daarom naar een manier waarmee ze hun inwoners het beste kunnen blijven ondersteunen tegen acceptabele kosten. Het RIVM en Cebeon onderzochten hoe gemeenten deze wet uitvoeren en wat de kosten ervan zijn. Dat blijkt per gemeente sterk te verschillen. Het verschilt bijvoorbeeld welke opdrachten gemeenten aan zorgaanbieders geven en welke financiële afspraken zij daarbij maken. 

Het RIVM en Cebeon concluderen dat de manier van uitvoering moet passen bij de lokale situatie. Dan zijn ook de kosten beter onder controle te houden. 

In gemeenten waar veel inwoners complexe problemen hebben, kunnen inwoners hun hulpvragen direct bij zorgaanbieders indienen. Gemeenten met minder complexe problemen beantwoorden de hulpvragen vaker zelf. Gemeenten met een gemiddelde complexiteit van problemen lijken nog zoekende hoe ze dit efficiënt kunnen organiseren. 

Een maatschappelijk vraagstuk is welke ondersteuning inwoners mogen verwachten van gemeenten. Bijvoorbeeld waar de grens ligt tussen samenredzaamheid en eigen bijdragen in de kosten, versus ondersteuning vanuit de overheid. Het RIVM en Cebeon vinden het belangrijk dat de rijksoverheid daarop een visie ontwikkelt. Dit helpt gemeenten om inwoners duidelijk aan te geven welke ondersteuning zij kunnen verwachten. 

Dit onderzoek is gedaan in opdracht van het ministerie van VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport). Het is onderdeel van een groter onderzoek van het ministerie van VWS en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) over de vraag hoe de Wmo betaalbaar en uitvoerbaar kan worden gehouden.