Jaargang 5, Nummer 3 / december 2014
Inhoudsopgave:
Redactioneel
ARBO
Geneesmiddelen en Medische Technologie
Consument en voeding
Milieu
Regelgeving
Gezondheid
Ontwikkelingen in Europa
Redactioneel
Na vijf jaargangen gaat het RIVM de KIR (kennis- en informatiepunt risico’s van nanotechnologie)-nano Signaleringsbrief anders insteken. Begin 2015 ontvangt u onze brief in een andere vorm. Het doel blijft hetzelfde: het signaleren van belangrijke ontwikkelingen op het gebied van nanotechnologie en vervolgens het duiden van bijbehorende milieu- en gezondheidsaspecten. Het RIVM kiest in de nieuwe opzet voor een gewijzigde lay-out, maar, belangrijker nog, voor meer interactie en verbinding met onze doelgroepen. We blijven de overwegingen van de RIVM-deskundigen geven bij nano ontwikkelingen, maar willen daar het geluid van andere belanghebbenden directer naast zetten. RIVM wil midden in de samenleving staan. Op dit moment werkt het redactieteam aan de uitwerking van de nieuwe signaleringsbrief. Laat u verrassen in 2015.
ARBO (Arbeidsomstandigheden)
Gezondheidsrisico’s bij het werken met nanomaterialen
Mensen die met nanomaterialen werken dienen alert te zijn op mogelijke gezondheidsrisico’s. Stoffen als nikkel kunnen allergische reacties veroorzaken. Het is vooralsnog moeilijk om te bepalen of juist de nanovorm van dit metaal de gezondheidseffecten veroorzaakt. De Amerikaanse journalistiek doet anders vermoeden. Lees meer
Geneesmiddelen en Medische Technologie
SCENIHR (Scientific Committee on Emerging and Newly Identified Health Risks)-opinie over veiligheidsonderzoek van nanomaterialen in medische hulpmiddelen
Nanomaterialen worden op vele manieren en in verschillende vormen gebruikt in medische hulpmiddelen. De SCENIHR-opinie “Guidance on the determination of potential health effects of nanomaterials used in medical devices” geeft adviezen voor het veiligheidsonderzoek. De SCENIHR besteedt ook aandacht aan medische hulpmiddelen waarbij nanomaterialen kunnen ontstaan na toepassing, bijvoorbeeld bij slijtage van heupimplantaten. Lees meer
Nanogeneesmiddelen: snellere stap van lab naar kliniek
De stap van een experimenteel, innovatief nanogeneesmiddel naar de kliniek is moeilijk. In het onderzoeksprogramma Horizon2020 van de EU (Europese Unie) komen projecten om hiervoor oplossingen te bieden. Samen vormen deze projecten de zogenaamde ‘Translation Hub’. Kansen voor bedrijfsleven en patiënt. Lees meer
Consument en voeding
Zonnebrandcrèmes met nanomaterialen: de feiten op een rij
Zonnebrandcrèmes kunnen als UV (ultraviolet)-filter nanotitaniumdioxide en nanozinkoxide bevatten. Het Europese Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid (SCCS (scientific committee on consumer safety)) heeft twee opinies uitgebracht over mogelijke risico’s voor de consument. Het gebruik op de huid is veilig, maar het SCCS raadt sprays af. Lees meer
Consumentensprays met nanomaterialen
Bij een toenemend aantal sprayproducten claimt de fabrikant dat ze nanomaterialen bevatten. Onduidelijk is vaak of er inderdaad nanomaterialen aan het product zijn toegevoegd. Daarnaast is het lastig om de hoeveelheid nanomaterialen in een aerosol te bepalen en ook is niet helder wat de definitie is van een sprayproduct. Dit alles leidt tot zorgen over consumentenveiligheid. Lees meer
Risicobeoordelingsmethodiek voor nanobestrijdingsmiddelen
Bestrijdingsmiddelen met nanodeeltjes zijn in opkomst. Onduidelijk is of gebruik hiervan leidt tot een verhoogd risico ten opzichte van de gangbare middelen. Voor het antwoord op die vraag is specifieke risicobeoordelingsmethodiek nodig. Uit verschillende hoeken komen hier nu bouwstenen voor. Lees meer
Milieu
Invloed van nanodeeltjes in voedingssupplementen op mens en milieu
Metallische nanodeeltjes worden aan speciale dieetsupplementen toegevoegd. Na uitscheiding door het lichaam komen de deeltjes via de rioolwaterzuiveringsinstallatie in het milieu terecht. Vervolgens kunnen deze nanodeeltjes directe effecten hebben op mens én milieu. Hoe relevant is deze blootstellingsroute voor Nederland? Lees meer
Nanodeeltjes in zonnebrandcrèmes beïnvloeden het mariene ecosysteem
Grootschalig gebruik van zonnebrandcrème met nanodeeltjes heeft invloed op het mariene plankton. Volgens Spaans onderzoek komen er zoveel nanodeeltjes vrij dat dit leidt tot waarneembare effecten. Plankton is de eerste stap in de voedselketen. Het onderzoeksteam sluit daarom doorwerking naar het totale mariene ecosysteem niet uit. Lees meer
Regelgeving
‘Groeperen maakt risicobeoordeling nanomaterialen veel efficiënter’
Van de meeste nanomaterialen bestaan zo veel varianten dat het ondoenlijk is om elke variant afzonderlijk te testen op risico’s voor mens en milieu. Daarom denken wetenschappers na over manieren om nanomaterialen te groeperen. Monique Groenewold, coördinator van KIR-nano, is gevraagd de balans op te maken na twee internationale bijeenkomsten over dit onderwerp. Lees meer
Gezondheid
Leidt blootstelling aan nanomaterialen tot hormoonverstoring?
Recente studies laten zien dat blootstelling aan nanomaterialen de activiteit van het hormoonsysteem kan veranderen. De huidige kennis laat eenduidige conclusies niet toe. Onduidelijk is nog of het deeltjeskarakter van de nanomaterialen of de chemische stofeigenschappen de oorzaak is van de waargenomen effecten. Lees meer
Ophoping nanodeeltjes titaniumdioxide in het lichaam
Titaniumdioxidedeeltjes worden veelvuldig gebruikt in voeding als witte kleurstof (additief E171). Circa 10% van de titaniumdioxidedeeltjes is kleiner dan 100 nanometer, en dus valt het materiaal niet onder de nanodefinitie. Slechts een kleine fractie hiervan wordt opgenomen in de darmen, waarna de deeltjes zich verplaatsen naar andere organen. Verdwijning uit het lichaam gaat echter langzaam waardoor toch geleidelijk ophoping van titaniumdioxide in het menselijk lichaam kan plaatsvinden. Lees meer
Ontwikkelingen in Europa
Verantwoorde ontwikkeling van producten met nanomaterialen
De eigenschappen van nanodeeltjes kunnen veranderen bij de verwerking in producten, en daarmee ook de veiligheid. Een verantwoorde ontwikkeling van producten met nanomaterialen staat centraal in een aantal Europese projecten. Bedrijfsleven, overheid én consument zijn gebaat bij vroegtijdige duidelijkheid over de veiligheid van nanoproducten. Lees meer