Voorwoord

Beste lezer,

In het jaarlijkse themanummer van het Infectieziekten Bulletin wordt nader ingegaan op een door de redactie uitgekozen onderwerp. Na Q-koorts, MRSA en Vaccinatie koos de redactie dit jaar voor het thema Hygiëne.

Hoe zou u het vinden om in de Thermen van Caracalla in het antieke Rome naakt te baden samen met 1600 andere mensen? Of, om zittend in een publieke latrine te praten met anderen naast u die ook hun behoefte doen? In verschillende tijden en op verschillende plaatsen hebben mensen zeer verschillende ideeën gehad over hygiëne.

Hygiëne is een veelbesproken onderwerp. Zoek in Google naar ‘hygiëne’ in en je krijgt ongeveer 97.600.000 resultaten! Het woord is afkomstig van het Griekse Hygieia, de godin van de gezondheid en reinheid. Hygiëne is een verzamelnaam voor alle handelingen die ervoor zorgen dat mensen en dieren gezond blijven, door ziekteverwekkers uit de buurt te houden. Van douchen en handenwassen tot het schoonhouden van de keuken, het bewaren van etenswaren in de koelkast, het steriliseren en desinfecteren van voorwerpen of oppervlakken, maar ook het zuiveren van rioolwater. Het Landelijk Centrum voor Hygiene en Veiligheid (LCHV), de Werkgroep Infectiepreventie (WIP) en het Centrum Infectieziektebestrijding van het RIVM (RIVM/CIb) maken - soms gezamenlijk - richtlijnen en draaiboeken voor de preventie van infectieziekten in de (openbare) gezondheidszorg.

Hygiëne en infectiepreventie gaat ook over bewustzijn. Van chirurg tot fysiotherapeut, van schoonmaker tot verpleegkundige; elke zorgverlener moet zich bewust zijn van de mogelijke risico’s die zijn/haar handelingen met zich meebrengen. Managers van zorginstellingen dienen op hun beurt uit te dragen dat hygiëne de basis is van verantwoorde zorg.

Desondanks zijn uitbraken van infectieziekten niet altijd te voorkomen. Hoe vaak infecties in zorginstellingen precies voorkomen, wordt door projecten als SNIV en PREZIES in kaart gebracht. De Klebsiella-uitbraak in het Maasstad Ziekenhuis heeft nog eens extra de aandacht gevestigd op het belang van hygiëne en infectiepreventie en geleid tot concrete maatregelen en de introductie van contact-personen infectiepreventie.

Ook buiten zorginstellingen wordt de aandacht voor infectiepreventie door hygiëne steeds groter. GGD’en doen onderzoek en geven voorlichting op scholen, kinderdagverblijven of zorgboerderijen. Het project Heel gewoon, handen schoon is hiervan een mooi voorbeeld.

Dit jaar vieren we twee belangrijke jubilea op het terrein van hygiëne: het LCHV, onderdeel van het RIVM/CIb maar gehuisvest bij GGD Amsterdam, bestaat tien jaar. Op 5 november viert het LCHV dit met een jubileumsymposium. Daarnaast bestaat de Vereniging voor Hygiëne en Infectiepreventie in de Gezondheidszorg (VHIG), veertig jaar. Ik wil beide instituten graag van harte feliciteren met het bereiken van deze bijzondere mijlpalen.

Met dit themanummer wordt het belang van hygiëne nog eens extra benadrukt en de veelzijdigheid ervan onder de aandacht gebracht. Hopelijk werken de artikelen inspirerend en raakt u (nóg meer) overtuigd van het belang van hygiëne en infectiepreventie voor de (publieke) gezondheidszorg.

Ik wens u veel leesplezier.

Desirée Beaujean, hoofd afdeling Richtlijnontwikkeling en Implementatie LCI, Centrum Infectieziektebestrijding, RIVM