Wat en waarom
Vooral op latere leeftijd, maar soms ook al jong, krijgen mensen chronische ziekten. Voorbeelden zijn hart- en vaatziekten, diabetes, kanker, COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease (chronische bronchitis of longemfyseem) ) en aandoeningen van het bewegingsapparaat. Dit heeft veel impact op hun lichamelijk en geestelijk welbevinden. Aangezien mensen steeds ouder worden, neemt ook het aantal mensen met een chronische ziekte toe. Daar komt bij dat steeds meer mensen meer dan één chronische ziekte hebben. Het is van belang deze ziekten zo veel mogelijk te voorkomen. Dat levert een betere kwaliteit van leven op en voorkomt onnodige zorg.
Het RIVM kijkt hoe vaak chronische ziekten voorkomen en onderzoekt de oorzaken ervan. Veel van deze oorzaken zijn te beïnvloeden met preventieve maatregelen, zoals een gezonde leefstijl: niet roken, voldoende bewegen, gezond eten en een gezond gewicht hebben. Een onderdeel van dit onderzoek is risicogroepen opsporen: welke doelgroepen zouden het meest kunnen profiteren van bepaalde preventieve maatregelen? Een voorbeeld is onderzoek naar de aanwezigheid van bepaalde stoffen in bloed die kunnen voorspellen of een bepaalde ziekte optreedt. Op basis hiervan kunnen preventieve maatregelen vroegtijdig en bij de groep mensen die er meest bij gebaat is, worden ingezet.
Daarnaast wordt onderzocht hoe mensen functioneren als zij een chronische ziekte hebben. Dit kan eraan bijdragen dat ouderen langer zelfstandig kunnen wonen en maatschappelijk actief kunnen blijven.
Hoe en met wie
Het RIVM geeft heldere informatie, eenduidige cijfers over de mate waarin chronische ziektes voorkomen (epidemiologie). Op basis hiervan kunnen het beleid en maatregelen worden vastgesteld. Cijfers over chronische ziekten worden bijgehouden op www.volksgezondheidenzorg.info. Gegevens over de vijf belangrijkste chronische ziekten (longkanker, diabetes, hart- en vaatziekten, en COPD) zijn bijeengebracht in de Staat van Volksgezondheid en Zorg (StaatVenZ (Staat van Volksgezondheid en Zorg)). Daarin staat bijvoorbeeld aangegeven hoe vaak zij van welke zorg gebruikmaken. Ook berekent de Kosten van Ziekten Studie eens per vier jaar hoeveel kosten ermee gepaard gaan.
Voor de epidemiologische studies wordt onder meer gebruik gemaakt van gegevens uit langlopende studies, zogeheten cohortstudies. Hierin wordt van een grote groep mensen op meerdere momenten in hun leven de gezondheid gevolgd. Daardoor kan bijvoorbeeld de samenhang worden onderzocht tussen bepaalde leefgewoontes en bepaalde ziekten. Daarnaast wordt (dier)experimenteel onderzoek gedaan om mechanismen van ziekten bloot te leggen, zoals effecten van een verstoring van het dag- en nachtritme op de gezondheid van muizen. Het RIVM werkt hiervoor samen met universiteiten en andere instituten. Ook neemt en het RIVM deel aan verschillende internationale samenwerkingsverbanden.