Overzicht van bijzonder meldingen, clusters en epidemieen van infectieziekten in binnen- en buitenland. Publicatie in Infectieziekten Bulletin van juni 2014
Binnenlandse signalen
Twee Nederlandse reizigers met een MERSMiddle East Respiratory Syndrome-CoVcoronavirus-infectie
Op 13 mei hebben het Erasmus MCErasmus University Medical Center en het RIVMRijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu bij 2
Nederlandse patiënten, die recent waren teruggekeerd van een
bedevaart naar Saoedi-Arabië, een MERS-CoV-infectie vastgesteld. De 2 patiënten,
familie van elkaar, zijn ondertussen aan de beterende hand. Waar en
hoe de besmetting plaatsvond is vooralsnog onbekend. Nauwe
contacten buiten het ziekenhuis worden door de betreffende GGDGemeentelijke Gezondheidsdienst’en
actief gemonitord. Sinds april 2012 zijn er wereldwijd ruim 500
patiënten met een laboratoriumbevestigde MERS-CoV-infectie gemeld
bij de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Ruim 200
werden gemeld in de periode april-mei 2014, met name in
Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten. Een aantal landen
in Afrika, Azië, Amerika en Europa heeft een of meerdere patiënten
gemeld. Alle gemelde patiënten zijn geïnfecteerd in het
Midden-Oosten of zijn in direct contact geweest met een andere
patiënt. De bron en exacte wijze van overdracht van dit virus is
nog niet vastgesteld. De recente sterke toename van patiënten wordt
vermoedelijk veroorzaakt door een aanhoudende bron van infectie in
het Midden-Oosten en/of een hogere alertheid bij artsen, waardoor
er meer diagnostiek plaatsvindt. Daarnaast zijn er sprake van
relatief veel ziekenhuisbesmettingen in het Midden-Oosten rondom
opgenomen patiënten.
(Bronnen: RIVM, Erasmus MC)
Eerste Nederlandse patiënt met chikungunya
Bij een Nederlander die op familiebezoek is geweest op Sint
Maarten in het Caribisch gebied, is door middel van serologie een
chikungunya-infectie gediagnosticeerd. Op 1 mei keerde hij terug
naar Nederland en kreeg koorts, spierpijn en huiduitslag. Hij had
een positieve IgMimmuunglobuline M, negatieve IgGImmunoglobulin G en geen
respons op dengue of Japanse encephalitis. Deze besmetting is niet
onverwacht omdat er sinds eind 2013 al een uitbraak van
chikungunya-virus gaande is op meerdere eilanden in het Caribisch
gebied. Van de eilanden die behoren tot het Koninkrijk der
Nederlanden, is tot nu toe alleen op Sint Maarten een uitbraak
gaande. Het is onwaarschijnlijk dat een aldaar besmette patiënt in
Nederland een uitbraak kan veroorzaken omdat de vectoren, de
muggensoorten Aedes albopictus en Aedes aegypti, in ons land niet
endemisch zijn. (Bronnen: RIVM, CARPHACaribbean Public Health Agency)
Opnieuw een haas met tularemie
In 2013 is voor het eerst sinds 1953 in Nederland een haas gevonden die positief was voor Francisella tularensis, de veroorzaker van hazenpest in hazen. Sindsdien hebben 3 mensen tularemie opgelopen na contact met besmette hazen. In april is in het midden van Nederland wederom een haas gevonden met tularemie. De naar het Dutch Wildlife Health Centre (DWHCDutch Wildlife Health Centre) opgestuurde haas was duidelijk ziek, vermagerd en zat onder de teken. Sectie gaf aanwijzing voor necrose en ontsteking in meerdere organen, met aanwezigheid van bacteriën. Vervolgens bleek na PCRpolymerase chain reaction op long- en miltmateriaal door het Centraal Veterinair Instituut (CVICentral Veterinary Institute) dat het dier positief was voor F. tularensis. Uit onderzoek bleek dat er geen mensen risico op besmetting hebben gelopen via deze haas. Op onderstaand kaartje is te zien dat de patiënten met tularemie, en hazenpest in hazen, verspreid over Nederland zijn gevonden. (Bronnen: RIVM, CVI, NVWANederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, DWHC)
Figuur 1: Spreiding in tijd en ruimte van autochtone
bevestigde tularemiegevallen in Nederland (2011-2014)
Buitenlandse signalen
Internationale verspreiding van het poliovirus
Op 5 mei heeft de WHO de internationale
verspreiding van het wilde poliovirus tot een Public Health Emergency of International Concern
(PHEICPublic Health Emergency of International Concern) uitgeroepen. Dit betekent dat het een
internationale volksgezondheidsbedreiging betreft, die een
gecoördineerde aanpak vanuit de WHO mogelijk maakt. Slechts éénmaal
eerder werd een situatie een PHEIC verklaard: de
influenzavirus-A(H1N1)-pandemie in 2009. In 2014 zijn
tot nu toe wereldwijd 68 poliopatiënten gemeld, vergeleken met 24
patiënten in dezelfde periode in 2013. Bovendien heeft er
internationale verspreiding van polio plaatsgevonden van Pakistan
naar Afghanistan, van Syrië naar Irak en van Kameroen naar
Equatoriaal Guinea. De consequenties van verspreiding kunnen groot
zijn voor landen die momenteel poliovrij zijn, maar waar de
vaccinatiegraad door conflict-situaties laag is. De
WHO adviseert de specifiek genoemde landen van waaruit
polio kan worden verspreid, om personen die het land verlaten extra
te vaccineren. In Nederland worden reizigers naar landen waar polio
voorkomt geadviseerd om hun vaccinatiestatus op peil te brengen.
Bij asielzoekers die in Nederland aankomen wordt de
vaccinatiestatus beoordeeld en zo nodig op peil gebracht. Er vindt
rioolwatersurveillance plaats op diverse plekken in Nederland waar
een verhoogd risico op introductie van polio zou kunnen zijn.
(Bron: WHO)
Man overleden aan aviaire influenzavirus-A(H5N6)-infectie in China
Een 49-jarige man is in China overleden aan acute pneumonie ten
gevolge van een infectie met het aviaire influenzavirus-A(H5N6).
Hij had contact gehad met ziek en dood pluimvee. Nauwe contacten
van de man vertoonden geen symptomen. De man is de eerste
gedocumenteerde casus met een aviair
influenzavirus-A(H5N6)-infectie. Laagpathogene aviaire
influenzavirus-A(H5N6)-stammen werden al eerder gevonden in wilde
vogels in verschillende landen wereldwijd. (Bron: proMED)
Q-koortscluster in Beieren, Duitsland
Van januari tot 28 april 2014 zijn er in Sulzfeld (Rhön-Grabfeld,
Beieren) 12 personen gediagnosticeerd met een Q-koortsinfectie.
Daarnaast zijn er nog eens 25 personen met een vermoedelijke
Q-koortsinfectie geïdentificeerd. Zes personen zijn in het
ziekenhuis opgenomen. Bij 5 schapen uit dit gebied is Coxiella
burnetii aangetoond. De betreffende schapen zijn op stal
gezet. (Bron: Promed)
Hepatitis E-uitbraak in Nepal
In Nepal (Biratnagar, Morang District) is sinds 2 weken een
hepatitis E-uitbraak gaande. Meer dan 6000 personen zijn getroffen,
waarvan 35 patiënten zijn opgenomen op de intensivecareafdeling van
verschillende ziekenhuizen en 9 zijn overleden. Het virus is bij
400 van 500 geteste personen aangetoond. De oorzaak wordt gezocht
in het drinken van verontreinigd (drink)water, maar dit is nog niet
bevestigd. (Bron: Promed)
Auteur
E. Fanoy, Centrum Infectieziektebestrijding, RIVM, Bilthoven
Correspondentie: ewout.fanoy@rivm.nl