Hoe herken ik de bof?

Meestal verloopt de bof mild. Meer dan de helft van de kinderen onder de 2 jaar krijgt zelfs geen klachten. Als iemand wel ziek wordt, begint dat meestal met koorts. Daarna kan iemand spierpijn, hoofdpijn en verkoudheidsklachten krijgen. Typisch voor bof zijn 1 of 2 dikke wangen, doordat de speekselklieren ontsteken en dik worden. Die vergrote speekselklieren doen pijn, vooral bij het openen van de mond. Veel mensen krijgen ook oorpijn. De dikke wang verdwijnt na ongeveer een week, net als de andere klachten.  

Sommige mensen krijgen erge klachten. Dan veroorzaakt de bof blijvende doofheid. Of een ontsteking van de zaadballen of eierstokken. Dit leidt heel soms tot onvruchtbaarheid. Bij ongeveer 4 tot 10 van de 1000 patiënten zorgt de bof voor hersenontsteking. Dat gebeurt vooral bij jonge kinderen en loopt meestal goed af.

Hoe krijg ik de bof?

Het bofvirus verspreidt zich gemakkelijk van mens tot mens. Iemand met de bof kan door niezen en hoesten iemand anders besmetten. Ook via handen of bijvoorbeeld speelgoed kan het virus zich verspreiden. Bent u besmet? Dan kan het 2 tot 3 weken duren voordat u ziek wordt. Enkele dagen voordat de klachten beginnen, kunt u al anderen besmetten.

Hoe voorkom ik de bof?

Met een vaccinatie kunt u voorkomen dat u de bof krijgt. In Nederland kunnen kinderen van 14 maanden en 9 jaar een vaccinatie tegen de bof krijgen. Dat gaat via het Rijksvaccinatieprogramma. Vaccinatie kan niet helemaal voorkomen dat iemand de bof krijgt. Wel verkleint het de kans dat iemand erg ziek wordt. Heeft u al eens bof gehad? Dan is de kans klein dat u het nog een keer krijgt. Sowieso verloopt het dan mild.

Is de bof te behandelen?

Er is geen behandeling tegen de bof. Als iemand het bofvirus heeft, moet het lichaam het virus zelf opruimen. Zo nodig kunt u pijnstillers, bijvoorbeeld paracetamol, nemen tegen de pijn. Op de website van thuisarts vindt u ook informatie over de bof. 

Denkt u dat u of uw kind de bof heeft? Laat dit dan altijd uw huisarts weten. Ook als u of uw kind weinig klachten heeft. De huisarts moet het melden bij de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) als iemand de bof heeft. De GGD houdt bij hoeveel mensen de bof hebben.  

Hoe vaak komt de bof voor in Nederland?

Tot 1987 kreeg ongeveer 85% van de mensen als kind de bof. Daarvan kregen elk jaar 300 tot 800 kinderen en volwassenen hersenvliesontsteking. Daarom zit de vaccinatie tegen de bof sinds 1987 in het Rijksvaccinatieprogramma. Nu komt de ziekte bijna niet meer voor. Toch zorgt het virus af en toe voor uitbraken. Van 2007 tot 2009 was er een grote epidemie onder kinderen die vanwege hun geloof niet gevaccineerd waren. Tussen 2009 en 2013 was er ook een toename van de bof. Toen ging het vooral om studenten die wel gevaccineerd waren. Waarschijnlijk had dit te maken met de intensieve contacten die studenten met elkaar hebben en een afnemende werking van het vaccin over de tijd. 

In 2020 was vanaf april een sterke daling van het aantal bofpatiënten te zien. Waarschijnlijk kwam dit door de maatregelen om verspreiding van het coronavirus te beperken.

Situatie op dit moment

Het RIVM houdt de verspreiding van het bofvirus goed in de gaten en meldt de actuele situatie op de website. 

Kan iemand met de bof naar een kinderopvang, school of werk?

Voelt een kind zich goed? Dan kan het gewoon naar de kinderopvang of school. De bof is al besmettelijk voordat iemand klachten krijgt. Thuisblijven helpt niet om te voorkomen dat anderen ziek worden.

Heeft een kind de bof? Vertel het dan aan de pedagogisch medewerker of de leerkracht. Zij kunnen in overleg met de GGD andere ouders informeren. Ouders kunnen dan letten op klachten van de bof bij hun kind.

Voelt een volwassene met de bof zich goed? Dan kan hij weer naar het werk. Werkt u in de zorg of met kleine kinderen? Overleg dan eerst met uw werkgever, de bedrijfsarts of de GGD voor u weer gaat werken.