Overzicht van bijzondere meldingen, clusters en epidemieën van infectieziekten in binnen- en buitenland
content
Auteur(s): E. Fanoy
Infectieziekten Bulletin: november-december 2015, jaargang 26, nummer 9-10
Binnenlandse signalen
Toename rhinovirus
In de Virologische Weekstaten is vanaf week 35 sprake van een toename van het aantal positieve uitslagen van rhinovirus. Kijkende naar het aantal positieve uitslagen in de voorgaande 7 jaar is deze toename zoals verwacht voor deze tijd van het jaar. Ook in de surveillance van de huisartsenpeilstations werd eind september veel rhinovirus aangetoond in de monsters afgenomen bij patiënten met acute respiratoire infecties. Rhinovirus is een picornavirus dat milde tot ernstige respiratoire klachten veroorzaakt.
(Bronnen: Virologische Weekstaten, NIVEL)
Verheffing van Cryptosporidium
Eind augustus meldde Saltro Utrecht/Universitair Medisch Centrum Utrecht een stijging van het aantal gedetecteerde Cryptosporidium-cases, met in augustus 2,3% van de aanvragen positief voor Cryptosporidium, terwijl dit normaal 0,3% is. Begin september werd ook door het laboratorium van het Rijnstate ziekenhuis in Arnhem gemeld dat zij een duidelijke toename zien van het percentage positieve Cryptosporidium-bepalingen, van normaal 0,5% naar 3% positieven in augustus. Sinds april 2013 loopt er de landelijke CRYPTO-studie waaraan 17 laboratoria verspreid over het hele land meedoen. Dit is een onderzoek naar de belangrijkste risicofactoren voor een infectie met Cryptosporidium in Nederland. Het RIVM beschikt over de data van de Landelijke Surveillance Infectieziekten (LSI (lithotripsy)) waarin gegevens van onder andere de voormalige streeklaboratoria worden verzameld en dat een dekking heeft van ongeveer 50%. Ook daar wordt een duidelijke stijging gezien. Echter, Cryptosporidium kent in Nederland een duidelijk seizoenfluctuatie en de piek ligt meestal aan het einde van de zomer. Of er dit jaar sprake is van een hogere piek dan voorgaande jaren moet nog blijken. Door middel van moleculaire typering op subspeciesniveau om C. parvum en C. hominis van elkaar te onderscheiden, wordt gekeken of er een aanwijzing is voor een uitbraak of dat het om een normale seizoenverheffing gaat.
(Bronnen: Saltro/UMCU (Universitair Medisch Centrum Utrecht), Rijnstate ziekenhuis, RIVM)
Erysipelothrix-infectie na bezoek pluimveebedrijf
Eind augustus werden leghennen van een bedrijf met uitloop ingestuurd naar de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD (Gezondheidsdienst voor Dieren)). Het bedrijf had problemen met verhoogde sterfte onder de dieren. Bij sectie van de dieren vielen zwellingen van de lever en de milt op. Uit meerdere dieren werd Erysipelothrix rhusiopathiae gekweekt. Deze bacterie is de veroorzaker van vlekziekte onder pluimvee. Een persoon die had geholpen met het verwijderen van gestorven dieren uit de stal kreeg de dag erna een rode vlek in de nek. Op basis van de achtergrondinformatie van het pluimveebedrijf zoals ziektebeeld en kweekuitslag rees de verdenking op vlekziekte. Op basis van het antibiogram van de kweek bij de kippen werd bij de patiënt met antibiotica gestart. Het kweken van de bacterie uit patiëntmateriaal is niet gelukt, waardoor de diagnose niet bevestigd kon worden. Erysipeloïd, ook wel visroos of vlekziekte genoemd, is een zoönose, veroorzaakt door de Grampositieve niet-sporenvormende en staafvormige Erysipelothrix rhusiopathiae. De ziekte wordt vooral gezien bij slachthuispersoneel, in de visverwerkende industrie, bij veehouders en bij dierenartsen. Bij dieren (met name varkens en pluimvee) wordt de ziekte vooral aangeduid als vlekziekte en leidt bij pluimvee binnen enkele uren na infectie tot acute sepsis en sterfte. Bij de mens kunnen lokale huidinfecties zich uitbreiden naar de lymfeknopen en zelfs leiden tot een sepsis of endocarditis.
(Bron: GD)
Jaarrapportage surveillance luchtweginfecties winter 2014/2015
De griepepidemie afgelopen winter duurde 21 weken en daarmee was het de langst-durende epidemie ooit gemeten in ons land. Geschat wordt dat bijna 2 miljoen mensen last hadden van influenza-achtig ziektebeeld. Ongeveer 10.000 mensen werden opgenomen in een ziekenhuis voor complicaties. Tijdens de griepepidemie stierven ruim 65.000 mensen, dat zijn op basis van historische sterftecijfers ruim 8.600 mensen meer dan was verwacht zonder griep. Dit blijkt uit het jaarrapport Influenza en andere luchtweginfecties van het RIVM.
(Bronnen: Jaarrapportage, infographic griep 2014/2015)
Buitenlandse signalen
Leptospirose-uitbraak onder deelnemers Titan Run in Vlaanderen
Onder 2.500 deelnemers aan de Titan Run die half september plaatsvond in de Belgische plaats Nijlen, is bij 4 deelnemers leptospirose vastgesteld. Acht andere deelnemers worden verdacht van lepto-spirose. De Titan Run is een obstakelloop (zie foto) door een modderige zijtak van de rivier de Nete. De Belgische gezondheidsautoriteiten hebben de deelnemers, waaronder enkele tientallen Nederlanders, per e-mail op de hoogte gesteld van de ziektegevallen.
(Bron: Vlaams Agentschap Zorg & Gezondheid)
Q-koortsuitbraak onder Amerikanen door live cell therapy
De gezondheidsautoriteiten van New York ontvingen eind 2014 5 meldingen van Q-koorts. De 5 patiënten hadden klachten zoals aanhoudende koorts, zweten en vermoeidheid. Alle patiënten waren in mei dat jaar naar Duitsland geweest om live cell therapy te ontvangen. Bij live cell therapy worden cellen van dierlijk of humaan foetaal- of orgaanmateriaal ingespoten om de fitheid en gezondheidstoestand te verbeteren. Bij de patiënten waren cellen intramusculair ingespoten die verkregen waren uit foetussen van schapen, waarna zij Q-koorts ontwikkelden. In de Verenigde Staten is deze alternatieve behandeling niet beschikbaar, maar wel in Duitsland en Zwitserland.
(Bron: MMWR)
Meer mazelen in de Democratische Republiek Congo
Sinds februari dit jaar is er een toename van mazelen, vooral onder kinderen in de regio Katanga in het zuidoosten van de Democratische Republiek Congo. Er zouden tot nu toe ongeveer 23.000 patiëntjes zijn geweest, waarvan ruim 400 overleden. Artsen zonder Grenzen heeft sinds de toename ongeveer 300.000 kinderen tegen mazelen gevaccineerd. De regio is, mede door slecht weer, moeilijk toegankelijk voor hulpverleners.
(Bronnen: Artsen zonder Grenzen, Promed)
Uitbraak van gonorroe in Noord-Engeland
Public Health England meldt een uitbraak van gonorroe waarbij hoge resistentie voor azithromycine werd gevonden. De uitbraak begon in maart 2015 in Leeds en leek zich geografisch te verspreiden. In totaal zijn er 16 patiënten gemeld, waarvan 12 in Leeds en 4 in omliggende gebieden. Gonorroe komt voornamelijk voor onder mannen die seks hebbben met mannen (MSM (mannen die seks hebben met mannen)), maar de patiënten uit deze uitbraak zijn heteroseksuele mannen en vrouwen, de meesten jonger dan 25 jaar. Een aantal patiënten zegt contacten te hebben gehad met personen uit andere delen van Engeland. Zeven stammen zijn geanalyseerd, waarbij het in alle gevallen blijkt te gaan om NG-MAST genogroep 9768. Whole genome sequencing liet zien dat ze identiek waren of 1 SNP (single-nucleotide polymorphism) verschilden. Deze stam was nog niet eerder gezien. In Engeland wordt gonorroe standaard behandeld met dubbeltherapie (ceftriaxon + azithromycine). In Nederland wordt azithromycine niet als eerste keuze geadviseerd bij gonorroe. Azithromycineresistentie is eerder wel beschreven bij N.gonorrhoeae in Nederland, vooral bij MSM.
(Bronnen: EPIS (Epidemic Intelligence Information System)-STI (Sexually transmitted infection), Promed, RIVM)
Uitbraak van buiktyfus in Yarmouk, Syrië
De United Nations Relief and Work Agency for Palestine Refugees (UNWRA) berichtte over een uitbraak van buiktyfus in Yarmouk, een district in de stad Damascus die wordt bewoond door Palestijnse vluchtelingen. De eerste patiënten werden gemeld in augustus 2015 toen de UNWRA toegang kreeg tot het gebied. In totaal waren er tot eind september 90 waarschijnlijke gevallen van buiktyfus in Yarmouk.
(Bronnen: UN (United Nations) News, UNWRA)
Auteur
E. Fanoy, Centrum Infectieziektebestrijding, RIVM, Bilthoven.