Wat en waarom?
Een goed werkend immuunsysteem houdt ons gezond. Het kan ons beschermen tegen infectieziekten, maar houdt ook chronische ziekten als kanker, allergieën of auto-immuniteit in bedwang. Met kennis over de werking van het immuunsysteem kunnen ziekten worden voorkomen. Het RIVM wil daarom inzicht krijgen in de werking van het immuunsysteem bij de bestrijding van infectieziekten.
Wat gebeurt er als het immuunsysteem in actie moet komen tegen een ziekteverwekker, zoals een virus of een bacterie? Het is van belang dat het lichaam op maat reageert om zo de infectie te voorkomen of effectief te kunnen bestrijden. Als het immuun systeem te zwak reageert, wordt de infectieziekte niet of onvoldoende aangepakt. Maar je kunt er ook ziek van worden als het te hevig of op de verkeerde manier reageert, zoals bij allergieën of auto-immuniteit.
De kunst is dat het lichaam de ziekteverwekker herkent en op de juiste manier in actie komt. Dit vakgebied is ingewikkeld omdat de reactie van het immuunsysteem per ziekteverwekker verschilt. Ook kan de effectiviteit van het immuunsysteem per leeftijdsgroep verschillen. Zo kunnen bepaalde onderdelen van het immuunsysteem bij ouderen actiever of juist minder actief zijn.
Mensen zijn het beste tegen infectieziekten beschermd als het immuunsysteem de ziekteverwekker al een keer eerder gezien heeft. Daardoor kan het namelijk snel, effectief en specifiek optreden. Vaccinatie maakt gebruik van dit mechanisme: je zorgt dat deze ‘geheugenrespons’ op een veilige manier wordt opgewekt en paraat staat als het nodig is. Het RIVM bewaakt ook de effectiviteit van het Rijksvaccinatieprogramma (RVP (Rijksvaccinatie programma)) en verbetert het zo nodig.
Hoe en met wie?
Het RIVM doet zelf laboratoriumonderzoek en bundelt kennis uit de literatuur. Om goed op de hoogte te blijven is kennis nodig van uiteenlopende vakgebieden, zoals immunologie, chemie, biomedische en klinische wetenschappen en epidemiologie. Daarom wordt samengewerkt met een breed scala aan partners, zoals van universiteiten en kennisinstellingen (zoals TNO, Sanquin) uit binnen- en buitenland. Soms wordt in grote consortia gewerkt zoals in Europese onderzoeksprojecten, bijvoorbeeld de Horizon2020-IMI2-projecten. Hier schuiven behalve universiteiten en overheidsinstellingen ook industriële partners aan. Dit is mogelijk, mits de onafhankelijkheid van het RIVM wordt gewaarborgd in een public private partnership.