De PIM (Pneumokokken Iets Minder) (Pneumokokken Iets Minder)-studie was een onderzoek naar de effecten van verschillende vaccinatieschema’s tegen pneumokokken. Vooral jonge kinderen kunnen erg ziek worden van een infectie met pneumokokken. Voorbeelden van deze ernstige ziekten zijn hersenvliesontsteking en bloedvergiftiging.
Waarom de PIM-studie?
Sinds juni 2006 biedt het Rijksvaccinatieprogramma (RVP (Rijksvaccinatie programma)) inentingen aan tegen pneumokokkenbacteriën. Baby’s kregen toen op de leeftijd van 2, 3, 4 en 11 maanden een vaccinatie met Prevenar. Dit pneumokokkenvaccin beschermt zeer goed tegen ernstige ziekten door de 7 belangrijkste pneumokokken-typen.
In Europa worden verschillende pneumokokkenvaccinatieschema’s gebruikt. Ze verschillen in:
- het aantal prikken (3 of 4)
- de leeftijd waarop de baby het vaccin krijgt
Bij alle vaccinatieschema’s is de bescherming tegen pneumokokkenziekte goed. Het is nog wel onduidelijk wat het beste schema is voor de vorming van afweerstoffen tegen pneumokokken. Dit onderzochten we in de PIM (Pneumokokken Iets Minder)-studie.
Wat onderzochten we in de PIM-studie?
De PIM-studie was een gerandomiseerd, gecontroleerd onderzoek naar het effect van:
- verschillende vaccinatieschema’s
- minder prikken
- andere prikmomenten
op de afweerrespons tegen pneumokokken.
In het PIM-onderzoek kregen kinderen het pneumokokkenvaccin Prevenar-13. Dit vaccin beschermt tegen 13 pneumokokkentypes. In onder andere de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk zat dit vaccin al in het vaccinatieprogramma.
In de PIM-studie gebruikten we 4 verschillende vaccinatieschema’s. Een deel van de kinderen kreeg de pneumokokkenprikken op iets latere leeftijd. Een ander deel kreeg de inentingen met meer tijd ertussen. De kans bestond dat de kinderen dan beter en langer beschermd zijn, omdat het afweersysteem mogelijk beter kan reageren. Verder onderzochten we het effect van één pneumokokkenprik minder. Dit is minder belastend voor het kind.
Deelnemende baby’s werden thuis gevaccineerd met Prevenar-13. Op 4 tijdstippen namen we bij het kind een bloedmonster af. We onderzochten daarmee welk van de 4 vaccinatieschema’s de beste afweerrespons geeft tegen de 13 verschillende pneumokokkentypen.
De deelnemende kinderen werden via loting verdeeld in één van de 4 vaccinatiegroepen:
- Prevenar-13 op 2, 3, 4 en 11 maanden (toenmalige RVP-schema)
- Prevenar-13 op 2, 4, 6 en 11 maanden (het USA (United States of America)-schema)
- Prevenar-13 op 3, 5 en 11 maanden (het Scandinavische schema)
- Prevenar-13 op 2, 4 en 11 maanden (het UK (United Kingdom)-schema)
De kinderen die 3 pneumokokkenprikken kregen, is met 24 maanden een extra vaccinatie met Prevenar-13 aangeboden. Alle kinderen kregen volgens het reguliere RVP op de leeftijd van 2, 3, 4 en 11 maanden de DKTP (difterie kinkhoest tetanus polio)-Hib (haemophilus influenzae type b) prik.
Resultaten van de PIM-studie
Uit het onderzoek bleek dat bij 3 prikken de kinderen goed beschermd zijn. Het is dus niet nodig om 4 prikken te geven. Met de uitkomsten van dit onderzoek besloot de Gezondheidsraad in november 2013 dat het vaccinatieschema in Nederland aangepast kon worden. Sinds eind 2013 kregen alle kinderen de prikken op 2, 4 en 11 maanden. Na de invoering van de kinkhoestvaccinatie voor zwangeren zijn kinderen in de eerste paar maanden beter beschermd tegen kinkhoest. Daardoor werd het schema nog een keer aangepast naar 3, 5 en 11 maanden.
De eerste resultaten van de studie werden begin 2013 afgerond. Deze verwerkten we in rapportages voor de opdrachtgever en artikelen in internationale, peer-reviewed tijdschriften.
Over de vergelijking van 4 verschillende vaccinatieschema’s
Spijkerman J, Veenhoven RH, Wijmenga-Monsuur AJ, et al. Immunogenicity of 13-Valent Pneumococcal Conjugate Vaccine Administered According to 4 Different Primary Immunization Schedules in Infants: A Randomized Clinical Trial. JAMA (Journal of the American Medical Association). 2013;310(9):930–937. doi:10.1001/jama.2013.228052.
Het advies van de gezondheidsraad over het geven van 3 prikken
Vaccinatie van zuigelingen tegen pneumokokkeninfecties (3) | Advies | Gezondheidsraad
Over het verschil in de daling van antistoffen bij het vaccineren met PCV10 (Synflorix®) of PCV13 (Prevenar-13®, een geregistreerd 13-valent pneumokokken-conjugaatvaccin) pneumokokken vaccins. (Resultaten van de PIEN en PIM (Pneumokokken Iets Minder) studies)
van Westen E, Knol MJ, Wijmenga-Monsuur AJ, Tcherniaeva I, Schouls LM, Sanders EAM (Environmental Assessment Module), van Els CACM, Berbers GAM, Rots NY. Serotype-Specific IgG Antibody Waning after Pneumococcal Conjugate Primary Series Vaccinations with either the 10-Valent or the 13-Valent Vaccine. Vaccines (Basel). 2018 Dec 11;6(4):82. doi: 10.3390/vaccines6040082.
PMID: 30544898.
Informatie over de PIM-studie
- Het PIM (Pneumokokken Iets Minder)-onderzoek is uitgevoerd door het Centrum Infectieziektebestrijding (CIb (Centre for Infectious Disease Control)) van het RIVM. We deden dit in samenwerking met het wetenschapsbureau van het Spaarne Gasthuis Hoofddorp, het Nederlands Vaccin Instituut (NVI (Netherlands Vaccine Institute)) en het Wilhelmina Kinderziekenhuis (WKZ (Wilhelmina Children's Hospital)) / Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU (Universitair Medisch Centrum Utrecht)).
- Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn & Sport (VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport)) heeft de opdracht voor het PIM-onderzoek gegeven en heeft de studie gefinancierd.
- Dit onderzoek is door de Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO (Nederlands: Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek)) getoetst en goedgekeurd.
- Aan de PIM-studie deden 100 kinderen mee per vaccinatieschema, 400 kinderen in totaal.
- In het onderzoek is het volgende vaccin gebruikt: Prevenar-13.
- Het PIM-onderzoek liep van eind mei 2010 tot december 2011.
Vragen?
Heeft u vragen over de PIM-studie? Dan kunt u contact opnemen met de onderzoekers van het RIVM. Dit kan via: 088 689 8989 of info@rivm.nl met als onderwerp ‘PIM studie’.
Privacy
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) gebruikt, net als andere organisaties en bedrijven, persoonsgegevens. Wij gebruiken de persoonsgegevens alleen zoals dat volgens de wet mag. Om u daar meer over te vertellen, hebben wij een privacyverklaring opgesteld. Daarin leggen wij uit waarom wij uw persoonsgegevens gebruiken. En hoe wij ervoor zorgen dat uw gegevens goed beveiligd zijn en blijven. We vertellen u in deze privacyverklaring ook wat uw (privacy)rechten zijn. En waar u al uw vragen kunt stellen over privacy en de bescherming van uw persoonsgegevens.